Summary
Samenvatting HC steden en burgers; examenstof geschiedenis VWO
- Course
- Level
HC steden en burgers; examenstof geschiedenis VWO
[Show more]
Seller
Follow
IW20
Content preview
1.1 Opbloei van handel en nijverheid in VlaanderenOndanks dat de bevolkingsgroei in Vlaanderen verminderde was er toch een grotere vraag
naar graan. Dankzij de vruchtbare grond en de verbetering in de landbouw was dit mogelijk.
Ze stapte over van een tweeslag- naar een drieslagstelsel waardoor de productie toenam.
De bevolkingsomvang groeide en er ontstonden meer ontginningen. Deze ontwikkelingen
begonnen in Nederland en Noord-Vlaanderen. Ontginningen breidde zich uit van Vlaanderen
naar Brabant naar Holland.
Door toename van de voedselproductie konden mensen zich specialiseren. Veel
ambachtslieden vestigden zich in een nederzetting of oude stad die een regionale
marktfunctie had. Koningen en edele begonnen weer munten te slaan. Ze begonnen te
handelen en betalen met munten. Dit was het begin van een monetaire economie.
De verstedelijking nam toe, dit zorgde voor een landbouwstedelijke samenleving. Veel
horigen trokken naar de stad terwijl dat helemaal niet mog. Deze aspirant-poorters werden
wel beschermd door de stad want hoe meer mensen hoe beter. Dit zorgde voor afspraken
met de edelen. Als horigen binnen een jaar en een dag niet werden teruggehaald waren ze
vrij burger. Om er voor te zorgen dat de horigen dus niet weg gingen moesten hun
toestanden verbeteren. Door privileges kon de adel de stedengroei stimuleren.
Atrecht kende verschillende positieve factoren voor stadsgroei. Het lag in een vruchtbaar
gebied en was makkelijk bereikbaar door de Scarpe en Schelde. Monniken ontgonnen het
omliggende land en de boeren hielden schapen. De stad stimuleerde de komst van aspirant-
poorters door ze een stuk grond te geven. De inwoner streefden doelen na die de bonum
commune (stadsgemeenschap die zorgt voor welvaart en gezondheid) ten goede kwam:
- Juridische bescherming
- Rechtszekerheid en reglementering van de handel en nijverheid
- Bescherming van de stad door leger en stadsmuren
- Vergroting van invloed op het bestuur
- Handhaving van orde en rust
Voor deze privileges moesten de inwoner belastingen betalen. De graaf benoemde enkele
stedelingen tot schepen die de permanente rechtbank vormden.
Atrecht was een belangrijke regionale markt. De boeren uit de omgeving hadden een
overschot in graan en wol wat andere mensen juist wilde. Hiermee konden ze namen laken
maken. Door de textielnijverheid ontstonden er ook steeds meer innovaties. Atrechtse
parmentiers die werkten met kostbare stoffen, kleermakers, munters en lakenscheerder
werden in een gilde georganiseerd. Dit is een samenwerkingsverband tussen mensen uit
dezelfde stad die hetzelfde beroep hebben. Hun regelden alles wat met hun beroep te
maken had in de stad en bepaalde ook wie er in hun vakopleidingen mochten. Ook hadden
ze een altaar in de kerk en kwamen ze op elkaars begrafenissen. Zo zorgden de gilden voor
het bonum commune.
De graaf van Vlaanderen zorgde voor een veilige markt en marktvrede. Handelaren van
buiten Atrecht moesten zich namelijk veilig voelen. Eerst bleven Atrechtse handelaren vooral
in steden in Vlaanderen, maar al snel ging het door naar interregionale handel. De keizer
schonk hen tolvrijheid en vrije toegang in steden in het HRR. Atrechtse producten werden
over de hele wereld verkocht. De handelaren organiseerde koopliedengilden. Een aantal van
, die koopliedengilden vormde samen de Hanze van Zeventien Steden die zorgde voor veilige
handel en transport. Ook gaven ze juridische hulp
De handelaren kregen te maken met wisselbrieven die de handel nog makkelijker maakte.
Ze omzeilde hiermee het renteverbod van de Kerk, want ze beloofde bij voldoening van de
wissel een groter bedrag terug te betalen dan de waarde van het koopwaar. Hun winsten
worden geïnvesteerd in de handel, in de nijverheid en ontginningen. Atrecht, een stad met
veel rijke handelaren, was ook de belangrijkste financiële markt van alle Vlaamse steden.
Door leningen uit te strekken naar de graaf van Vlaanderen konden ze steeds meer.
In steden waren grote sociale verschillen. Bovenaan stond het patriciaat. Dit waren families
die al vele generaties in bezit waren van veel geld en dat geld werd alleen maar meer door
hun investeringen in de handel. De gildeleden vormde de derde sociale laag. De gilde
meester stond bovenaan en in de gilde zaten ook verschillende sociale lagen. De laagste
groep was het gemeen. Dit was de gewone burger die niet tot het patriciaat of gilde
behoorde.
Schepenen werden gekozen door het patriciaat, eenmaal gekozen is er geen weg terug.
Patriciërs zorgden voor elkaar en gaven het gemeen hoge belastingen. Nieuwe rijkkomers
hadden geen kans om schepen te worden. Mensen vonden dat de patriciërs het bonum
commune schaadde. Meestal zorgde dat voor een opstand waarbij de machtspositie in
gevaar kwam. Daarom gaven ze altijd al snel toe. Een oplossing hierop was om de
schepenen jaarlijks te vervangen. Ook deed de graaf het gemeens gelijk geven voor geld.
De Guldensporenslag
https://www.youtube.com/watch?v=kYsIjKOnNeE
1.2 Van Brugge naar Antwerpen
Brugge ligt aan de Zwin. Deze rivier begon te verzanden waardoor er geen schepen meer
heen konden. Later werd een kanaal aangelegd waardoor Brugge weer een van de grootste
handelssteden werd, ook omdat Atrecht minder populair werd. Dit kwam door:
- De jaarmarkten werden steeds onveiliger door oorlogen
- De textielnijverheid groeide zo snel dat er in Atrecht een tekort was. Dit konden ze
bijvullen uit Londen via Brugge
- Door de verstedelijking was er een tekort aan graan in Vlaanderen. De Hanze werkte
samen met Brugge om te zorgen voor graan uit het oosten.
Brugge domineerde bij de wol-import uit Engeland zelf. Voor andere dingen kwamen
buitenlandse handelaren naar Brugge. De stad verleende allerhande service zodat alles
goed verliep. Verschillende Hanzen, handelshuizen en groepen handelaren kregen
privileges in Brugge. Hier stichtte ze dan ook handelskantoren wat voor hun de handel
makkelijker maakte. Handelaren betaalde via de wissel. Rijke families stichtte een bank op
waardoor de handel zich verder ontwikkelde. Zo groeide Brugge uit tot een internationaal
handelscentrum in de veertiende en vijftiende eeuw.
Door de overvloed van mensen in de stad was er ook veel armoede. Was er geen werk, was
er ook geen inkomen. Helemaal onderaan de sociale ladder, waren de gehandicapten,
zieken, weduwen etc. Aan deze groep werd via verschillende instellingen zorg geleverd. Op
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller IW20. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
82191 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now