HOOFDSTUK 12: ARTHROPODA: INLEIDING
1. Inleidign en diagnose
Morfologie:
- Bilateraal symmetrisch
- Gesegmenteerd lichaam vaak segmenten VERSMOLTEN tagmata
- Huid BEDEKT chitineuze cuticula FUNCTIE exoskelet
- Coeloom GEREDUCEERD delen voortplantings-
excretiesysteem
- Voornaamste lichaamsholte hemocoel
Fysiologie:
- Volledig spijsverteringskanaal
- Centraal zenuwstelsel
- Kopganglion dorsaal van de oesophagus
- Gasuitwisseling trachea
kieuwen
boeklongen
huid
- Open bloedvatenstelsel met een dorsaal hart
- Osmoregulatie buizen van Malpighi en gespecialiseerde klieren
- Overlangse en dorsoventrale spieren GEEN circulaire spieren
Voortbeweging:
- Aanhangsels elk segment BEWOGEN dwarsgestreepte spieren
Voortplanting:
- MEESTAL gescheiden geslacht VAAK seksueel dimorfisme
- Interne bevruchting
- MEESTAL eileggend
Ontwikkeling:
- Direct of indirect VIA peciale larvenstadia
Habitat:
- Crustacea meestal water
- Andere meestal terrestrisch
- Wereldwijde verspreiding
Grootte:
- Volwassen dier minder dan 0.1 mm tot 60 cm
Diversiteit:
- ongeveer 1,230,000 beschreven recente soorten
1
, 2. Belgangrijke recente groepen
Vereenvoudigd systeem:
Subphylum Chelicerata
- Zonder antennen en mond-kauworganen
- Eerste paar WAARVAN extremiteiten ONGEVOORMD grijporganen
Cl. Merostoma
Cl. Aranchnida = spinachtige
Subphylum Crustacea = schaaldieren
- Water bewoond
- 2 paar antennen
- Kauwende monddelen
- Ademen kieuwen ONTSTAAN uitstulpingen lichaamswand of
extremiteiten
Subphylum Insecta = insecten
- Land bewonende
- Ademen tracheeën
- DUIDELIJKE lichaamsindeling kop
borst
achterlijf
- Een paar antennen
- 3 paar looppoten
- 2 paar vleugels
Subphylum Myriapoda = duizend en miljoenpoten
- Land bewonende
- Ademen tracheeën
- Een paar antennen
- Mandibula
- Lichaam ONDERVERDEELD kop
lange romp
- Groot aantal segmenten MET aanhangsels
Cl. Pauropoda
Cl. Symphyla
Cl. Diplopoda
o Lichaam 2mm – 30 cm
o Variabel aantal segmenten
2
, o Twee paar poten per segment
o Diplosegmenten dubbele segmenten met twee
paar ganglia
ostia
stigmata
o Kop eenvoudige ogen
o Korte antennen
o Een paar mandibula
Cl. Chilopoda
o Lichaam dorsoventraal afgeplat
o Variabel aantal segmenten
o Paar poten per segmenten poten 1e
lichaamssegment OMGEVORMD gif klauwen
o Lange en dunne antennen
o Paar mandibula
o 2 paar maxillae tweede paar vergroeid TOT
onderlip
3. Typische kenmerken van het Arthropoda-bouwplan
3.1. De lichaamswand: de cuticula
Lichaamswand BESTAAT cuticula AFGESCHEIDEN door liggende epidermis
- Hard
- Onvervormbaar
- Buigzaam
- FUNCTIE exoskelet BESCHERMT mechanische en chemische aantastingen
- BEVINDT ZICH tussen segmenten en geledingen der extremiteiten TER
HOOGTE interarticulaire membranen
- Soepel genoeg beweeglijkheid
3
1. Inleidign en diagnose
Morfologie:
- Bilateraal symmetrisch
- Gesegmenteerd lichaam vaak segmenten VERSMOLTEN tagmata
- Huid BEDEKT chitineuze cuticula FUNCTIE exoskelet
- Coeloom GEREDUCEERD delen voortplantings-
excretiesysteem
- Voornaamste lichaamsholte hemocoel
Fysiologie:
- Volledig spijsverteringskanaal
- Centraal zenuwstelsel
- Kopganglion dorsaal van de oesophagus
- Gasuitwisseling trachea
kieuwen
boeklongen
huid
- Open bloedvatenstelsel met een dorsaal hart
- Osmoregulatie buizen van Malpighi en gespecialiseerde klieren
- Overlangse en dorsoventrale spieren GEEN circulaire spieren
Voortbeweging:
- Aanhangsels elk segment BEWOGEN dwarsgestreepte spieren
Voortplanting:
- MEESTAL gescheiden geslacht VAAK seksueel dimorfisme
- Interne bevruchting
- MEESTAL eileggend
Ontwikkeling:
- Direct of indirect VIA peciale larvenstadia
Habitat:
- Crustacea meestal water
- Andere meestal terrestrisch
- Wereldwijde verspreiding
Grootte:
- Volwassen dier minder dan 0.1 mm tot 60 cm
Diversiteit:
- ongeveer 1,230,000 beschreven recente soorten
1
, 2. Belgangrijke recente groepen
Vereenvoudigd systeem:
Subphylum Chelicerata
- Zonder antennen en mond-kauworganen
- Eerste paar WAARVAN extremiteiten ONGEVOORMD grijporganen
Cl. Merostoma
Cl. Aranchnida = spinachtige
Subphylum Crustacea = schaaldieren
- Water bewoond
- 2 paar antennen
- Kauwende monddelen
- Ademen kieuwen ONTSTAAN uitstulpingen lichaamswand of
extremiteiten
Subphylum Insecta = insecten
- Land bewonende
- Ademen tracheeën
- DUIDELIJKE lichaamsindeling kop
borst
achterlijf
- Een paar antennen
- 3 paar looppoten
- 2 paar vleugels
Subphylum Myriapoda = duizend en miljoenpoten
- Land bewonende
- Ademen tracheeën
- Een paar antennen
- Mandibula
- Lichaam ONDERVERDEELD kop
lange romp
- Groot aantal segmenten MET aanhangsels
Cl. Pauropoda
Cl. Symphyla
Cl. Diplopoda
o Lichaam 2mm – 30 cm
o Variabel aantal segmenten
2
, o Twee paar poten per segment
o Diplosegmenten dubbele segmenten met twee
paar ganglia
ostia
stigmata
o Kop eenvoudige ogen
o Korte antennen
o Een paar mandibula
Cl. Chilopoda
o Lichaam dorsoventraal afgeplat
o Variabel aantal segmenten
o Paar poten per segmenten poten 1e
lichaamssegment OMGEVORMD gif klauwen
o Lange en dunne antennen
o Paar mandibula
o 2 paar maxillae tweede paar vergroeid TOT
onderlip
3. Typische kenmerken van het Arthropoda-bouwplan
3.1. De lichaamswand: de cuticula
Lichaamswand BESTAAT cuticula AFGESCHEIDEN door liggende epidermis
- Hard
- Onvervormbaar
- Buigzaam
- FUNCTIE exoskelet BESCHERMT mechanische en chemische aantastingen
- BEVINDT ZICH tussen segmenten en geledingen der extremiteiten TER
HOOGTE interarticulaire membranen
- Soepel genoeg beweeglijkheid
3