Summary
Samenvatting Hoofdstuk 10 Nectar VWO 5 - Biologie
- Course
- Level
Samenvatting Hoofdstuk 10 Nectar VWO 5 - Biologie
[Show more]
Seller
Follow
clairevdh
Content preview
H11 Voeding en verteringBiologie 11.1: Gezond eten
Groepen voedingsstoffen
Koolhydraten: brandstof, reservestof (glycogeen) en bouwstof (glycoproteïnen).
Vetten: brandstof, bouwstof (membranen, hormonen) en warmte-isolatie.
Eiwitten: bouwstof en brandstof bij schaarste.
Vitaminen: beschermende stof.
Mineralen: bouwstof (kalkzouten in botten), ze zijn anorganisch.
Water: bouwstof, oplosmiddel (speeksel), transportvloeistof en warmtebuffer.
Niet iedereen eet even veel
De WHO geeft per voedingsstof een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH).
Toevoegingen
Additieven = stoffen die zijn toegevoegd (aantrekkelijker/langer houdbaar), zoals kleur-, geur-
en smaakstoffen en conserveringsmiddelen. Ze zijn onnodig en soms schadelijk → E-nummer.
ADI = aanvaardbare dagelijkse inname (ook voor contaminanten).
Bewegingen van de darmen
Door te kauwen vergroot je de verdelingsgraad. Speeksel dient als een soort glijmiddel.
Het voedsel wordt verteerd en gaat door de darmen heen m.b.v. peristaltische bewegingen.
Goede darmwerking
Voedingsvezels of ballaststoffen, zoals cellulose en pectine, zijn niet verteerbaar, maar
stimuleren de darmperistaltiek.
Veilig eten
Micro-organismen (bacteriën, schimmels) kunnen schadelijk zijn. Speeksel bevat lysozymen:
tasten de celwand van micro-organismen aan. Hierdoor gaan ze sneller dood in het maagsap.
Er zijn ook goede bacteriën, zoals je darmflora. Deze breken stoffen af in darmen.
Opname
De wand van de dunne darm heeft plooien met daarop darmvlokken, opgebouwd uit
darmepitheel, haarvaten en een lymfevat. Darmepitheelcellen hebben ook weer uitstulpingen,
de microvilli. Hierdoor heeft de dikke darm een groot oppervlak voor snelle resorptie.
Alle darmepitheelcellen zijn door eiwitten strak verbonden; ze vormen een ondoordringbare
laag = tight-junction.
, H11 Voeding en vertering
Biologie 11.2: Vitaminen en mineralen
Verschillende functies
Vitaminen zijn organische stoffen die je lichaam niet zelf kan maken. Met zijn micronutriënten;
je hebt er heel weinig van nodig. Functies: antioxidant (C + E), hormoon (D) of co-enzym (B).
Hydrofiele vitaminen verlaten snel het lichaam, hydrofobe niet.
Vitamine A
Rethinoïden en retinol zijn veelvoorkomende vitamine A. Het hydrofobe retinol wordt in
membraanblaasjes naar de lever vervoert. Daarna wordt het gekoppeld aan transporteiwitten
bestemd voor het netvlies. Levercellen kunnen ook retinol uit retinoïden maken.
Tekort retinol: (nacht)blindheid.
Ook remt een tekort de aanmaak van nieuwe darmepitheelcellen, waardoor de resorptie
langzamer gaat. De darminhoud krijgt een hoge osmotische waarde, het trekt water → diarree.
In veel groente en fruit zit β-caroteen (twee gekoppelde retinolmoleculen). Darmepitheelcellen
kunnen dat splitsen, maar dat gaat helaas moeilijk.
Vitamine C
Vitamine C zorgt ervoor dat bindweefsel goed functioneert → steun aan organen.
Bindweefsel bestaat uit collageenvezels met tussencelstof.
Enzymen halen collageen uit procollageen door een OH-groep te koppelen → de OH-groepen
binden met elkaar. Hierbij dient vitamine C als co-enzym.
Zink
Darmepitheelcellen nemen ook mineralen op: anorganische zouten. Mineralen zijn ionen.
Functie: opbouw lichaam (Ca+, Fe2+), zenuwwerking (Na+, K+) en activatie enzymen (Zn2+).
Spoorelementen: mineralen waar je maar heel weinig van nodig hebt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller clairevdh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now