Summary
Samenvatting grondwettelijk recht
- Course
- Institution
Samenvatting grondwettelijk recht, rechten en vrijheden
[Show more]
Seller
Follow
elien11decloedt
Content preview
Inhoud1 De staat België .......................................................................................................................................................... 3
1.1 Wat is een staat ................................................................................................................................................ 3
1.2 Soorten staten................................................................................................................................................... 3
1.3 De Belgische staat ............................................................................................................................................. 4
1.4 Ontstaan en evolutie sinds 1830....................................................................................................................... 7
2 De federale overheid ................................................................................................................................................ 9
2.1 3 staatsmachten ................................................................................................................................................ 9
2.1.1 De wetgevende macht Art. 36 Gw. ........................................................................................................... 9
2.1.2 De uitvoerende macht Art. 37 Gw. ......................................................................................................... 13
2.1.3 De rechterlijke macht Art. 40 Gw............................................................................................................ 16
3 De gemeenschappen en gewesten ......................................................................................................................... 16
3.1 Bevoegdheden in België.................................................................................................................................. 17
3.1.1 Bevoegdheidsverdeling – basisregels ..................................................................................................... 17
3.1.2 Constitutieve autonomie ........................................................................................................................ 18
3.1.3 Conflicten en samenwerking................................................................................................................... 18
3.2 Instellingen ...................................................................................................................................................... 19
3.2.1 De wetgevende macht ............................................................................................................................ 19
3.2.2 De uitvoerende macht ............................................................................................................................ 20
3.3 Brussel: een geval apart .................................................................................................................................. 21
3.3.1 Gewestbevoegdheden ............................................................................................................................ 21
3.3.2 Gemeenschapsbevoegdheden ................................................................................................................ 22
3.3.3 De Brusselse instellingen ........................................................................................................................ 22
3.3.4 De provinciale en agglomeratiebevoegdheden ...................................................................................... 23
3.4 Een asymmetrische staatsstructuur................................................................................................................ 23
4 De provinciale overheid .......................................................................................................................................... 23
4.1 Bevoegdheid ................................................................................................................................................... 23
4.2 Organen........................................................................................................................................................... 24
4.2.1 de provincieraad ..................................................................................................................................... 24
4.2.2 De deputatie ........................................................................................................................................... 25
4.2.3 De provinciegriffier ................................................................................................................................. 26
5 De gemeentelijke overheid ..................................................................................................................................... 26
5.1 Bevoegdheid ................................................................................................................................................... 26
5.2 Organen........................................................................................................................................................... 26
5.2.1 De gemeenteraad.................................................................................................................................... 26
5.2.2 Het college van burgemeester en schepenen ........................................................................................ 27
5.2.3 Burgemeester.......................................................................................................................................... 27
5.2.4 De algemeen directeur............................................................................................................................ 28
6 Het OCMW .............................................................................................................................................................. 28
, 6.1 Bevoegdheden ................................................................................................................................................ 28
6.2 Organen........................................................................................................................................................... 28
6.2.1 De raad voor maatschappelijk welzijn .................................................................................................... 28
6.2.2 Het vast bureau ....................................................................................................................................... 29
6.2.3 Het bijzonder comité voor de sociale dienst .......................................................................................... 29
7 bijzondere rechtscolleges ....................................................................................................................................... 29
7.1 Objectief versus subjectief recht .................................................................................................................... 29
7.1.1 Rechterlijke macht .................................................................................................................................. 29
7.1.2 Objectief recht ........................................................................................................................................ 29
7.1.3 Subjectief recht ....................................................................................................................................... 30
7.1.4 Rechtsbescherming – kwaliteitscontrole ................................................................................................ 30
7.2 Het Grondwettelijk Hof ................................................................................................................................... 30
7.2.1 Bevoegdheid ........................................................................................................................................... 30
7.2.2 Samenstelling .......................................................................................................................................... 30
7.2.3 Procedure ................................................................................................................................................ 30
7.3 De Raad van State ........................................................................................................................................... 31
7.3.1 Afdeling wetgeving.................................................................................................................................. 31
7.3.2 Afdeling Bestuursrechtspraak ................................................................................................................. 32
7.3.3 Cassatierechter ....................................................................................................................................... 33
8 hiërarchie en toetsing van rechtsnormen............................................................................................................... 33
8.1 hiërarchie ........................................................................................................................................................ 33
8.2 toetsing van rechtsnormen ............................................................................................................................. 34
9 De fundamentele rechten en vrijheden.................................................................................................................. 34
9.1 Grondrechten .................................................................................................................................................. 34
9.1.1 Ontstaan.................................................................................................................................................. 34
9.1.2 Soorten .................................................................................................................................................... 35
9.1.3 Afdwingbaarheid van grondrechten ....................................................................................................... 35
9.1.4 Beperking van de grondrechten.............................................................................................................. 36
9.1.5 Gelijkheid en non-discriminatie .............................................................................................................. 37
9.2 Taalwetgeving ................................................................................................................................................. 37
9.2.1 Uitgangspunten ....................................................................................................................................... 37
9.2.2 Bevoegdheid ........................................................................................................................................... 38
9.2.3 Taalregels: bestuurszaken ....................................................................................................................... 38
9.2.4 Taalregels: sociale betrekkingen ............................................................................................................. 39
9.2.5 Taalregels: onderwijs .............................................................................................................................. 40
9.2.6 De Vaste Commissie voor Taaltoezicht (VCT) ......................................................................................... 40
,GRONDWETTELIJK RECHT
1 De staat België
Belgische staatsrecht
= het recht dat verband houdt met de inrichting van de Belgische staat.
❖ Onderdeel van het publiekrecht (relatie tussen burgers en overheid, interne organisatie overheid en relaties
tussen overheden en overheidsinstanties)
1.1 Wat is een staat
3 bestanddelen/ constitutieve elementen
❖ Grondgebied/ territorium
o Het geografische gebied waar een staat gezag kan uitoefenen
❖ Bevolking
o Politiek-juridisch gegroepeerd
o Onderdanen of burgers van een staat
o Verbondenheid met staat aan te tonen met staatsburgerschap of nationaliteit
o Politiek-juridische verbondenheid valt samen met culturele verbondenheid als volk
▪ = Volk/natie: een groep mensen die een gemeenschappelijke taal, cultuur, godsdienst,
afstamming en of geschiedenis delen
▪ Natiestaat
❖ Gezag
o = mogelijkheid om regels op te leggen, om macht uit te oefenen, om dwangmiddelen in te zetten.
o Soeverein = het staatsgezag is het hoogste gezag
o Georganiseerd = door middel van stabiele instellingen
o Westerse democratische rechtstaten = verdeling in staatsmachten
▪ Wetgevende macht, uitvoerende macht, gerechtelijke macht
▪ Wijze van uitoefening = in de grondwet
❖ Geweldmonopolie voor de staat = enkel de overheid mag geweld gebruiken
1.2 Soorten staten
De unitaire of eenheidsstaat
= een staat waarin het gezag uitgaat van één centraal niveau.
❖ Zuivere eenheidsstaat = zelden nu nog
o Unitaire karkater afgezwakt door decentralisatie en deconcentratie
▪ Deconcentratie = men wil sneller en efficiënter werken door de staatstaak te spreiden en te
laten uitvoeren op een lokaal niveau.
• Conform nationale richtlijnen
• Hiërarchisch toezicht: bevelen, hervorming, indeplaatsstelling door hogere overheid
▪ De centralisatie = toewijzing van bevoegdheden aan territoriaal of functioneel omschreven
autonome organen.
• Ruimte voor eigen beleid
• Bestuurlijk/administratief toezicht: schorsing of vernietiging door voogdijoverheid
ALS strijdig met hogere norm of schending algemeen belang. Geen bevelen of
hervorming of indeplaatsstelling
, o Territoriaal = de autonomie van het ondergeschikt bestuur in algemene
termen wordt territoriaal beperkt. Eigen politiek verkozen organen
(gemeenten en provincies)
o Functionele of dienstgewijze = de autonomie wordt inhoudelijk of
functioneel omschreven en is territoriaal onbeperkt. Door openbare
instellingen.
Federale staat of bondsstaat
= soevereiniteit is verdeeld tussen één centraal gezag en deelstaten
❖ Autonomie
o Ruime autonomie
o bevoegdheden
o Vrij van iedere hiërarchische band met centrum
o Binnen bevoegdheidsdomein eigen staatsmachten = eigen
rechtsordening
❖ Participatie: eigen grondwet en mee beslissen over federale
staatsordening
❖ Coöperatie: federaties ontstaan vaak op een agregatieve of centripetale manier. Wat wil zeggen dat
afzonderlijke staten beslissen dat ze meer willen samenwerken. De samenwerking is meestal noodzakelijk en
voorzien.
❖ Extern: voor de buitenwereld is de staat één staat
❖ Intern: meerdere rechtsordes
❖ Centrifugaal?
Confederale staat of statenbond
= samenwerkingsverband tussen soevereine staten
❖ Ontstaan bij verdrag
❖ Samenwerking bij een aantal materies
❖ Diplomatiek beraadslagend orgaan (vertegenwoordigers) = nieuw
gezagniveau
❖ Extern: nog verschillende staten
❖ Vaak tussenstap naar federatie of onafhankelijkheid
En belgië?
❖ Centrifugaal proces
❖ Federalisme → NU
❖ Confederalisme?
1.3 De Belgische staat
Ontstaan van België
❖ Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (Willem I)
❖ Voorlopig bewind: onafhankelijkheid, verkiezingen parlement → grondwet op te stellen 04/10/1830
❖ Nationaal Congres: eerste “Belgisch” parlement 10/11/1830
o Internationale erkenning 26/12/1830 op conferentie van Londen
❖ Belgische Grondwet: afkondiging 07/02/1831
❖ Eerste koning der Belgen: Leopold I 21/07/1831
❖ België 1831: unitaire staat met beperkte decentralisatie (gemeenten en provincies)
o Vlaanderen en Wallonië
o Na WOI: Oostkantons Duitstalig
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elien11decloedt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now