Boek hoofdstuk 19: Toerekeningsvatbaarheid en toerekenen
1 Inleiding
1.1 Strafrechtelijke context
Het begrip (on)toerekeningsvatbaarheid is binnen het strafrecht gerelateerd aan
begrippen als schuld, schulduitsluitingsgronden en opzet.
In het oude Romeinse recht gold al ‘an act does not make a man guilty unless his mind
is (also) guilty’. Ook spreken we van actus reus and mens rea > bad act en guilty mind. Voor
strafbaarheid geldt dus zowel een objectief als en subjectief element wat tevens betkeent dat
men voor slechte intenties of gedachten niet alleen gestraft kan worden.
Het woord schuld heeft verschillende betekenissne.
Een bestanddeel van de delictomschrijving > dood door schuld
Wanneer iemand opzettelijk een misdrijf pleegt is er sprake van
verwijtbaarheid
Ook bij de schulduitsluitingsgronden heeft schuld de betekenis van verwijtbaarheid,
een voorbeeld van een schulduitsluitingsgrond is toerekeningsvatbaarheid.
Artikel 39 van het Wetboek van Strafrecht: Niet strafbaar is hij die een feit
begaat dat hem wegens de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van
zijn geestvermogen niet kan worden toegerekend.
Artikel 40 van het Wetboek van Strafrecht: psychische overmacht
Als iemand ontoerekeningsvatbaar is voor een bepaald strafbaar feit, is daarmee niet
gezegd dat iemand het niet opzettelijk heeft gedaan. Maar het kan wel worden bepaald dat er
geen opzet in het spel is. Als er geen opzet bewezen kan worden, dan volgt vrijspraak > dan
kan er dus ook geen maatregel meer opgelegd worden. Daarom gaan ze liever voor een
schulduitsluitingsgrond want dan kan er wel nog een maatregel opgelegd worden.
, 1.2 Terminologie.
Wie moet de toerekeningsvatbaarheid vaststellen? Toerekeningsvatbaarheid is een
juridisch begrip. Daarnaast is het geen eigenschap van de onderzochte, geen kenmerk van het
delict, het zegt iets over de mate van functioneren in het dagelijks leven, noch is het een vast
te stellen symptoom van een stoornis.
2 Historische en internationale context
2.1 Een universele morele traditie.
Het is een universele morele traditie om iemand die vanwege een psychische stoornis
een strafbaar feit pleegt niet te straffen.
o Vele cultuurspecifieke uitwerkingen
In Engeland hebben ze het insanity defense: geen not guilty plea er moet dus
worden aangetoond dat het delict gepleegd is door de stoornis. > het opleggen
van een hospital order ligt los van toerekeningsvatbaarheid.
In Nederland: Voor het Wetboek van Strafrecht hadden we de Code Pénal > als
je een daad pleegde uit krankzinnigheid dan gelde er vrijspraak. Als je
psychotisch was, dan was je ook direct ontoerekeningsvatbaar.
In Duitsland: de mate van toerekeningsvatbaarheid is erg belangrijk voor de
sanctionering en toeleiding naar zorg.
In Zweden bestaat het begrip toerekeningsvatbaarheid niet meer sinds 1965
toen de Nieuwe of Moderne Richting in het strafrecht opkwam. Als alternatief
wordt er gekeken naar de aanwezigheid van een stoornis op het moment van
berechting waarvoor behandeling, in plaats van bestraffing, aangewezen is.
M’Naghtentest: test voor stoornissen daarnaast worden ook naar kennende
functies gekeken en impulsen die niet weerstaanbaar waren.
3 Betekenis van het begrip toerekeningsvatbaarheid in Nederland
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kayleighdebruin1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $0.00. You're not tied to anything after your purchase.