E-module Wereld
Week 1 - Globalisering
Globalisering is een belangrijk fenomeen als we kijken naar economische, sociale, politieke
en culturele veranderingen in onze tijd en elke dag hebben we hier op duizenden
verschillende manier mee te maken.
Verschillende definities over globalisering:
- "Een wereldmarkt met steeds minder grenzen (globalisering) biedt nieuwe
afzetmarkten voor bedrijven. Hierdoor ontstaat meer werkgelegenheid en een
wereldwijd aanbod van producten. De overheid streeft naar duurzame globalisering:
open en eerlijke wereldhandel met aandacht voor mens en milieu. Dit standpunt komt
ook terug in verdrag en die Nederland heeft met handelspartners in de Europese
Unie en de Wereld Handelsorganisatie (WTO)." - Rijksoverheid, 2015
- Sparke (2009b, p. 308) weerspiegelt de breedte van de perspectieven vanuit een
reeks gezichtspunten, met het argument dat globalisering een: "groot modewoord in
politieke toespraken en een alomtegenwoordige analytische categorie in het
academische debat, werkt de globalisering vandaag de dag ongeveer zoals de
modernisering halverwege de twintigste eeuw deed eeuw als de sleutelterm van een
meesterlijk discours over de algemene toestand van de wereld."
- Globalisering is een toenemend proces van economische, culturele en politieke
integratie op mondiaal niveau. Door de openstelling van grenzen tussen landen,
kunnen goederen en diensten zich gemakkelijker verplaatsen." - Ensie, 2015
- “Globalisering is een reeks processen waardoor de wereld snel wordt geïntegreerd in
één economische ruimte via toegenomen internationale handel, de
internationalisering van de productie- en financiële markten, [en] de
internationalisering van een warencultuur die wordt bevorderd door een steeds meer
genetwerkt mondiaal telecommunicatiesysteem. " - Gibson-Graham (2006)
Powerpoint: Globalisatie als concept: evolutie, studie en populariteit
- Recente toenemende controverse en verlies van populariteit, van concept in de
huidige algemene betekenis: “expansie en intensivering van sociale relaties en
bewustzijn over de hele wereld-ruimte en wereld-tijd”
- Van het omarmen van de gevolgen tot diepgewortelde angsten: positieve tot
negatieve connotaties…. Reputatie tot diskrediet
Vooroorlogs, jaren vijftig t/m zeventig
- Concept dat sinds de jaren dertig af en toe wordt gebruikt, aanvankelijk met
betrekking tot ‘dingen’ mondiaal of ‘werelds’: universalisering-trend
- Verschillende takken van gebruik (sommige niet duurzaam)
o Economisch: marktintegratie in relatie tot uitbreiding van Europese
Gemeenschap Markt; economische integratie en territoriale uitbreiding van
markten
o Internationale betrekkingen en politiek: jaren 70 opkomend idee van
wereldpolitiek (modelski)
o Cultuur: Paul Meadows (1951!): de opkomst van universalistische cultuur
gemarkeerd door verwestering (het idee bleef bestaan tot jaren 70
o Eerst vermelding in woordenboek in 1960
,Drie fasen van globalisatie
- 1950-1970: sporadisch gebruikt, diverse betekenissen; wat baanbrekend werk als
basis, later gebruik van het concept; maar geen uitvinder of uitvinding van het
concept; oorsprong blijft obscuur
- 1980: groei
o Gebeurtenis: economische crisis
o Nieuw ideologisch tijdperk: post-keynesianisme, post-socialisme,
neolibralisme
o Destabilisatie van bestaande ruimtelijkheid: begrensde territoriale ruimte van
de natiestaat is niet langer in staat economische, sociale en politieke
processen: resolutie van crisis, ruimtelijke oplossing1990. van
extraterritorialiteit
o Verder gaan dan eigen natiestaat
- 1990/2000: gebruik en ideeën over dit concept gelinkt aan:
o Gebeurtenissen
o Nieuw denken over mondiale ontwikkeling als trigger voor de behoefte aan
nieuwe taal
o Wetenschappelijk werk/studie: het vergroten van de diversiteit van rijken van
toepassing van het concept
o Ontwikkeling/verbreding van betekenissen van het concept
o Kritische geesten
Interconnectie
- Stromingen van kapitaal, grondstoffen, mensen, informatie, ideeën, cultuur
- Global merchandise trade: “uitbreiding en intensivering van sociale relaties en
bewustzijn over wereld-ruimte en wereld-tijd”
- Global migration
Verschillende definities:
IMF - grensoverschrijdende transacties van goederen diensten en internationale
kapitaalstromen. De beweging naar de uitbreiding van economische en sociale banden
tussen landen door de verspreiding van bedrijfsinstellingen en de kapitalistische filosofie die
leidt tot het krimpen van de wereld in economische termen.
Giddens - De intensivering van wereldwijde sociale relaties die verafgelegen plaatsen – door
communicatie - op zo’n manier zodat lokale gebeurtenissen worden gevormd door
gebeurtenissen vele kilometers verder en vice versa.
Castells - De netwerkmaatschappij': gelaagd netwerk van netwerken op wereldwijde schaal
wereldwijde schaal. Kernbegrippen: stromen en netwerken
Water - Een proces waarin de beperkingen van geografie op sociale en culturele regelingen
afnemen en waarin mensen steeds meer bewust worden dat ze terugkrabbelen
, PowerPoint: Globalisering: proces of project?
Procesvisie: Globalisering als (semi-)autonome kracht, ‘het overkomt ons, wij kunnen er niet
veel aan doen’
- Transformationalist: mondiale integratie leidt tot een andere kwalitatieve samenleving,
niet alleen een kwestie van meer (kwantitatieve) grensoverschrijdende interactie.
- Op langer termijn, past globalisatie in een voortdurende perspectief van progressieve
integratie, met ups-and-downs
Projectvisie: Globalisering (neoliberalisme) als een strategie, doelbewust gecreëerd
specifieke doelstellingen nastreven
- Focus op politiek en macht
- David Harvey: neoliberalisme
o Projecten om de klassenmacht te herstellen
o Neoliberalisme als project, globalisatie als resulterend proces
o Toenemende ongelijkheid wereldwijd, het patroon omkeren van ‘embedded
capitalism’
Technologie: de motor van verandering
- Transformationalisten benadrukken vaak de rol van technologie: ICT,
beter/goedkoper transport, mensen verbinden
- Oorsprong van innovatie? Project of proces
- Contextueel karakter van innovatie: past in projectvisie
Global village
Door massamedia en technologische ontwikkelingen (zoals internet, computers en
smartphones) zijn de tijds- en plaatsbarrières van menselijke communicatie afgenomen.
Daardoor kunnen mensen nu makkelijk en snel op een mondiale schaal met elkaar
communiceren. De wereld is volgens McLuhan (1962) in een 'global village' veranderd.
Death of Distance
Richard Thome: Verwijst naar het overwinnen van fysieke afstand, opgevat als een
geografische barrière of obstakel voor de verspreiding van informatie, kennis en innovatie
tussen verschillende plaatsen op het aarde.
Interview Friedman
Thomas Friedman is de auteur van het boek 'The world is flat' waarin hij de 'death of
distance' bespreekt. In zijn boek stelt hij vraagtekens bij het belang van afstand in de huidige
samenleving. Cuciaal zijn de technologische ontwikkelingen die ervoor zorgen dat we overal
en continue verbonden zijn, maar wat zijn de gevolgen van een steeds 'platter wordende
wereld'? Is geografische afstand helemaal niet meer belangrijk? Welke barrières zijn er nog
wel? En wat is de betekenis van politieke grenzen in een 'platte wereld'? De 'visie' van
Thomas Friedman heeft verschillende reacties opgeleverd in het geografische arena.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller angelajh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.53. You're not tied to anything after your purchase.