Kwalitatieve methoden in de sociale wetenschappen (PABA2059)
Institution
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Book
An Introduction to Qualitative Research
Nederlandse samenvatting van het boek: An introduction to qualitative research van Uwe Flick. Het boek hoort bij de pre-master Orthopedagogiek van SPO. Bij het vak: kwalitatieve methoden in de sociale wetenschappen.
Kwalitatieve methoden in de sociale wetenschappen (PABA2059)
All documents for this subject (1)
9
reviews
By: henricabakker • 1 month ago
By: isavandamx • 2 months ago
By: Annie2024 • 2 months ago
By: larissakrans • 2 months ago
By: nadiaprins12 • 3 months ago
By: sifraidk • 3 months ago
By: lucienneloosman • 2 months ago
Show more reviews
Seller
Follow
Puck1207
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1 Waarom kwalitatief onderzoek
Part 1: Ontstaan van kwalitatief onderzoek
De relevantie van kwalitatief onderzoek
Een belangrijke reden voor de ontwikkeling en interesse in kwalitatief onderzoek is the pluralization of life
worlds. Dit staat bekend als het verdwijnen van oude sociale lagen en klassen. En daarbij de opkomst van een
diversiteit aan milieus, subculturen en leefstijlen door individualisering van de maatschappij maakt kwalitatief
onderzoek naar sociale relaties van belang. Het postmodernisme is een sociale theorie waarbij diversiteit
onderscheiden moet worden, door meer specifieke theorieën. De sociale wetenschappers moesten na de snelle
veranderingen in de sociale wetenschappen op zoek naar nieuwe sociale contexten en perspectieven. De
traditionele deductieve methode, waarbij onderzoek start vanuit een bepaalde theorie, moest plaatsmaken voor
sensitizing concepts. Deze concepten suggereren de richting waarnaar moet worden gekeken bij
dataverzameling en analyse. Vaak zijn deze concepten deels gebaseerd op bestaande theorieen, die gevonden
worden in de literatuur.
Limieten van kwantitatief onderzoek
De beperkingen van kwantitatief onderzoek zijn een starpunt geweest voor de ontwikkeling en het gebruik van
kwalitatief onderzoek. Kwantitatief onderzoek volgt dezelfde principes als de natuurwetenschappen en besteedt
daarbij aandacht aan het ontwikkelen van meer algemene wetten. Generalisatie is het trekken van algemeen
geldende conclusies uit onderzoeksresultaten en is samen met validiteit een belangrijke pijler binnen
kwantitatief onderzoek. Bij validiteit kan onderscheid gemaakt worden tussen interne validiteit (binnen het
onderzoek) en externe validiteit (generalisatie op andere vlakken).
Dankzij kwantitatief onderzoek was er sprake van disenchantment of the world, onbekende verschijnselen
werden met empirische analyses verklaard. Daarnaast worden de uitkomsten in een meer praktische context
bekeken: utilization research. Een belangrijke beperking van kwantitatief onderzoek is dat het ver verwijderd is
van alledaagse kwesties en problemen. Daarnaast komt de objectiviteit in gevaar door volledige controle van de
onderzoekssituatie, waardoor de sociale en culturele achtergronden verloren gaan.
Essentiele kenmerken
De kenmerken achter kwalitatief onderzoek zijn anders dan die bij kwantitatief onderzoek. De vier essentiële
kenmerken van kwalitatief onderzoek volgen hieronder.
1. Passende methoden en theorieën
Sommige waarnemingen passen niet binnen de werkwijze van kwantitatief onderzoek. Dit vanwege de
complexiteit van het fenomeen. De context dient te worden meegenomen in het onderzoek. Bij
kwalitatief onderzoek worden bevindingen niet gereduceerd tot een variabele waardoor de dagelijkse
context is stand wordt gehouden. Er is geen sprake van kunstmatige (onderzoeks-)situaties, maar van
ervaringen en interacties in het dagelijks leven. Het doel is dan ook het ontdekken, en het ontwikkelen
van nieuwe theorieën.
2. De perspectieven van de participant
Kwalitatief onderzoek geeft ruimte voor de betekenis van fenomenen voor de participant oftewel de
deelnemer. De mening, visie en ervaringen van participanten met een bepaald, te onderzoeken
fenomeen staan centraal. Daarnaast kan er binnen kwalitatief onderzoek een fenomeen vanuit
verschillende perspectieven bekeken worden.
3. Reflexiviteit van de onderzoeker
De onderzoeker speelt zelf binnen kwalitatief onderzoek een rol. De onderzoeker maakt deel uit van het
onderzoek bijvoorbeeld in de interactie tussen interviewer en participant. Daarnaast is de subjectiviteit
van de onderzoeker ook deel van het onderzoek.
4. Verschillende benaderingen en methoden
Theoretische benaderingen en methoden zijn binnen kwalitatief onderzoek mogelijk. Een subjectief
perspectief is het startpunt waarbij er gekeken wordt naar interacties en ten slotte worden er
structuren aangebracht in het te onderzoeken veld.
-1-
,De geschiedenis van kwalitatief onderzoek
De historische achtergrond van kwalitatief onderzoek, helpt bij het begrijpen van de ontwikkeling van kwalitatief
onderzoek wat zich uit in verschillende concepten van epistemologie: ook wel de leer van de kennis genoemd.
Wat is kennis en hoe kan deze verworven worden.
Wundt (1928) ontwikkelde de volkspsychologie, waarin de opvattingen en verklaringen van de menselijke geest
centraal staan. Een kernbegrip hierbinnen is ‘verstehen’ ook wel het inleven in een ander. Dit is het
tegenovergestelde van ‘erklären’ wat ook wel verklaren betekent. Dit wordt binnen de empirisch-analytische
kwantitatieve wetenschapstraditie gebruikt. Rond dezelfde tijd ontwikkelde een groep onderzoekers van de
Chicago School, het kwalitatieve onderzoek. In Duitsland waren er twee methoden belangrijk in de ontwikkeling
van het kwalitatieve onderzoek: het narratieve interview (Schütze, Rosenthal en Fischer-Rosenthal) en de
objectieve hermeneutiek (Oeverman, 1979). In het midden van de jaren ’80 ontstonden discussies over de
validiteit en de generaliseerbaarheid van bevindingen dankzij kwalitatief onderzoek. Er zijn een aantal
kenmerken in de geschiedenis en de ontwikkeling van kwalitatief onderzoek te onderscheiden:
- De geschiedenis en ontwikkeling van kwalitatief onderzoek in de Verenigde Staten en Duitsland
overlappen elkaar, maar lopen ook uiteen in verschillende gebieden.
- Er zijn fases geweest waarin kwalitatief onderzoek wel werd geaccepteerd en het belang erkend, en ook
fases wanneer het werd afgewezen.
- De praktische aspecten van het opzetten van nieuwe methoden/tools van onderzoeksprogramma’s
gingen soms gepaard met politieke uitdagingen in de wetenschappelijke ontwikkelingen.
Toulmin (1990) omschrijft vier trends die te ontdekken zijn voor empirisch sociaal onderzoek in de filosofie en
wetenschap; de terugkeer naar het gesproken woord, de terugkeer naar concrete problemen, de terugkeer naar
lokale cases en de terugkeer naar actuele problemen. Kwalitatief onderzoek is georiënteerd op de analyse van
concrete persoonlijke gevallen, welke starten bij in de lokale context. De omvang van kwalitatief onderzoek
neemt toe.
Samenvattend
- Kwalitatief onderzoek is van relevant belang voor hedendaags onderzoek in
verschillende velden.
- Zowel kwalitatief- als kwantitatief onderzoek heeft beperkingen.
- Er zijn gemeenschappelijke kenmerken tussen de verschillende aanpakken in
kwalitatief onderzoek.
- Binnen kwalitatief onderzoek zijn er verschillende scholen en trends
onderscheiden.
- Kwalitatief onderzoek heeft zich ontwikkeld over tijd en er zijn verschillende
ontwikkelingen te zien in verschillende landen als de Verenigde Staten en
Duitsland.
-2-
,Hoofdstuk 2 Onderscheid tussen kwalitatief- en kwantitatief onderzoek
Relaties tussen kwalitatief- en kwantitatief onderzoek
Kwantitatief onderzoek wordt vaak ‘beter’ bevonden dan kwalitatief onderzoek. Kwantitatief onderzoek zou
dominant zijn boven kwalitatief onderzoek. Dit wordt zowel in leerboeken als in de praktijk teruggezien. Echter
zijn de redenen om voor een van beide onderzoeksmethoden te kiezen afhankelijk van het
onderzoeksprogramma en het niveau van geschiktheid voor het onderwerp waarop het onderzoek zich richt.
Kwalitatief- en kwantitatief onderzoek verbinden in één ontwerp
Kwalitatief- en kwantitatief onderzoek kunnen op verschillende manieren worden samengebracht in de opzet
van een onderzoek.
Miles en Huberman (1994) omschrijven vier typen van ontwerpen om beide benaderingen in de opzet van een
onderzoek te verwerken:
- In het eerste ontwerpen worden beide benaderingen
parallel naast elkaar toegepast.
- Hierbij is er een continue observatie van het veld
(kwalitatief) waarbij op verschillende momenten dit
ondersteund wordt door kwantitatieve ‘golven’, welke zo
nodig weer geïmplementeerd worden.
- In het derde ontwerp wordt gestart met een kwalitatieve
methode, waarna een kwantitatieve fase volgt en er
afgesloten wordt met een tweede kwalitatieve fase.
- In het vierde ontwerp wordt gestart met een
kwantitatieve fase, gevolgd door een experimentele
interventie in het veld (kwalitatief) en wordt er afgesloten
met een experimentele interventie om de resultaten van
de eerste twee fases te testen (kwantitatief).
Triangulatie verwijst naar twee situaties:
- Het combineren van verschillende kwalitatieve methoden en;
- Het combineren van kwalitatieve- en kwantitatieve methoden
Het gebruik van kwalitatieve- en kwantitatieve methoden zouden elkaar juist aan kunnen vullen in plaats van als
‘rivaliserende kampen’ tegenover elkaar moeten staan.
Combineren van kwantitatieve- en kwalitatieve data
Er zijn succesvolle ‘transformaties’ van kwalitatieve data naar kwantitatieve data te beschrijven. Zoals
observaties waarbij gekeken wordt naar hoe vaak iets voor is gekomen bijvoorbeeld. Daarnaast kunnen
antwoorden van interviews kwantitatief gemaakt worden. Hierbij is het van belang om deze uitkomsten niet te
gebruiken als belangrijkste uitkomsten van het onderzoek. De ‘transformatie’ van kwalitatieve data naar
kwantitatieve data ligt minder voor de hand, en is ingewikkelder.
Combineren van kwalitatieve- en kwantitatieve methoden
Er zijn maar enkele voorbeelden van onderzoeken waarbij kwalitatieve- en kwantitatieve methoden volledig met
elkaar integreren. Vaker gebeurt het dat beide methoden gebruikt worden voor het linken van de resultaten in
hetzelfde onderzoek. Een voorbeeld hiervan is het combineren van de resultaten van een vragenlijst en een
interview. Hieruit kan het volgende naar voren komen:
- De resultaten van beide bevindingen versterken elkaar.
- De resultaten richten zich op verschillende aspecten van het onderzochte probleem, maar zijn
complementair met elkaar en leiden tot een groter plaatje.
- De resultaten van beide bevindingen zijn tegenstrijdig.
Onderzoek evaluatie en generalisatie
Een relevante vraag die een onderzoeker zichzelf dient te vragen is hoe kwalitatieve bevindingen
gegeneraliseerd kunnen worden tegen een solide achtergrond. Het gaat hierbij om de kwaliteit van de
steekproef die bepaald waar de generalisatie van afhangt voor het kwalitatieve onderzoek.
-3-
, Mixen van kwalitatieve- en kwantitatieve methoden
Hieronder volgt een kort overzicht van kwalitatieve- en kwantitatieve debatten, en versies over het combineren
van beide methoden. Dit geeft een duidelijker beeld van de sterke punten en kenmerken van kwalitatief
onderzoek.
Bryman (1992) omschrijft verschillende manieren om kwantitatief en kwalitatief onderzoek te integreren.
Triangulatie betekent voor hem het controleren op voorbeelden van kwalitatieve en kwantitatieve resultaten.
Kwalitatief onderzoek kan kwantitatief onderzoek ondersteunen. Daarnaast kunnen beide methoden worden
gecombineerd en geven daardoor een algemener/breder beeld van het onderzochte vraagstuk.
Structurele kenmerken worden geanalyseerd met kwantitatieve methoden en benaderingen. Het perspectief van
de onderzoekers drijft kwantitatieve benaderingen aan, terwijl kwalitatief onderzoek de standpunten van het
subjectieve benadrukt. Volgens Bryman kan het algemeenheidsprobleem voor kwalitatief onderzoek worden
opgelost door kwantitatieve bevindingen toe te voegen, terwijl kwalitatieve benaderingen de interpretatie van
relaties tussen variabelen in kwantitatieve datasets kunnen vergemakkelijken. De relaties tussen micro- en
macroniveau kunnen worden verduidelijkt door kwalitatief en kwantitatief onderzoek te combineren, wat
passend kan zijn in verschillende fasen van het onderzoeksproces. Ten slotte zijn er hybride vormen die gebruik
maken van kwalitatief onderzoek in quasi-experimentele ontwerpen. Een combinatie van beide methoden moet
geschikt zijn en dienend aan het onderzoeksdoel.
De geschiktheid van methoden als punt van referentie
Standaardisatie is de mate waarin een onderzoekssituatie kan worden gecontroleerd. Dit door zoveel mogelijk
onderzoekskenmerken en -elementen te definiëren of af te bakenen waar dit nodig of mogelijk is.
Keuze tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek: een checklist
Onderstaande checklist kan helpen bij de keuze voor het gebruik van kwalitatief of kwantitatief onderzoek
- Is het probleem van de studie, samen met zijn kenmerken een belangrijk aanknopingspunt voor een
besluit?
- Welke theoretische aanpakken hebben implicaties voor het selecteren van de methodologische
aanpak?
- Welke rol speelt de concrete onderzoeksvraag in het definiëren van de focus op hoe het probleem
conceptueel wordt uitgezet? En hoe het empirisch gedekt wordt?
- Is de methodologische keuze voor de kwalitatieve of kwantitatieve methode gebaseerd op de
bovenstaande punten?
- Zijn de mogelijke middelen als tijd, eigen methodologische kennis en competenties meegenomen in het
besluit?
Samenvattend
Key Points
- Het linken van kwalitatief- en kwantitatief onderzoek is een onderwerp dat veel
aandacht trekt.
- De combinatie van kwalitatief- en kwantitatief onderzoek kan gebeuren op
verschillende manieren.
- De combinatie van kwalitatief- en kwantitatief onderzoek is niet alleen van
pragmatische aard, het vergt een kritische reflectie.
- Het belangrijkste punt in de keuze voor kwalitatief- of kwantitatief onderzoek is
de mate van geschiktheid van de methode om het probleem dat onderzocht
wordt te ondersteunen.
-4-
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Puck1207. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.14. You're not tied to anything after your purchase.
