Dit zijn de uitwerkingen van het vak ondernemingsrecht van de Universiteit Utrecht. De werkgroepopdrachten zijn zeer uitgebreid uitgewerkt en ontzettend nuttig voor het behalen van je tentamen. Voor €15,- kun je de opdrachten van alle weken kopen, dan weet je precies hoe je vragen moet aanpakken ...
Casus I
Zenith NL BV (hierna: Zenith) is een onderneming die in 2006 is opgericht met als doel de
ontwikkeling, productie en verkoop van een zogenoemd roadable aircraft, een vliegtuigje dat (met
opgevouwen vleugels) ook gebruik kan maken van de openbare weg. Het bestuur van Zenith bestaat
uit Aerts, Bosma en Conijn. Zenith beschikt over een driehoofdige raad van commissarissen. Enig
aandeelhouder van Zenith is Zenith Holding BV (hierna: Holding). Enig aandeelhouder en bestuurder
van Holding is de Nederlander Peper.
Achter het idee om een hybride vliegtuig te ontwikkelen zitten Peper en Conijn, die samen
vliegtuigbouwkunde in Delft hebben gestudeerd. Peper, die een fortuin heeft geërfd van een oom in
Amerika, heeft in 2006 Holding opgericht met als doel om van daaruit de eerste investeringen in
Zenith te doen. In mei 2013, toen het eerste prototype van de ‘vliegauto’ klaar was en de eerste
testvlucht geslaagd, heeft ABN AMRO een krediet van EUR 20 miljoen aan Zenith verstrekt.
Binnen het bestuur van Zenith is Conijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling en productie van de
‘vliegauto’. Aerts is CEO en tevens verantwoordelijk voor de marketing en Bosma is CFO. Deze
taakverdeling is in de statuten neergelegd.
In het voorjaar van 2013 vindt nog een aantal testvluchten plaats. Die verlopen niet vlekkeloos: er
treden steeds storingen op in het besturingssysteem. Gelukkig weet de ervaren testpiloot het toestel
elke keer veilig aan de grond te krijgen. Peper en Conijn, die bij de tests aanwezig zijn, besluiten hun
wetenschap over de storingen voor zich te houden en rapporteren in de bestuursvergadering dat de
testen goed zijn verlopen.
In augustus 2013 wordt het eerste toestel verkocht aan een Amerikaanse kennis van Peper’s
overleden suikeroom. De koper beleeft helaas niet lang plezier aan het vliegtuig. Medio september
2013 verongelukt hij op een vlucht van New York naar zijn tweede huis op Cape Cod. Onderzoek door
de Federal Aviation Administration (FAA) wijst medio oktober uit dat het vliegtuig niet is verongelukt
door pilot error, maar door een storing in het besturingssysteem. De erven van het slachtoffer eisen
medio november 2013 voor de Amerikaanse rechter een schadevergoeding van Zenith BV van $ 80
miljoen. De claim heeft goede kans van slagen: de testpiloot heeft nadat hij hoorde van het ongeluk
uit de school geklapt over de storingen die tijdens de testvluchten zijn opgetreden. Deze biecht heeft
ertoe geleid dat ook de Nederlandse Rijksluchtvaartdienst een onderzoek heeft ingesteld naar de
veiligheid van de door Zenith ontwikkelde ‘vliegauto’.
Wanneer ABN AMRO begin december door Aerts en Bosma op de hoogte wordt gesteld van het
ongeluk en de ingrijpende gevolgen waartoe dit voor Zenith heeft geleid, eist de bank met
onmiddellijke ingang het krediet op. Zenith is niet in staat tot terugbetaling van het bedrag van EUR
18 miljoen dat zij inmiddels heeft opgenomen. Uiteraard wil geen enkele andere bank Zenith meer
financieren, nu de vliegauto door het Amerikaanse ongeluk een onverkoopbaar product is geworden.
Zenith komt al snel in betalingsonmacht te verkeren en wordt op 1 maart 2014 failliet verklaard met
benoeming van mr. Fokker tot curator. Deze schat het tekort op EUR 70 miljoen, rekening houdend
met de Amerikaanse letselschadeclaim (ga er van uit dat de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering
van Zenith in dit geval geen dekking biedt omdat er fraude in het spel is).
Onderzoek naar het voldoen aan de publicatieplicht door Zenith heeft het volgende opgeleverd. De
jaarrekening over 2009 is gepubliceerd op 1 maart 2011. De jaarrekening over 2010 is gepubliceerd
op 20 februari 2012. De jaarrekening over 2011 is gepubliceerd op 15 januari 2013. De jaarrekening
over 2012 is gepubliceerd op 5 januari 2014, echter zonder accountantsverklaring. Verder heeft de
curator geconstateerd dat voor de boekjaren 2009 tot en met 2012 aan alle bestuurders en
commissarissen van Zenith decharge is verleend.
Curator Fokker besluit de bestuurders en commissarissen van Zenith aansprakelijk te stellen op
grond van de artikelen 2:9 en 2:248 lid 1 en 2 j° 259 BW.
Vraag 1
Heeft de vordering op grond van art. 2:9 BW met betrekking tot een of meer
bestuurders/commissarissen kans van slagen?
, Art. 2:9 BW stelt bestuurders (tegenover de rechtspersoon) aansprakelijk, indien zij hun taak
onbehoorlijk hebben vervuld, tenzij hem geen ernstig verwijt kan worden gemaakt.
Jurisprudentie die van belang kan zijn in deze casus is Stalenman/Van der Ven, waarin de Hoge Raad
heeft bepaald:
“Voor aansprakelijkheid op grond van art. 2:9 BW moet de bestuurder een ernstig verwijt kunnen
worden gemaakt, de Hoge Raad kleurt dit vereist in door te zeggen dat alle omstandigheden van het
geval in ogenschouw moeten worden genomen en daarnaast geeft de Hoge Raad een niet-limitatieve
opsomming van omstandigheden die bij deze beoordeling relevant zijn. Bovendien wordt het ontslag
van aansprakelijkheid dat uit decharge voortvloeit, door de Hoge Raad beperkt tot de gegevens die
formeel aan de aandeelhouders bekend waren. Dus wil een decharge effectief zijn moet het bestuur
zoveel mogelijk informatie aan de AVA geven.”
Er moet in casu dus sprake zijn van een ernstig verwijt aan de kant van de bestuurders, dan wel de
RvC (ligt eraan wie je verantwoordelijk wil houden). Volgens het voornoemde arrest, zal er rekening
gehouden moeten worden met de volgende omstandigheden:
1) De aard van de door de rechtspersoon uitgeoefende activiteiten
a. ( het produceren van vliegtuigen);
2) De in het algemeen daaruit voortvloeiende risico's
a. ( risico’s bij het ondeugdelijk produceren van vliegtuigen zijn zeer groot);
3) De taakverdeling binnen het bestuur
a. ( vloeit voort uit de statuten);
4) De eventueel voor het bestuur geldende richtlijnen
a. ( niet van belang);
5) De gegevens waarover de bestuurder beschikte of behoorde te beschikken ten tijde van de
aan hem verweten beslissingen of gedragingen
a. ( een deel van het bestuur, namelijk Conijn beschikte over de gegevens van de
mislukte testvluchten, het andere deel van het bestuur had zeker over deze gegevens
behoren te beschikken, ze hadden de testresultaten moeten opvragen om zorgvuldig
hun bestuurstaak uit te voeren);
6) Het inzicht en de zorgvuldigheid die mogen worden verwacht van een bestuurder die voor zijn
taak berekend is en deze nauwgezet vervult.
a. ( de zorgvuldigheid van het bestuur laat hier zeer te wensen over. Conijn had de
rest moeten informeren en de rest had beter onderzoek moeten doen naar de
testresultaten van de testvluchten).
Op grond van de bovenstaande omstandigheden acht ik het mogelijk om het voltallige bestuur op
grond van art. 2:9 BW verantwoordelijk te houden, allemaal hebben ze hun taak niet naar behoren
vervuld. Tevens denk ik ook niet dat de bestuurders zich kunnen beroepen uit de decharge, nu de
gefaalde testvluchten naar alle waarschijnlijkheid – blijkt niet expliciet uit de casus – niet aan de AVA
medegedeeld zullen zijn. Het dechargebesluit strekt zich dan ook niet uit tot gegevens waar de AVA
geen weet van heeft, op grond van het eerdergenoemde arrest. De AVA heeft er echter wel weet van
gehad (Peper was namelijk aanwezig bij de mislukte vluchten). Echter, de Hoge Raad zegt dat hij er
‘formeel’ van op de hoogte moet zijn en dat is in deze casus niet het geval. Dit geeft in deze casus
wel een onbevredigd antwoord maar het arrest dient wel op deze manier gelezen te worden.
De decharge is niet relevant, want het allemaal vindt plaats in 2014. Maar er is decharge
verleent voor de jaren 2009 tot 2014.
BELANGRIJK: decharge geldt alleen intern en dus is er nog een mogelijkheid om aansprakelijk te
worden gesteld op grond van art. 6:162 en art. 2:248 BW.
Conijn kan per definitie aansprakelijk worden gesteld op grond van art. 2:248 BW. Hij heeft dingen
verzwegen die zeer relevant zijn, dus hier is sowieso sprake van een ernstig verwijt. Het principe van
collegiaal bestuur geldt en zou de hoofdregel gelden dat alle bestuurders hoofdelijk aansprakelijk zijn.
Echter, dit principe kan ook niet opgaan, als de beide andere bestuurders geen ernstig verwijt kan
worden gemaakt (zie het tweede stuk van art. 2:9 BW). Aerts en Bosma zouden hier een beroep op
kunnen doen (getuigen de in de statuten gemaakte taakverdeling e.d.). In beginsel geldt er een
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MennoBorsboom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.16. You're not tied to anything after your purchase.
