Summary
Samenvatting Hoofdstuk 12 Nectar VWO 5 - Biologie
- Course
- Level
Samenvatting Hoofdstuk 12 Nectar VWO 5 - Biologie
[Show more]
Seller
Follow
clairevdh
Content preview
H12 AfweerBiologie 12.1: Planten en afweer
Kosten en baten + Chemische bescherming
Mechanische afweer: stekels, mutualisme.
Chemische afweer: giftige/brandende stoffen (bitter).
Afweermaatregelen
Plantencellen herkennen schadelijke schimmels en bacteriën via receptoren op de
celmembranen. Maatregelen: sluiten huidmondjes, aanmaak H2O2.
De waterstofperoxide zorgt voor een dikkere celwand → meer bescherming.
Bij celbeschadiging komt er ook NO (stikstofoxide) vrij → dodelijk.
Luchtalarm
Bij vraat scheiden veel planten stoffen uit (geur). Hiermee wordt de rest van de plant
gewaarschuwd → gevolg: chemische afweer.
Hulp inroepen
Kleine carnivoren nemen de uitgescheiden stoffen waar: ze gaan naar de plant en eten de
predatoren van de plant op.
Biologie 12.2: Bescherming
Omringd door eencellige organismen
Bacteriën zijn eencellige organismen zonder geen celkern. Indeling op: leefomgeving
(aeroob/anaeroob), voedselherkomst (autotroof/heterotroof), celvorm en celwandverschillen.
Bacteriën als ziekteverwekkers
Ze kunnen ook schadelijk zijn: de meeste soorten leven op anorganische stoffen, opgenomen
uit de omgeving. De reactieproducten reageren soms heftig bij mensen.
Barrières aan de buitenkant
Dekweefsels vormen fysische barrières voor ziekteverwekkers en gevaarlijke stoffen.
Bescherming tegen zonlicht
Melanocyten in de huid produceren pigment ter bescherming tegen uv-straling → voorkomen
aantasting DNA. Soms verdikt de opperhuid ter bescherming.
Barrières aan de binnenkant
De slijmlaag in de luchtwegen/verteringsstelsel is ook een dekweefsel → slijm bevat
bacteriedodende stoffen.
, H12 Afweer
Biologie 12.3: Niet-specifieke afweer
Virussen
Virus = DNA/RNA in een eiwitmantel. Een virus hecht zich aan de receptoren op het membraan
van de gastheercel → opname virus (endocytose). A.d.h.v. het RNA/DNA maakt de
gastheercel nieuwe viruseiwitten. Nadat de nieuwe virussen de cel hebben verlaten, sterft de
cel (apoptose). Sterven veel cellen tegelijk, dan kunnen de virale afvalstoffen je ziek maken.
Niet-specifieke afweer
Niet-specifieke afweer = opruimsysteem van witte bloedcellen en bloedeiwitten; ze maken
lichaamsvreemde stoffen onschadelijk.
Bloedeiwitten
Complementeiwitten ruimen geïnfecteerde/vreemde cellen op.
Antigenen = herkenningseiwitten van een lichaamsvreemde stof/organisme.
Complementeiwitten kunnen een eiwitgroep vormen; valt de ziekteverwekker aan.
De eiwitten van de algemene afweer – macrofagen en dendritische cellen – ruimen de
lichaamsvreemde stoffen op → complementsysteem.
Witte bloedcellen
Granulocyten = witte bloedcellen met een veelvormige kern; grondplasma bevat enzymen en
blaasjes met gifstoffen voor ziekteverwekkers. Ontdekken granulocyten een ziekteverwekker,
dan scheiden ze cytokinen af = signaalstoffen voor communicatie, markeren de infectieplaats.
Er komt extra bloed op de plaats van infectie (wordt rood).
Fagocyten (macrofagen + granulocyten) omsluiten een ziekteverwekker met een celmembraan
(fagocytose) en breken deze daarna af met enzymen (aspecifiek). Ze activeren ook de cellen
van de specifieke afweer.
Zieke cellen opruimen
De antigenen op het celmembraan zijn gekoppeld aan MHC-I moleculen.
Natural killercellen = witte bloedcellen die celmembranen controleren op antigenen.
Als er inderdaad antigenen zijn, dan scheidt de NK-cel perforine af → zorgt voor gaten in het
celmembraan van de besmette cel → loopt leeg en sterft.
NK-cellen kunnen ook de geïnfecteerde cel aanzetten tot apoptose. Eiwitten activeren dan het
enzym DNase → breekt DNA af, waardoor de cel niet meer kan functioneren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller clairevdh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now