Dit boek is specifiek gericht op jou als student in de sociale wetenschappen en richt zich
op het belang van onderzoeksethiek en integriteit in jouw vakgebied. De auteurs
benadrukken de essentiële rol van betrouwbaarheid, eerlijkheid en objectiviteit in
onderzoek en benadrukken dat je als onderzoeker deze waarden moet omarmen. Ze
wijzen erop dat de regels en voorschriften van onderzoeksethiek soms vaag kunnen
lijken en buiten jouw controle kunnen liggen, en benadrukken daarom het belang van het
leren om deze regels in de praktijk toe te passen.
Het doel van dit boek is om je bewust te maken van de ethische uitdagingen waarmee
onderzoekers in de sociale wetenschappen worden geconfronteerd. Door concrete
voorbeelden van ethische dilemma's te presenteren en je aan te moedigen om actief na
te denken over mogelijke oplossingen, hopen de auteurs dat je beter in staat zult zijn om
te reageren op complexe ethische kwesties die zich tijdens je onderzoek kunnen
voordoen.
De auteurs wijzen op de toegenomen aandacht voor wetenschappelijke fraude en
twijfelachtige onderzoekspraktijken, die in de vroege jaren 2000 in de schijnwerpers
kwamen te staan door enkele zeer opvallende gevallen, waaronder dat van Diederik
Stapel. Deze gevallen hebben bijgedragen aan een groter bewustzijn van de risico's van
wetenschappelijk wangedrag en hebben het belang van ethische onderzoekspraktijken
onderstreept.
Bovendien is er aandacht voor de veranderende wetgeving in veel Europese en Noord-
Amerikaanse landen, die de bescherming van deelnemers, vertrouwelijkheid en
nauwgezette gegevensbeheerplannen benadrukt. De auteurs erkennen dat hoewel er al
enkele uitstekende boeken zijn verschenen over onderzoeksethiek en integriteit, er tot op
heden geen leerboek specifiek gericht op studenten in de sociale wetenschappen
beschikbaar was. Daarom hebben ze ervoor gezorgd dat dit boek studenten niet alleen
informeert over onderzoeksethiek, maar hen ook actief betrekt bij ethische kwesties en
dilemma's om hun eigen standpunt te helpen ontwikkelen.
Het educatieve plan van het boek omvat een praktijkgerichte en probleemgerichte
benadering van onderzoeksethiek, waarbij concrete voorbeelden van ethische dilemma's
worden gepresenteerd. De focus ligt op het identificeren van ethische kwesties, het
ontwikkelen van benaderingen voor deze kwesties, en het verantwoorden van morele
beslissingen. Elk hoofdstuk begint met het kort introduceren van basisconcepten,
theorieën en perspectieven, gevolgd door concrete casestudies die de problemen
belichten zonder morele oordelen te geven.
De eerste sectie belicht wat wetenschap is en verschillende discussies op het gebied van
onderzoeksethiek. Drie perspectieven op moreel gedrag worden geanalyseerd, waarbij de
relevante perspectieven voor de onderzoeker in de sociale wetenschappen worden
onderzocht. De tweede sectie behandelt klassieke vormen van fraude, zoals plagiaat,
fabricage en vervalsing, evenals gerelateerde zorgen over valsspelen en frauduleuze
praktijken die van invloed kunnen zijn op de sociale wetenschappen.
In de derde sectie worden bredere kwesties van onderzoeksethiek besproken, zoals
vertrouwelijkheid, belangenconflicten en de relatie tussen wetenschap en politiek. Hier
wordt onderzocht hoe de sociale wetenschappen zich moeten positioneren in het
veranderende politieke en sociale landschap van vandaag.
,Het boek eindigt met een hoofdstuk dat een algemene bespreking en stapsgewijze uitleg
geeft van relevante procedures binnen universitaire gedragscodes, geïnformeerde
toestemmingsformulieren en andere regelgeving die tegenwoordig in de sociale
wetenschappen wordt toegepast, met de nadruk op hoe een adequaat
onderzoeksvoorstel te ontwerpen.
In dit boek zullen we ethische kwesties bespreken, soms aan de hand van voorbeelden
van personen die de verkeerde weg zijn ingeslagen. Dit roept de vraag op of het gepast
is om de namen te noemen van degenen die de grens hebben overschreden, fraude
hebben gepleegd of zich op een of andere manier hebben misdragen. Moeten zij openlijk
worden 'genoemd en beschaamd', of is het beter om hun zaken op een meer anonieme
manier te bespreken? Dit is op zichzelf al een ethisch probleem. We hebben een
pragmatische benadering gekozen voor deze kwestie. In sommige gevallen is de persoon
een voorbeeld geworden van het probleem, zodat het vermijden van vermelding van de
betrokken personen alleen maar een onnodige afleiding zou veroorzaken. Dit geldt
bijvoorbeeld voor de zaken van Diederick Stapel, Brian Wansink en Cyril Burt, die hier
uitgebreid worden besproken. Als het echter mogelijk was om de privacy te beschermen,
hebben we dit gedaan, ervan overtuigd dat dit principe zou moeten prevaleren.
Het kan de lezer opvallen dat de auteurs in dit boek zichzelf als collectief 'wij' noemen
gedurende het hele werk, ook al zijn slechts drie hoofdstukken door meerdere schrijvers
geschreven en zijn twee van de casestudy's door verschillende auteurs geschreven,
terwijl de overgrote meerderheid door één auteur is geschreven. Behalve het feit dat het
veel consistenter is om door het hele werk naar één auteursidentiteit te verwijzen, is er
nog een reden om in de 'majestueuze meervoudsvorm' te spreken: alle hoofdstukken zijn
door zo veel verschillende mensen gelezen en bekritiseerd, die op zoveel manieren
hebben bijgedragen en zoveel waardevolle inzichten hebben toegevoegd, dat het bijna
pretentieus zou zijn om te denken dat een bepaald hoofdstuk het product is van één
geest. Om deze reden brengen we deze respectabele, maar enigszins vergeten praktijk
graag weer tot leven.
Wanneer naar niet-geïdentificeerde anderen wordt verwezen, hanteren we een andere
beleidslijn. We maken gebruik van de enkelvoudige 'zij' wanneer we verwijzen naar een
generiek persoon waarvan het geslacht onbekend is of niet relevant is voor de context,
volgens de stijl- en grammaticarichtlijn in de APA Publication Manual. We hebben ervoor
gekozen om deze aanbeveling te volgen, zoals u misschien al heeft opgemerkt toen we
hierboven spraken over 'de lezer... zij' (zie Lee 2019 voor een discussie over dit beleid).
Dit boek biedt een inleiding in onderzoeksethiek en integriteit, maar niet veel meer dan
dat. Dit is slechts een begin, maar wel met twee belangrijke overwegingen in gedachten.
Ten eerste zult u merken dat veel van de vragen die we zorgvuldig hebben gescheiden in
dit boek, in werkelijkheid allesbehalve gescheiden zijn, en dat het proberen om één vraag
te beantwoorden gevolgen heeft voor vele andere gerelateerde delen. Ethische vragen in
het echte leven zijn zelden eenvoudig. Ten tweede zult u merken dat veel van de
onderwerpen die in dit boek worden besproken nog steeds worden bediscussieerd, en dat
onze opvattingen daarover blijven ontwikkelen, deels omdat de wetenschap zelf
voortdurend in ontwikkeling is. Bovendien verandert de plaats van de wetenschap in de
samenleving, en daarmee veranderen ook onze opvattingen over ethische vraagstukken.
, Hfs 2 Science
Het begin
In de twaalfde eeuw ontstonden de eerste universiteiten van Europa, maar ze waren niet
de eerste die werden opgericht. Al in de vijfde eeuw bloeiden oude universiteiten in India.
In Nalanda bijvoorbeeld zijn de ruïnes te vinden van een van de eerste grote
universiteiten in de geschiedenis. Het trok ooit duizenden studenten aan en herbergde
naar verluidt een bibliotheek met meer dan negen miljoen boeken.
De functie van deze vroege universiteiten was voornamelijk schoolse, gericht op de
articulatie en verdediging van kerkelijke dogma's. Echter, in een periode die nu bekend
staat als de 'Wetenschappelijke Revolutie' (16e en 17e eeuw) veranderde het werk van
kennisproducerende universitaire wetenschappers ingrijpend in West-Europa.
Het was alsof de menselijke verbeelding was bevrijd. Vanaf die periode mochten
natuurfilosofen (de voorlopers van 'wetenschappers', een term die voor het eerst werd
gebruikt in de negentiende eeuw) 'wonderen' zonder dogma's - experimenten uitvoeren
die eerst in de geest werden bedacht en gecontroleerd werden door rationaliteit. Het
mysterie van het heelal bood meer dan alleen een gevoel van ontzag en verbazing, het
werd een achtergrond voor een cascade van vragen: Waarom bewegen de
hemellichamen zoals ze doen? Wat laat ze bewegen? Wat zijn ze eigenlijk? Wat is licht?
Wat zijn de 'natuurlijke krachten'? Hoe groot is het universum? Hoe oud is het? Waar
past de mensheid in dit alles? Hoe denken we? Waarom denken we? Wat ben ik? Ik denk
dus ik ben - toch? Gedachten werden één voor één opgeblazen.
Deze brede vragen die de basis vormden voor wat we tegenwoordig 'wetenschap'
noemen, hebben generaties wetenschappers sindsdien beziggehouden. Maar wat
bedoelen we precies als we het hebben over 'wetenschap'?
Een veelvoorkomende karakterisering van wetenschap is dat het een poging is om de
realiteit te verklaren en kennis te bieden die kan helpen bij het voorspellen of
voorbereiden op toekomstige gebeurtenissen. Maar is dit uniek voor de wetenschap? Let
op dat er andere georganiseerde denksystemen zijn (zoals wereldreligies) die hetzelfde
proberen te doen.
Een uitgebreider antwoord zou zijn dat wetenschap (a) een corpus van robuuste kennis
produceert door middel van (b) een bepaalde methodologie, en dat dit gebeurt binnen
(c) een infrastructuur van fysieke instellingen (zoals universiteiten, laboratoria, enz.).
Deze drie dimensies van wetenschap (kennis, methoden en infrastructuur)
veronderstellen een vierde dimensie, die met name relevant is in de context van dit
boek. Kennis, methoden en infrastructuur vereisen (d) een set van morele waarden,
verankerd in onze academische manier van denken. Morele waarden structureren de
activiteiten van wetenschappers. Het produceren van robuuste kennis binnen het kader
van een instelling betekent dat je je moet houden aan bepaalde regels, voorschriften en
passende methodologieën. Aan de ene kant zijn de procedures die de daadwerkelijke
'beoefening' van wetenschap regelen geïnstitutionaliseerd in de voorschriften en
protocollen van elke discipline - een moreel kompas dat op papier is gedefinieerd. Aan de
andere kant zijn ze meer impliciet, met een groter beroep op de morele deugden van de
individuele onderzoeker en zijn ze dus moeilijker te identificeren (hierover meer in
hoofdstuk 3). Beide manieren om de set van morele waarden in de wetenschap te
overwegen, geïnstitutionaliseerd en impliciet, spelen zich af op het centrale podium van
dit boek en vertegenwoordigen respectievelijk de ethiek van wetenschappelijk onderzoek
en de integriteit van de onderzoeker.
Korte geschiedenis van de sociale wetenschappen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fienverboom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.