PROBLEEM 4
Bronnen:
- Goederen H1, 5 en 7
- DIX/ING
- Spaarbank Rivierenland/Gispen
- Rabobank/Mulder
1. Wat is voorbehouden pandrecht en de totstandkoming?
Vereisten voor voorbehouden pandrecht
Pandrecht kan worden gevestigd door middel van voorbehoud. Hiervoor is vereist dat zowel de
voorschriften voor overdracht van het te verpanden goed als die voor vestiging van het pandrecht in acht
worden genomen, art. 3:81 lid 1 BW.
Vestiging van voorbehouden vuistpand vindt derhalve plaats doordat de pandhouder de zaak of het
toonderpapier in zijn macht houdt, terwijl hij het bezit en de bloot-eigendom overdraagt.
Vestiging van voorbehouden stil pand geschiedt bij authentieke of geregistreerde onderhandse akte. De
zaak of het papier wordt in het bezit van de verkrijger-pandgever gebracht.
Gevolgen van voorbehouden pandrecht
Het overgedragen goed is altijd gelijk met pandrecht bezwaard. Dit pandrecht heeft het vermogen van de
vervreemder-pandhouder nooit verlaten en is dus nooit het vermogen van de verkrijger-pandgever
gepasseerd.
Mocht door de verkrijger bij voorbaat een pandrecht zijn gevestigd ten gunste van een derde, dan komt dit in
rang na het voorbehouden pandrecht. Rangwisseling vindt slechts plaats indien die derde te goeder trouw is
op het moment dat de zaak in zijn macht wordt gebracht, art. 3:238 lid 2 BW.
Nut van voorbehouden pandrecht
Met behulp van voorbehouden pandrecht kan worden bewerkstelligd dat de zekerheid op onder
eigendomsvoorbehoud geleverde goederen niet direct verloren gaat wanneer de daarop betrekking
hebbende tegenprestatie wordt voldaan. Heeft leverancier A naast zijn vordering ter zake van de koopsom
tevens een vordering uit geldleen, dan kan hij de nakoming van die laatste vordering beveiligen door een stil
pandrecht voor te behouden voor het geval het eigendomsvoorbehoud als gevolg van betaling van de
koopsom tenietgaat.
De verveemder verkrijgt, op het moment waarop het eigendomsvoorbehoud vervalt, een voorbehouden
pandrecht op de goederen voor alle vorderingen waarvoor geen geldig eigendomsvoorbehoud kan worden
gemaakt, terwijl dit voorbehouden pandrecht prevaleert boven alle eerder bij voorbaat gevestigde
pandrechten.
2. Wat is een verzamelpandakte?
De verzamelpandakte zelf (in de Noot van Veder)
Dus een manier voor vestiging van pandrecht op vordering is door middel van een akte van verpanding +
mededeling (art 3:236 lid 2 jo 3:94 lid 1) (openbare verpanding) of door middel van een authentieke akte of
een geregistreerde onderhandse akte (art 3:239 lid 1) (stille verpanding). Door registratie komt vast te staan
op welk moment het pandrecht tot stand is gekomen.
Ook toekomstige vorderingen kunnen bij voorbaat worden verpand (art 3:98 jo 3:97). Bij openbare
verpanding is dit geen probleem maar voor stille verpanding heeft de wetgever in artikel 3:239 lid 1 een
beperking aangebracht. Namelijk dat toekomstige vorderingen slechts bij voorbaat stil worden verpand voor
zover deze rechtstreeks voortvloeien uit een ten tijde van de vestiging reeds bestaande rechtsverhouding.
, Deze beperking maakt het noodzakelijk om op regelmatige basis vervolgpandakten op te maken en te
registreren. Banken hebben op dit punt een praktijk ontwikkeld waarbij dagelijks bulkverpanding plaatsvindt
door middel van een verzamelpandakte. Een bank vestigt op die manier op een door haar te bepalen
moment (veelal dagelijks) een pandrecht op alle vorderingen die haar kredietnemers op derden hebben of
zullen verkrijgen uit de op het moment van registratie bestaande rechtsverhouding. Daarbij vestigt de bank
het pandrecht ten behoeve van zichzelf terwijl de bank ook als pandgever tekent namens alle kredietnemers
op basis van haar daartoe verstrekte volmachten.
Er wordt gebruik gemaakt van:
- Titel + volmacht + verzamelpandakte
- Verzamelpandakte = wij verpanden aan ons zelf alle bestaande en toekomstige vorderingen
van alle cliënten die ons daar de volmacht voor hebben gegeven → er wordt dus een
volmacht gegeven (dit is het vereiste van levering bij OTLB)
- De titel is → de overeenkomst tussen de bank en de cliënt: stampandakte
- Dus de verzamelpandakte is een door de bank als gevolmachtigde van meer kredietnemers
(cliënten van de bank) opgemaakte en ondertekende akte die ertoe strekt op het tijdstip
waarop deze akte wordt geregistreerd, een stil pandrecht te vestigen op alle op dat moment
bestaande vorderingen van deze kredietnemers op hun debiteuren, dus ook op
vorderingen, die op dat moment van de registratie van de kredietofferte (stampandakte),
nog absoluut toekomstig waren, alsmede (bij voorbaat) op alle toekomstige vorderingen die
voortvloeien uit een op dat moment reeds bestaande rechtsverhouding. De kredietnemers
worden bij de vestiging van het pandrecht vertegenwoordigd door de bank op de voet van
de eerder door hen aan de bank verleende (onherroepelijke) volmacht.
- De vorderingen worden niet nader in de verzamelpandakte omschreven. De
verzamelpandakte vermeldt slechts in algemene zin dat de bank zowel voor zichzelf handelt
als in naam van iedere pandgever die zich jegens haar tot verpanding van bestaande en
toekomstige vorderingen heeft verbonden
Oordeel Hoge Raad
- Wat de Hoge Raad oordeelde over de verzamelpandakte:
o De Hoge Raad oordeelt dan ook: ‘Uit het voorafgaande volgt dat de hiervoor in 4.4-4.6
besproken afzonderlijke elementen waaruit de onderhavige verpandingsconstructie bestaat,
niet in strijd zijn met de wet, meer in het bijzonder met art 3:239 lid 1. Dit geldt ook voor de
vestiging van een stil pandrecht op vorderingen die op het moment van de verpanding nog
niet bestonden en die niet rechtstreek zijn verkregen uit een op dat moment reeds
bestaande rechtsverhouding, voor zover dat pandrecht door middel van een latere
verzamelpandakte is gevestigd op een moment dat deze vorderingen waren ontstaan of
rechtstreeks zouden wordt verkregen uit een toen reeds bestaande rechtsverhouding.
- Drie bedenkredenen achter art 3:239 lid 1:
1. De wetgever heeft met dit systeem van art 3:239 lid 1 tegemoet willen komen aan de in de
praktijk bestaande wens dat de vorderingen stil kunnen worden verpand. In dat verband is
uitdrukkelijk betekenis toegekend aan het belang van een vlot functionerend kredietverkeer.
2. Daarnaast ook van belang om krediet te verlenen aantrekkelijker te maken en dat is goed
voor de economie.
3. Daarnaast biedt het schuldeisers voldoende mogelijkheden zekerheid te bedingen voor de
voldoening of het verhaal van hun vorderingen.
De Hoge Raad gaat hieruit van de aanname dat de grotere zekerheid die kan worden verkregen door de
vestiging en uitwinning van zekerheidsrechten zo eenvoudig en efficiënt mogelijk te maken, leidt tot meer of
goedkoper krediet, hetgeen ook de belangen van de overige schuldeisers en andere bij de onderneming van
de pandgever betrokkenen dient.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merle_1234. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.