Samenvatting De Stad I Steden vroeger en nu I Leraaropleiding Aardrijkskunde
7 views 0 purchase
Course
Institution
Hogeschool Utrecht (HU)
Book
Steden vroeger en nu
In deze samenvatting behandelen we alle stof die je moet weten voor je tentamen voor het vak 'De Stad'. In de samenvatting begin je in bij de visie op de stad, later ga je naar het Romeinse Rijk en je eindigt bij de creatieve stad.
Sven Donker | Deeltijd Aardrijkskunde | 24 september 2023
, Inhoudsopgave steden vroeger en nu
1. VISIES OP DE STAD ............................................................................................................... 3
1.3 DE STAD ALS IDEAAL ..........................................................................................................................3
1.4 DE STAD ALS VERLANGEN...................................................................................................................5
1.5 DE CREATIEVE STAD .......................................................................................................................... 6
2. STEDEN IN DE GRIEKS-ROMEINSE WERELD .................................................................... 6
2.2 DE OMVANG EN BETEKENIS VAN STEDEN .......................................................................................... 6
2.3 STADSPLANNING ...............................................................................................................................7
2.5 HET KARAKTER VAN DE ANTIEKE STAD: PARASIET OF MASSAGRAF .................................................... 9
3. DE MIDDELEEUWSE STAD .................................................................................................. 9
3.1 DE ONDERGANG VAN HET ROMEINSE RIJK ........................................................................................ 9
3.2 OVEREENKOMSTEN TUSSEN DE ROMEINSE EN MIDDELEEUWSE STAD ............................................. 10
3.3 HET ONTSTAAN VAN NIEUWE STEDEN .............................................................................................. 11
3.3.1 Aken ......................................................................................................................................... 13
3.3.2 Sankt Gallen ........................................................................................................................... 13
3.3.3 Groningen ............................................................................................................................... 13
3.4 MIDDELEEUWSE TECHNOLOGIE ...................................................................................................... 14
3.5 EUROPA OP DE WERELD .................................................................................................................. 15
3.5.1 Venetië ..................................................................................................................................... 16
3.6 HET KARAKTER VAN DE MIDDELEEUWSE STAD ................................................................................ 16
4. ITALIAANSE STEDEN ALS DE BAKERMAT VOOR CONSUMENTENCULTUUR ............. 17
4.1 GEVOLGEN ZWARTE DOOD .............................................................................................................. 17
4.2 ITALIAANSE ECONOMIE ................................................................................................................... 18
4.3 SOCIALE MOBILITEIT EN CONSUMPTIE............................................................................................. 18
4.4 NIEUWE RELIGIEUZE BEHOEFTEN .................................................................................................... 19
4.5 FEODALE EN STEDELIJKE CULTUUR ................................................................................................. 20
4.6 LEVEN OP STAND ............................................................................................................................ 21
4.7 ITALIË ALS DE BAKERMAT VAN DE CONSUMENTENCULTUUR ...........................................................22
5 NOORD-NEDERLANDSE STEDEN IN DE 16E EN 17E EEUW................................................22
5.1 DE GROEI VAN STEDEN IN DE 16E EEUW ............................................................................................22
5.2 URBANISATIE IN DE NOORDELIJKE NEDERLANDEN .........................................................................22
5.3 DE NOORDELIJKE EN DE ZUIDELIJKE NEDERLANDEN ......................................................................23
5.4 NEDERLANDSE STEDENBOUW .........................................................................................................25
5.5 STAD EN PLATTEGROND ................................................................................................................. 26
5.6 KENMERKEN VAN DE STEDELIJKE ECONOMIE...................................................................................27
5.7 WAAR DEDEN ZE HET VAN? HET INKOMEN VAN STEDELINGEN .......................................................27
5.8 HOE ZORGDE DE STAD VOOR HAAR INWONERS? .............................................................................27
5.9 AMSTERDAM .................................................................................................................................. 28
6. RESIDENTIES: CENTRA VAN MACHT, KUNST EN WETENSCHAP ................................. 29
6.1 PALEIS EN STAD: VERSAILLES EN DRESDEN ..................................................................................... 29
6.2 VERSAILLES ..................................................................................................................................... 31
6.2.1 Versailles als vertoon en toonzaal ........................................................................................ 31
6.2.2 L’etat cést moi ........................................................................................................................ 31
SAMENVATTING STEDEN VROEGER EN NU I SVEN PAGINA 1
, 6.2.3 Het leven aan het hof ............................................................................................................. 32
6.3 DRESDEN......................................................................................................................................... 33
6.3.1 De Augustusbrücke over de Elbe ...........................................................................................34
6.3.2 De verzamelingen ..................................................................................................................34
6.4 DRESDEN ALS CREATIEVE STAD ....................................................................................................... 35
7. STEDEN IN HET INDUSTRIËLE TIJDPERK ....................................................................... 36
7.1 DE INDUSTRIESTAD ..........................................................................................................................37
7.1.1 Essen ....................................................................................................................................... 38
7.2 DE HANDELSSTAD .......................................................................................................................... 38
7.2.1 Liverpool ................................................................................................................................. 39
7.3 DE HOOFDSTAD ............................................................................................................................. 39
7.3.1 Parijs ....................................................................................................................................... 40
7.3.2 Eerdere ingrepen in het stedelijk weefsel .............................................................................. 41
7.3.3 Parijs onder Napoleon III en Haussmann ............................................................................ 41
7.3.4 Haussmanns Parijs ................................................................................................................ 41
7.3.5 De financiering van Haussmanns Parijs ..............................................................................42
7.3.6 Een miljoenenproject .............................................................................................................42
7.3.7 De anonimiteit van de openbare ruimte ..............................................................................42
7.4 STREVEN IN DE GROTE STAD............................................................................................................43
8. STEDENBOUW ALS PANACEE (GENEESMIDDEL TEGEN DE KWALEN). NIEUWE
STEDENBOUWKUNDIGE CONCEPTEN VOOR DE 20E EEUW ............................................ 44
8.1 DE TUINSTAD.................................................................................................................................. 45
8.2 TOEPASSING VAN HET TUINSTADCONCEPT .................................................................................... 46
8.3 FUNCTIONALISME .......................................................................................................................... 46
DE TUINSTADBEWEGING IS OOK DE UITVINDER VAN DE SATELLIETSTAD.............................................. 46
8.4 DE STAD VAN DE TOEKOMST VOLGENS DE CIAM .......................................................................... 48
8.5 DE STRALENDE STAD VAN LE CORBUSIER....................................................................................... 49
9. DE STAD UIT DE TOEKOMST IS CREATIEF ..................................................................... 50
9.1 HET FAILLIET VAN HET FUNCTIONALISME....................................................................................... 50
9.2 CREATIEVE INDUSTRIE ................................................................................................................... 50
9.3 DE CREATIEVE KLASSE EN DE STAD .................................................................................................. 51
9.4 GENTRIFICATION ............................................................................................................................ 51
9.5 DE CREATIEVE STAD ........................................................................................................................52
9.6 CITY MARKETING EN CITY BRANDING ..............................................................................................52
9.7 STEDELIJK TOERISME: SOMS EEN ZEGEN, SOMS EEN VLOEK.............................................................. 53
9.8 DE TOERISTENSTAD VERSUS DE CREATIVE STAD .............................................................................. 53
9.9 WARENHUIZEN, WINKELS EN WINKELSTRATEN ............................................................................. 54
SAMENVATTING STEDEN VROEGER EN NU I SVEN PAGINA 2
, 1. Visies op de stad
1.3 De stad als ideaal
In het oude testament in de stad vaak een uitdrukking van de zondigheid van
de mens (verhaal van Sodom en Gomorra). Steden horen in talrijke verhalen tot
de twistpunten van de stammen, want wie de stad heeft, heeft ok het land.
Jeruzalem bekleedt in de bijbel een bijzondere plaats. Daar stond de tempel en
dat was de stad die god had uitverkoren, hij was daar zelf aanwezig. Jeruzalem
is in psalmen een soort van levend wezen/ personificatie van god. Het is het
symbool van het goddelijke en het schone.
In het nieuwe testament is Jeruzalem de stad die christus afwijst. Het is de stad
waar hij gekruisigd wordt en ook weer opstaat. De apostelen identificeerden
zich niet met het bestaande Jeruzalem, maar met een hemels Jeruzalem.
Voor de evangelist Johannes staat de grote stad Babylon voor al wat slecht is,
het wordt omschreven als een verleidelijke schatkamer vol heerlijkheden die
door god ten gronde wordt gericht.
Het is de essentie van de grote stad: alles in te kopen, ook de mensen. Of
volgens Johannes: de stad is een plaats vol activiteiten en leven, met zeelui,
kooplieden en kunstenaars, met gezelligheid en activiteiten dag en nacht
doorgaan. Hij wijst deze stad af, hij wil het hemelse Jeruzalem, dat is niet de
stad van de mensen maar de stad van god. In het Jeruzalem van Johannes is er,
anders dan in Babylon, geen licht, alleen het licht dat van god uitgaat. Er is
geen verschil tussen dag en nacht. De enige activiteit is het vereren van god.
Zo zien we twee soorten steden: de stad van de mensen, met een dag- en
nachtritme, vol kostbaarheden die door de mens worden gemaakt en
verhandeld. De andere is een tijdloze stad die bestaat uit natuurlijke schatten
waaraan geen mensenhand te pas is gekomen en waar dag en nacht zijn
opgeheven.
Deze felle tegenstellingen tussen twee soorten steden, de slechte mensenstad
en de goede goddelijke stad, is ook het uitgangspunt van het werk van
Augustinus. Hij schreef tussen 410 en 426 ‘De Civitate Dei’ (over de stad/staat
god). Volgens hem kon zelfs Rome (de machtigste staat op aarde) niet
overleven zonder Christelijke gerechtigheid.
In de renaissance zocht men naar de ideale verhouding van het menselijk
lichaam, van gebouwen en steden. Een belangrijk inspiratiebron vormden de
geschriften van de Romeinse architect Vitruvius, die voorkeur gaf aan een
stervormige stadsplattegrond, hoewel de Romeinse steden uit militaire
SAMENVATTING STEDEN VROEGER EN NU I SVEN PAGINA 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sven2002. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
