Nova : natuurkunde onderbouw havo/vwo/gymnasium [release 2020]
Dit hoofdstuk gaat helemaal over elektriciteit. Hoe kun je elektriciteit opwekken, hoe kan je elektrische energie vervoeren, hoe is de elektriciteit in je eigen huis geregeld en hoe zit het met elektriciteit en veiligheid. Alle leerstof voor toetsweek 1 op VWO 3.
NASK electriciteit
Natuurkunde H5 par 1 t/m 5 samenvatting
Par. 1
Een stroomkring maken
Om een lampje te laten branden moet je er een elektrische stroom
door laten lopen. Dat lukt alleen, als je een gesloten stroomkring
maakt.
Isolerende en geleidende stoffen
Geleiders: stoffen waar elektrische stroom door kan lopen:
metalen, koolstof.
Elektrolyt: een geleidende vloeistof: water met zout of zuur.
Isolatoren: stoffen die elektrische stroom niet of slecht doorlaten:
plastic, rubber, glas, lucht.
Schakelaar: hiermee kun je een stroomkring openen of sluiten.
De gloeilamp
In een gloeilamp loopt de stroom door een gloeidraad van het
metaal wolfraam. Hierdoor wordt deze draad heet. Als deze stroom
groot genoeg is zal deze draad licht uitzenden.
Extra
Een diode bestaan uit het materiaal: halfgeleider. De diode is een
geleider als de stroom er in de ene richting doorheen wil en een
isolator als de stroom er in tegenovergestelde richting wil. LED: is
een diode die licht geeft als er een stroom doorheen loopt, dus een
vorm van een diode.
,Par. 2
Batterijen en accu’s
Spanningsbron: altijd nodig om een stroomkring te maken:
batterijen, accu’s, dynamo’s, zonnecellen.
Chemische spanningsbronnen: de spanning wordt opgewekt met
behulp van een scheikundige reactie. Als de stoffen die reageren op
zijn, levert de batterij of accu geen spanning meer.
In een chemische spanningsbron heb je altijd:
- twee elektroden: gemaakt van twee verschillende geleidende
stoffen;
- een elektrolyt: een geleidende vloeistof.
Dynamo’s en generatoren
Dynamo: hierin wordt de spanning opgewekt door een magneet
langs een spoel te draaien. In de spoel ontstaat dan een
wisselspanning.
Stopcontact: hierin wordt de spanning opgewekt door generatoren
in een elektriciteitscentrale.
Generatoren: een soort grote dynamo’s.
Spanning
Spanning = U, spanning wordt gemeten met spanningsmeter.
Volt = V: hierin wordt de grootte van de spanning aangegeven.
Als je weet dat de spanning per batterij los is U=1,5 V. Om een
batterij van 6,0 volt te kunnen maken moet je 4 staaf batterijen van
1,5 volt op de goede manier in serie schakelen: de min-pool van de
ene batterij tegen de plus-pool van de andere batterij.
Hoogspanning en laagspanning
, Laagspanning: een spanning kleiner dan 20 volt.
Hoogspanning: een spanning hoger dan 20 volt.
Transformator/voedingskastje: kan hoge spanning omzetten in
lage spanning.
- werkt alleen op wisselspanning.
Extra
Om te begrijpen wat spanning en stroom is, kun de je gebruik
maken van een model.
Zo kun je een watermodel gebruiken. Je ziet veel overeenkomsten
tussen een watermodel en schakeling. Waterstroom wordt dan
vergeleken met elektrische stroom. Elektrische druk wordt spanning
genoemd. Dit lijkt op waterdruk. Je kunt wel spanning hebben
zonder stroom, maar geen stroom zonder spanning. Nut van
watermodel: je kunt begrijpen dat stroom en spanning 2
verschillende dingen zijn.
Par. 3
Schakelingen tekenen
Schakelschema’s zijn handig om iemand uit te leggen hoe een
bepaalde schakeling eruit ziet. Hiervoor heb je ook symbolen (zie
pag. 76)
Schakelingen
Serieschakeling: heeft geen vertakkingen: er is maar één
stroomkring, als je één lampje losdraait gaan alle lampjes uit
Parallelschakeling: heeft verschillende vertakkingen: elke
vertakking is een aparte stroomkring. Als je één lampje losdraait
blijven de andere 2 branden.
De elektrische installatie thuis
Elektrische installatie: thuis zijn alle apparaten en lampen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elliskooijman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.14. You're not tied to anything after your purchase.
