Wat is de bevoegdheid van de Nederlandse rechter in
internationale zaken?
De internationale bevoegdheid van de Nederlandse rechter betreft de vraag of een zaak met
internationale aspecten of van buitenlandse oorsprong in Nederland aan de rechter kan worden
voorgelegd. Het antwoord moet gevonden worden in verdragen, EU-vorderingen of iets anders (art. 1
Rv)
- Is er geen verdrag of EU-vordering toepasselijk, dan kan de bevoegdheid van de Nederlandse
rechter ook voortvloeien uit de eigen regeling in het Wetboek van de Burgerlijke
Rechtsvorderingen.
Stappenplan:
1. Is de Brussel I bis-Verordening (=EEX) van toepassing?
Art 1 → voor burgerlijke en handelszaken
Art 4 → lidstaat
- Forumkeuze → art 25
- Als een partij verschijnt in de procedure zonder zich op onbevoegdheid van de
rechter te beroepen, is de aangezochte rechter even eens bevoegd art 26:
impliciete forumkeuze
- Rechtmatig; geen consumentenzaak?
- Art 4: grondgebied woonplaats van gedaagde
- Uitzonderingen:
- Art 7 → alternatieve bevoegdheidsgronden
Ten aanzien van verbintenissen uit onrechtmatige daad → het gerecht is bevoegd
waar het schade toebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan voordoen
Dit begrip ruim worden uitgelegd: omvat zowel de plaats waar de schade is
Ingetreden (Erfolgsort) als de plaats waar het schadetoebrengende feit zich heeft
voorgedaan (Handlungsort)
- Art 8 → aanvullende bevoegdheidsgronden met een procedureel karakter
- Art 35 → bij vastgestelde voorlopige of bewarende maatregelen
- Exclusieve bevoegdheid → art 24 (geldt forumkeuze ook niet)
- Verzekeringszaken + consumentenzaken → art 10 & 17
2. Is er geen sprake van een verdrag dan kijk je naar het Wetboek van Rechtsvordering
In de dagvaardingsprocedure kan rechtsmacht worden ontleend aan:
1. De woonplaats of gewone verblijfplaats van de gedaagde: de maatschappelijke woonplaats →
art 2 Rv
a. Woonplaats = woonstede of het werkelijke verblijf → 1:10 lid 1 BW
b. Minderjarig kind woonplaats = plaats gezag → 1:12 BW
c. Rechtspersonen woonplaats = wettelijke, statutaire of reglementaire zetel → 1:10 lid 2
BW
d. Personen die een kantoor of filiaal hebben woonplaats = plek van kantoor filiaal
1:14 BW
, 2. Gronden, verbanden houdende met de zaak art 6 Rv
3. Op een ter zake in de overeenkomst van partijen gemaakt beding = jurisdictieclausule art 8
Rv (soms sprake van een stilzwijgende forumkeuze; wanneer de eiser de zaak aanhangig
heeft gemaakt bij de Nederlandse rechter en door de verweerder geen beroep is gedaan op
het ontbreken van rechtsmacht van de Nederlandse rechter)
4. Vreemdelingenbeslag = indien door een in het buitenland woonachtige eiser beslag in
Nederland is gelegd op een goed, toebehorend aan een eveneens in het buitenland
woonachtige gedaagde art 10 jo 767 Rv
5. Als geen van bovenstaande is dan eventueel nog art 9
Ter zake van rechtsvorderingen tegen een vreemde staat, diens ambtsdragers en staatsdiensten kan
de bevoegdheid van de Nederlandse rechter en de uitvoerbaarheid van zijn vonnissen, zelfs op
Nederlands grondgebied, door het volkenrecht beperkt zodanig. Een zodanige veroordeling is niet in
overeenstemming met de regels van het volkenrecht; aangezien staten in hun onderlinge verhouding
met gelijke rechten onafhankelijk tegenover elkaar staan.
Wel kan de Nederlandse rechter bevoegd zijn kennis te nemen van een eis die tegen een
buitenlandse mogendheid werd ingesteld, indien het betreft een rechtsbetrekking die deze op voet van
gelijkheid met particulieren is aangegaan, zoals een arbeidsovereenkomst of een koopovereenkomst.
In verzoekschriftprocedure kan de rechtsmacht worden ontleend aan → art 3 Rv:
1. De woonplaats of gewone verblijfplaats van een verzoeker of belanghebbende
2. Het verband met een in Nederland aanhangige of aanhangig te maken
dagvaardingsprocedure
Bijvoorbeeld voor het vragen van verlof voor conservatoor beslag; als nu de
hoofdzaak, een vordering tot betaling van een geldbedrag, bij een Nederlandse
rechter aanhangig is of zal worden gemaakt en deze ter zake de rechtsmacht heeft,
komt de voorzieningenrechter rechtsmacht toe, ook wanneer de verzoeker in het
buitenland woont
3. Voldoende verbondenheid met Nederlandse rechtssfeer
3.2.2 De EU-Verordening betreffende rechterlijke bevoegdheid, erkenning en tenuitvoerlegging
Inzake de bevoegdheid zijn de hoofdlijnen van de Brussel I bis-Verordening:
1. Uitgangspunt is dat zij die op het grondgebied van een lidstaat woonplaats hebben, ongeacht
hun nationaliteit, slechts kunnen worden opgeroepen voor de gerechten van die lidstaat (art. 4
Brussel I bisVerordening).
Een gedaagde kan alleen voor de rechter in een andere lidstaat worden gedagvaard,
voor zover dat uit de verordening voortvloeit (art. 5 Brussel I bis-Verordening).
De rechter zal ambtshalve moeten nagaan of bevoegdheid krachtens de Brussel I bis-
Verordening aanwezig is.
Als de gedaagde niet verschijnt, zal hij zich zo nodig onbevoegd moeten verklaren
(art. 27 en 28 Brussel I bis-Verordening).
2. De rechter van de lidstaat waar de gedaagde woonplaats heeft, komt een algemene
bevoegdheid m.b.t. de gedaagde toe, ongeacht de grondslag van de verordening. De
mogelijkheid bestaat dat de rechter van een andere lidstaat bijzondere bevoegdheid heeft
t.a.v. specifieke verordeningen of geschillen. Een dergelijke alternatieve
bevoegdheidsgrondslag bestaat onder andere:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merle_1234. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.