Tentamenstof Kernthema’s van de
Bestuurskunde
2023/2024
1
,Week 1 – introductie
Literatuur: Openbaar Bestuur H1, Compton et al. 2022 Bright side of public governance.
Openbaar bestuur H1:
Beoordelingskader: Goed Bestuur
Democratie en Responsiviteit
Voorkeur van burgers in acht genomen
Transparantie en verantwoording
Doelmatigheid en Doeltreffendheid
Prestatiegericht
Middelen efficiënt besteden
Integriteit
Morele principes eerbiedigen.
Rechtmatigheid
Volgens wettelijke grondslag handelen
Controle op overheidsmacht: check & balances en bezwaar of beroep.
Spanningsvelden:
Juridisering: toename van juridische regels en vormen van conflictbeslechting
(beroep/bezwaar tegen overheid) leidt tot een spanning tussen rechtmatigheid en efficiëntie
(doelmatigheid) van de overheid.
Geschiedenis van het Nederlandse openbaar bestuur
Regenten, nachtwakers en verzorgers (1648-1940)
Opkomst maatschappelijk middenveld (waterschappen)
Eenheidsstaat in 1814: Koninkrijk der Nederlanden. Centrale overheid geboren.
Nachtwakerstaat:
Verzorgende en dienstverlenende overheid vanaf 1870: algemene gezondheidszorg,
nutsbedrijven, sociale verzekeringen, etc. Professionele ambtenarij ontstaat.
De groei van de verzorgingsstaat (1930-1973)
Aanleiding economische crisis 1930
Bestaanszekerheid
Burgers kunnen een beroep doen op de steun van de overheid
New Public Management (1973-heden)
Dereguleren en bezuinigingen
Intrede van governance
Activering en facilitering, van sociaal vangnet naar maatschappelijke springplank
Regulering als taak
2
, Definities:
GOVERNANCE: besluitvorming in complexe netwerken waarin de Rijksoverheid niet
automatisch de dominante partij is. Verticale dimensie: de meerdere niveaus van het openbaar
bestuur. Horizontale dimensie: de overheid en maatschappelijke organisaties.
MAATSCHAPPELIJK MIDDENVELD: Juridisch gezien private organisaties met (ten
minste deels) publieke taken (ziekenhuizen, woningbouwcoöperaties). Of, private organisaties
zonder winstoogmerk (vakbonden).
New Public Management: kort samengevat een bedrijfsmatige aanpak binnen de overheid,
gericht op prestatie, efficiëntie van middelen, innovatie, creativiteit en meer marktgerichtheid.
Openbaar bestuur: het geheel van organisaties en activiteiten die primair zijn gericht op de
besturing van de maatschappij. Beperkte opvatting: de overheid. Ruime opvatting: overheid +
organisaties die een publieke taak vervullen.
Privatisering: de overheid stoot taken af aan de markt (bijv. NS, KPN en energiebedrijven)
ZELFSTANDIGE BESTUURSORGANEN (ZBO’S): specialistische organisaties die
specifieke bevoegdheden hebben ontvangen van het Rijk (bijv. CBR). Deze organisaties zijn
niet ondergeschikt aan politieke gezagsdragers.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joepkroes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.