Klimaat en landschap
Mediterraan klimaat en landschap
Middellandse Zeeklimaat
Middellandse Zee is bijzonder: nergens is zo’n grote binnenzee, met zo’n smalle doorgang, de
Gibraltar. De Middellandse Zee heeft grote invloed op het klimaat van omliggende landen. Zonder
zee -> droge woestijn. Dit alles heet het Middellandse Zeeklimaat / Mediterraan klimaat.
Middellandse Zeeklimaat: een mengvorm van Steppe klimaat (Noord-Afrika) + Nederlandse
gematigde klimaat. Zomers zijn warm en droog, winters mild en vochtig.
In de zomer schuiven de hogedrukgebieden vanuit Noord-Afrika op naar het noorden. Er heerst
hier dan een tijdelijke steppeklimaat boven de Middellandse Zee. In de winter schuift het weer
terug en is het weer zoals normaal.
Waterbalans: het verschil tussen de neerslag en de verdamping. Zomer -> negatief: weinig
neerslag, maar de zon wil veel meer verdampen.
Intensiteit van de neerslag: een maat voor de hoeveelheid regen die gedurende een periode valt:
zoveel water, in zoveel tijd.
Variabiliteit in neerslag: Onregelmatige neerslag, neerslag die in korte perioden valt, dan weer
eens heftig en veel en dan weer eens weinig en zacht. Moeilijk te voorspellen. Oftewel ene jaar
veel regen, ander jaar weinig.
Landschap
Het klimaat heeft een grote invloed op het landschap.
Europese deel -> meer regen -> groener.
Afrikaanse deel -> minder regen -> droger/ geler.
Middellandse Zeegebied is een onderdeel van de Subtropische landschapszone: planten met een
leerachtige bladeren om vochtverlies tegen te gaan.
Mediterrane vegetatie: vegetatie die is aangepast aan zomerse droogte van een Middellandse
Zeeklimaat.
Irrigatie landbouw: landbouw waarbij water wordt opgebracht om natuurlijke vochttekorten te
verminderen
Mediterrane landbouw: landbouw die is aangepast aan zomerse droogte van een Middellandse
Zeeklimaat, komt meestal van een ontziltingsinstallatie (zet zout water om in zoet drink/
irrigatiewater)
Planten groeien natuurlijk beter als er meer water is dus er wordt veel geïrrigeerd: mediterrane
landbouw. Als regenbuien erg heftig zijn, dan is het een probleem voor de landbouw. Als er veel
regen op braakliggende akkers valt, zorgt dit voor erosie.
Aardbevingen en vulkanen
De Middellandse Zee is de plek waar Afrika tegen Europa botst.
Hoe ontstaan gebergtes?
• Gebergtes ontstaan doordat de Euraziatische en de Afrikaanse plaat tegen elkaar op
botsen. Deze gebieden noem je een alpien plooiingsgebied.
• Als dit niet geleidelijk gaat maar dat een stuk vd aardkorst wat meer verschuift, dan krijg je
een aardbeving. De grens tussen deze platen noem je een convergente plaatgrens.
• Bij plaatgrenzen zijn er ook vulkanen.
1
, Alpien plooiingsgebied: gebied dat in afgelopen 65 jaar geplooid is (dus gebied met
gebergtevorming door het botsen van platen)
Aardbeving: trilling van de aardkorst als gevolg van interne verschuivingen
Convergente plaatgrens: grens tussen tektonische platen, waarbij de platen naar elkaar toe
bewegen
Vulkanen
Bij plaatgrenzen vind je vaak vulkanen. Soms barst een vulkaan opeens uit met veel
geweld, dan heb je een explosieve eruptie (de kraterpijp is verstopt geraakt en het
magma eronder heeft zich opgehoopt, dit werkt net zoals een champagnefles en een
kurk). Bij een uitbarsting komt gesmolten gesteente naar buiten. De lava en as hopen
zich op rond de krater en vormen hierdoor een kegelvormige vulkaan: stratovulkaan
Magma: vloeibaar gesteente dat nog in een vulkaan zit.
Lava: vloeibaar gesteente dat uit een vulkaan komt
Stratovulkaan: kegelvormige vulkaan opgebouwd uit laagjes lava en tuf
Tuf: versteende vulkanische as. As wordt tuf als het geleidelijk wordt samengedrukt
door nieuwe lagen van lava en as. Tuf is heel licht en zit vol met gaatjes.
Basalt: zwart en zwaar vulkanisch gesteente dat in oceaanbodems voorkomt
Caldera: grote krater die door een vulkanische explosie is ontstaan
Mens en natuur
Verwering: het geleidelijk uiteenvallen van gesteente onder invloed van allerlei externe factoren,
zoals het uitzetten en krimpen van gesteente door temperatuurverschillen, plantenwortels,
gravende dieren en allerlei chemische processen.
Het bergachtige landschap van het middellandse zeegebied verandert door verwering, erosie en
sedimentatie.
Erosie wordt beperkt door plantengroei omdat planten het stomende water remmen of de wind
breken. Ze houden ook met hun wortels de losse bodem bij elkaar.
Erosie: het meenemen van los materiaal door wind, water en ijs.
Aardverschuivingen = beweging van stukken grond (erosie) onder invloed van de zwaartekracht.
Kan in gang gezet worden door een aardbeving.
Sedimentatie = het neerleggen van sediment door water, wind en ijs. Dus een gevolg van erosie
(als het meegenomen materiaal neer wordt gelegd).
Landvormen = vorm in het landschap (bv: rivierdalen, duinen, delta’s).
Versnelde bodemerosie = wegspoelen of wegwaaien van bodemdeeltjes doordat de mens de
vegetatie heeft verstoord.
Afspoeling = bodemerosie van de bovenste laag van een bodem. maar als het water zich gaat
concentreren in geulen is het geulerosie.
Geulerosie = bodemerosie die zo ver gevorderd is dat er geulen worden gevormd. Op den duur
kan het voorkomen dat een gebied helemaal niet gebruikt meer kan worden.
Als een bodem sterk is geërodeerd, kan de vegetatie moeilijk herstellen. Het gebied wordt dus nog
kwetsbaarder voor erosie. Op den duur kan verwoestijning ontstaan.
Verwoestijning: proces van landdegradatie in relatief droge gebieden, waardoor opnieuw
ontkiemen van planten ernstig bemoeilijkt wordt.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loisneut. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.