Summary
Samenvatting Tijdvak 6; examenstof geschiedenis VWO
- Course
- Level
Samenvatting examenstof geschiedenis tijdvak 6 VWO
[Show more]
Seller
Follow
IW20
Content preview
6.1: Over zeeën en oceanenRuim 70% van de Europese bevolking werkte in de zeventiende eeuw in de landbouw. In de
Republiek was dat maar een derde deel en zo’n 17% zat in de handel. Door de stijging van
de zeespiegel stapte veel boeren over van akkerbouw naar graanteelt en rundveehouderij.
Deze producten exporteerde ze naar het buitenland. Kleine boeren zochte bijverdiensten
terwijl grote boeren aan commerciële landbouw deden. Ze leverden producten aan de
nijverheid. In veel steden ontstond er gespecialiseerde nijverheid. Arme gespecialiseerde of
boeren kwamen in een manufactuur terecht. Dit is een nijverheidsbedrijf dat wordt
aangestuurd met kracht.
Omdat er een graantekort ontstond gingen we handelen met zuivelproducten op de
Oostzee. Hierdoor ontstond er handel van graan tussen het Oostzeegebied en de
Amsterdamse handelaren, dit heet moedernegotie. Later begonnen ze ook met handel over
de Middellandse Zee, Straatvaart. Handelaren werkten samen in handelscompagnieën om
investeringen op te brengen en tegenslagen op te vangen. Met Amsterdam als middelpunt.
Er ontstond een stapelmarkt en handelskapitalisme. Dat is handel drijven met als doel winst
maken.
VOC staat voor Verenigde Oost-Indische Compagnie. De Spanjaarden en Portugezen
vaarden al naar dit gebied maar de Republikeinen wilden dat zelf ook doen. Door de grote
concurrent werden alle compagnieen in 1602 samengevoegd tot de VOC. Van de Staten-
Generaal kregen ze de handelsmonopolie, recht om handelsovereenkomsten te sluiten,
forten te bouwen en oorlog te voeren. De VOC was niet zo lief. Een verhaal hiervan is dat
van Jan Pietersz. Coen. Hij heeft op de Banda eilanden veel mensen vermoord omdat ze
ook specerijen verkochten aan Engelsen en Portugezen.
WIC staat voor West-Indische Compagnie. Die is in 1621 opgericht. Deze ging over de
handel met West-Afrika en Amerika (slaven en grondstoffen). Ook hadden ze toestemming
van de Staten-Generaal om vloten te kapen. Hierdoor maakten ze veel winst. Doordat de
handel de verschillende werelddelen verbond, spraken we van een wereldeconomie. Er was
een driehoekshandel tussen Afrika, Amerika en Europa.
6.2 Om de macht
Na 1588 besloot de Staten-Generaal geen nieuwe vorst te zoeken. Dus werden ze een
Republiek. De Republiek werd bestuurd door regenten. De macht was verdeeld tussen de
Gewestelijke Staten en de Staten-Generaal. De Staten-Generaal bepaalden het
buitenlandse beleid en de verdediging van het land. In de Staten-Generaal zaten
afgevaardigden van de Gewestelijke Staten. In elke gewest mochten ze zelf de rechtspraak
bepalen, de regels schrijven en belasting innen. Ook in de godsdienst mochten ze zelf keuze
maken. Het particularisme overheerst.
In de Republiek hadden twee functionarissen veel macht:
- Stadhouder: legerleider. Zodra er minder oorlog was werd hij minder machtig
- Raadpensionaris: woordvoerder van Holland in de Staten-Generaal
Oranjegezinden waren mensen die achter de stadhouder staan en dus de Oranjes volgden.
De staatsgezinden waren vooral aanhangers van een sterke Staten-Generaal en
Gewestelijke Staten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller IW20. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.68. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now