De psycholoog is een verander(en)d zorglandschap
Steeds meer chronische zieken in België
o Mensen leven vaak langer met chronische problemen
o Komen veel aanpassingsproblemen
Fysiek: omgaan met disability en lichamelijk ongemak
Emotioneel: ervaren v toegenomen dp en angst
Zelf-concept: accepteren verandering in zb en competentie
Sociaal: opgeven/vervangen plezierige activiteiten + omgaan met veranderende
relaties met vrienden en familie
Professioneel: herzien v opleiding of professionele plannen
Therapietrouw: moeilijkheden met opvolgen th voorschriften
o Comorbiditeit bij chronische ziektes (polymorbiditeit)
Mensen hebben steeds vaker meerdere chronische aandoeningen
Is een evolutie die blijft stijgen voornamelijk het aantal mensen met meerdere
chronische aandoeningen is enorm aan het stijgen
Mede door evoluties in gez zorg (langer leven met een ziekte) en door vergrijzing
vd bevolking
Meer comorbiditeit wnr ouder
o is zwaar voor gezsysteem: 70-80% van alle kosten zorgsysteem kan het niet meer
goed bijhouden
uitdaging zorg chronische aandoeningen
o Medische over-consumptie
Vermijdbare ziekenhuisopnames (bv via therapietrouw) vaak te ver laten
komen, had men kunnen vermijden door bv gezond te laten eten
Diagnostiek (labo, beeldvorming)
Geneesmiddelen (vaak ook vermijdbaarder of toch efficiënter)
o Overbelasting tweede/derde lijn
o Gebrek aan integratie/coördinatie
Vooral bij Multipele chronische aandoeningen Zorg vaak versnipperd: bij andere
specialisten voor andere aandoeningen bij zelfde persoon
Emotionele problematieken
Rehabilitatie
Geïntegreerde chronische ziekenzorg vereist versterking eerste lijn
o Van reactieve naar proactieve zorg: tijdige en adequate zorg voorkomt verergering en
verlaagt medische consumptie
Reactief: pas in een traject terecht na langdurige persistente klachten/problemen
Bij proactief gaan sneller ingrijpen kan chronificatie voorkomen
, o Toegankelijkheid en continuïteit zorg
o Van medisch ‘cure’ model naar biopsychosociaal ‘care’ model: focus op
gezondheidsgedrag, rehabilitatie, levenskwaliteit, en zelfmanagement
o Eerste lijn moet dan wel voldoende toegankelijk + meer afstemming en continuïteit
o Cure model: reactief proactief
Organisatie
o Nulde lijn: Basiszorg: zelfzorg, mantelzorgers, gezondheidsbevordering en preventie
o Eerste lijn: Laagdrempelige eerste deskundige opvang: huisarts, tandarts, apotheker,
thuisverpleegkundige, kinesitherapeut, eerstelijnspsycholoog,…
o Tweede lijn: Enkel toegankelijk na verwijzing: algemeen ziekenhuis, zorgcentrum,
CGGZ,…
o Derde lijn: Gespecialiseerde en intramurale zorg: universitair ziekenhuis
o Chronische vaak uitsluitend in tweede en derde lijn (zou voor een deel vermijd kunnen
worden door een focus op gedragsverandering)
Rol klinische psychologen
o ook meer naar eerste lijn
o Meer focus op bevorderen gez en preventies (tertiaire preventie: al ziek zijn maar
preventie zodat niet erger worden)
o “De klinische/gezondheidszorgpsychologie = autonoom ontwikkelen en toepassen van
theorieën, methoden en technieken uit de wet psychologie in gezondheidsbevordering,
de screening, psychologische diagnostiek en evaluatie van gezondheidsproblemen, + in
de preventie van problemen en interventies
Troeven van de psycholoog binnen eerste-lijn chronische ziekenzorg
o Psycholoog als gedragsexpert
o Preventie van (verergering) ziekte
o Motiveren gezondheidsgedrag en gedragsverandering
o Reduceren ’disability’ (rehabilitatie) bv via CBT opnieuw bep gedrag leren stellen
o Verbeteren levenskwaliteit (inclusief vroeg-detectie + behandeling psychische
klachten), maar ook bij fysische problemen
o Ondersteunen zelfmanagement en effectiviteit medische behandeling
o Is bel voor toepassen BPS model
Niveau van integratie psycholoog in eerste lijn gezondheidszorg (versch mogelijkheden hoe
aan integratie doen)
o Als ‘zorgverstrekker’ in eerstelijnspraktijk
Enkel na doorverwijzing arts of rechtsteeks (laagdrempelige zorg)
Meestal psychische problematiek
Samenwerking maar onafhankelijke zorgverstrekker
o Als ‘geïntegreerd’ lid eerstelijnsteam:
Systematische bijdrage aan gedragsmatige, emotionele, en psychosociale aspecten
van behandelplan
Beperkt aantal sessies (+ opvolging implementatie) is minder op verdere lijnen
, Bij nood aan behandeling psychologische problematiek: steeds doorverwijzing (2 de
lijn)
Zorgpaden
o Steeds meer mulit disciplinair (versch interventies vanuit versch disciplines)
o Vertalen richtlijnen naar praktijk interpretatie v richtlijnen
o Al vroeg arts moeten aanzetten tot zelf management
o Psychologen al vroeg betrekken
o Bv hoe handelen wnr iemand toekomt met lage rugpijn snel inzetten op wat de
persoon zelf kan doen
Vereiste vaardigheden integratie in eerste lijn gezondheidszorg
o Functioneren in team + interdisciplinaire communicatie
o Basiskennis chronische medische aandoeningen
o Veranderingsgerichte assessment (gefocust en tijdsefficiënt)
o Brede kennis specifieke gedragsveranderingstechnieken
o Vaardigheden om motivatie voor gedragsverandering te verhogen
Gedragsverandering en motivatie
Gezondheidsgedrag = “Behavioral patterns, actions, and habits that lead to health
maintenance, to health restoration, or to health improvement”
Chronische ziekte vereist aanpassingen in leefstijl levensdoelen die mogelijk zijn
Risicogedragingen: roken, alcohol, fysieke inactiviteit, vetrijke/suikerrijke voeding,…
Therapietrouw en zelfregulatie van ziekte-specifieke doelen
Trans-theoretisch model (stages of change) wie zit waar
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carolinedegreef. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.