Inleiding strafrecht, hoorcollege 1
H1 par. 1.1 t/m 1.6, 1.9.4 en H3 (helemaal)
H1 Essentialia en achtergronden van het Nederlandse strafrecht
1.1 Wat is strafrecht?
Strafrecht
o Oog op het ius puniendi
Het recht van de overheid om burgers te straffen op grond van
normschendingen
Norm: opvattingen omtrent gewenst gedrag
o Functies
Voorkomen van ongerichte wraak en dus het voorkomen van eigenrichting
D.w.z. het voorkomen dat burgers onderling voor eigen rechter
zouden gaan spelen
Bewaken van veiligheid en het ordelijk verloop van de samenleving
Door bepaalde schadelijke en gevaarlijke menselijke gedragingen
tegen te gaan d.m.v. vervolging en bestraffing
Wanneer gedrag strafbaar stellen?
o Criteria voor strafbaarstelling (o.a.):
Schade (harm principle)
Geweld met als gevolg een letsel
Witwassen van bijv. €50,-
Subsidiariteit (ultimum remedium)
Proportionaliteit (evenredigheid)
Overheidsreactie moet proportioneel zijn, niet disproportioneel=
Onderscheidingen in het strafrecht
o Materieel strafrecht
Elke door het daartoe bevoegde overheidsgezag vastgestelde, algemene, de
burgers bindende regeling
Regelt:
1. Welke gedragingen onder welke omstandigheden strafbaar zijn
2. Waaruit de straffen bestaan
3. Onder welke voorwaarden het strafrecht mag worden toegepast
Inhoud, werkelijkheid
Strafbaarstelling van gedrag + straf
o Formeel strafrecht
Gecreëerd volgens procedure zoals beschreven in art. 81-88 GW
Bevat voorschriften die bepalen langs welke weg het strafrecht zich dient te
verwerkelijken
Verwezenlijking van het materiële strafrecht
Vorm, procedure
Zowel structuur als cultuur bepalend voor strafrechtelijke werkelijkheid
o Strafrecht verschilt per samenleving
o Samenleving laat zich aflezen aan de wijze waarop dit zijn gevangenen behandelt
Bepaalde ontwikkelingen kunnen in de samenleving van groot gewicht zijn
o Denk aan criminele politiek
Omschreven als de rationele organisatie van de maatschappelijke reactie op
de misdaad
Zoals toegenomen angst voor geestelijk gestoorde criminelen
,Inleiding strafrecht Midterm 1
1.2 De geest van ons Wetboek van Strafrecht
Het Wetboek van Strafrecht van 1881 trad in 1886 in werking
o Daarvoor gold in Nederland de Franse Code Pénal
Een van de laatste uitvloeisels van de Franse overheersing.
o Groot vertrouwen in rechter
Deze beweegt zich tussen algemene wettelijke minima per strafsoort en
bijzondere per strafbepaling verschillende maxima
Strafrechtsdogmatiek
o Bestaat uit de principes en de grondslagen waarop de strafrechtelijke leerstukken en
de strafbaarstellingen in de strafbepalingen rusten
o Strafrecht dogmatische voorwaarde: houdt nadere condities in om een wettelijk
strafbaar gesteld feit ook een strafbaar feit te laten zijn
Factoren die humaniteit strafrecht bevorderen in NL-recht:
o De bemoeienis van de reclassering
= organisatie die gestrafte criminelen begeleidt bij hun terugkeer in de
maatschappij
Aanvankelijke richtte deze zich op het bezoeken van eenzame gevangenen
Naderhand op de zorg voor ontslagen gevangenen
o Opportuniteitsbeginsel voor het OM
Kan strafbare feiten seponeren
Bevoegdheid om een (rechts)zaak niet verder te behandelen, te laten
rusten
Nederlandse strafrecht is compromis tussen Klassieke Richting en Moderne Richting
o Dominantie ‘verenigingstheorie’
Houdt in dat vergelding de grondslag van de straf is en daarvan de
proportionaliteit bepaalt, maar dat bijzondere, mede gedragskundig,
gekleurde doelen in concreto de binnen de grenzen van de vergelding op te
leggen straf bepalen
Dus houdt in dat vergelding de grondslag van de straf is en daarvan de
proportionaliteit bepaalt, maar de straf heeft een preventieve invloed op de
dader
Wetboek van Strafrecht omvat 3 boeken:
o Boek 1: Algemene bepalingen
o Boek 2: Misdrijven
o Boek 3: Overtredingen
Commune strafrecht = Alles wat zonder meer onder de werking van het Algemeen Deel van
het wetboek valt
1.3 Het ultimum remedium-karakter van het strafrecht
Straf is ultimum remedium
o Laatste redmiddel
o Waarmee de overheid optreedt tegen onrecht
Straf = een opzettelijk (door de overheid) aan de burger toegebracht leed op grond van een
normoverschrijding
Hulsman
o Is voor minder of andersoortig bestraffen van strafbare gedragingen
o Eigen criteria voor strafbaarstelling ontwikkeld
, Inleiding strafrecht Midterm 1
1.4 Rechts- en wetsdelicten; misdrijven en overtredingen
Rechtsdelict
o Hier verbindt strafrecht de straf aan de schending van de rechtsnorm
o Klassieke misdrijven
Omdat men deze in de strafwetgeving van alle samenlevingen op
vergelijkbare wijze zal aantreffen
Wetsdelict
o Het strafbaar stellen van de schending van onbekende normen
o Men moet ze uit de (straf)wet lezen om hun strafbaarheid te onderkennen
o Vooral overtredingen
Het onderscheid tussen rechts- en wetsdelicten valt ongeveer samen met het onderscheid
dat de wetgever voor ogen heeft tussen misdrijven en overtredingen.
o Verschil in ernst, in ‘ergheid’
o Verschil misdrijven en overtredingen
Misdrijven bevatten bestanddeel opzet of schuld (culpa), dit ontbreekt bij
overtredingen
1.5 Het strafrecht en de materiële normen
Strafbepaling bestaat uit 2 delen:
o Delictsomschrijving
Houdt schending van een bepaalde materiële norm in
o Sanctienorm
1.9.4 Europees strafrecht
Definitie Europees strafrecht volgens Corstens:
o Het geheel van strafrechtelijke regels die verscheidene Europese staten gemeen
hebben met het oog op bestrijding van criminaliteit, in het bijzonder de
grensoverschrijdende georganiseerde criminaliteit en het stellen van grenzen
daaraan.
Tegenwoordig Corstens definitie onvolledig
o De wijze waarop de EU haar invloed op het strafrecht van de lidstaten kan uitoefenen
is veranderd
o Naast EU hebben verdragen afkomstig van de Raad van Europa veel invloed op ons
strafrecht
Zoals EVRM
Europese strafrecht speelt op verschillende niveaus een rol
o Het kan beperkingen stellen aan het nationale materiële strafrecht
Als een nationale strafbepaling belemmerend werkt ten aanzien van een of
meer van de ‘vrij verkeersrechten’ dan moet de regel van het nationale
strafrecht wijken voor de Europese norm
O.a. vrij verkeer van diensten, goederen of personen
o Het kan in meer positieve zin een functie hebben ter verwezenlijking van bepaalde
verplichtingen die voortvloeien uit het Unierecht
Harmonisatie
o Het naar elkaar toegroeien van de rechtspraktijk van verschillende rechtsstelsels op
grond van een gemeenschappelijke norm
a. Materiële harmonisatie
Harmonisatie waarbij recht van een lidstaat wordt zo afgestemd op
Europese normen, dat deze normen passend gehandhaafd kunnen
worden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Jamy13a. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.