Class notes
Alle college aantekeningen E-thiek
- Course
- Institution
Alle college aantekeningen inclusief de powerpoints erin verwerkt.
[Show more]
Seller
Follow
janevandenbrule
Content preview
Week 1E-thiek
Voorgeschreven powerpoints
E-thiek hoorcollege deel 1
- Deel 1: rechtsfi losofi e en e-thiek
- Deel 2: Austi n over recht
- Deel 3: Austi n over de soeverein
- Deel 4: Austi n over de gewoonte, Austi ns rechtsbronnentheorie, vooruitblik
Deel 1: rechtsfilosofie en e-thiek
Overzicht van colleges 1-5
- Literatuur:
- P.C. Westerman, Recht als Raadsel (boek)
- Lessig, Code is Law (Nestor)
- College 1: inleiding
- College 2: Wat is een (rechts)regel, wat zijn functies van rechtsregels?
- College 3: rechtspraak: rechtsvinding of rechtsvorming?
- College 4: regulering met doelnormen en met techniek
College 5: Waarmee mag overheid zich bemoeien en waartoe mag overheid straffen?
- College 6&7: Henry Pakken
Recht als Raadsel, Ten geleide
- E-thiek = rechtsfilosofie en rechtsethiek
- E-thiek als onderdeel van rechtsfilosofie
- Wat is rechtsfilosofie?
- lastig te beantwoorden. Daarom is het makkelijker om te gaan kijken naar wat
rechtsfilosofie niet is. Door middel van het te vergelijken met rechtsgeleerdheid en
empirische rechtswetenschap.
- Eerst: wat is rechtsfilosofie niet?
- Geen rechtsgeleerdheid
- Geen empirische rechtswetenschap
Geen rechtsgeleerdheid/dogmatiek (rechtsfilosofie vergelijken met
rechtsgeleerdheid)
- Er valt 1 belangrijk verschil op
- Rechtsvragen (rechtsgeleerden):
- voor rechter en rechtsgeleerden is recht een bron van kennis, een reservoir aan
antwoorden
- vertrekpunt waar vanuit het onderzoek begint/rechter een uitspraak doet
- recht is gezaghebbend en heeft autoriteit
- intern perspectief: zij nemen het recht als gezaghebbend en vertrekken vanuit daar
om een antwoord te vinden. Bv. of iets een od/strafbaar feit is.
, Week 1
- Vragen over recht (rechtsfilosofie)
- voor rechtsfilosoof is recht een raadsel, een bron van vragen en problemen, zelfs in
‘duidelijke’ gevallen. Rechtsfilosoof heeft nog vervolgvragen (bv. ik heb nog vragen
over de veronderstellingen/aannames die aan die rechtsopvatting ten grondslag
liggen).
- extern perspectief
- met name vragen over aard, functie, reikwijdte en legitimiteit van recht (en
wetgever en rechter)
- (aard) is het recht een systeem van regels of spelen ook beginselen een rol.
- (functie) ordenende functie of vastleggen van een moraal van een bepaald land
op een bepaald moment.
- hoe legitiem is recht eigenlijk? Moeten we dat wel zomaar gehoorzamen? Of
zouden we daartegen in verzet moeten komen.
-> deze vragen komen naar voren bij rechtsfilosofen als de rechtswetenschapper
uitgesproken is.
Uitspraak HR
- Argumenten?
- Veronderstellingen?
- Aard, functie, legitimiteit, reikwijdte recht
Geen empirische rechtswetenschap
- Geen rechtssociologie, -psychologie, -economie etc. (dit zijn empirische
rechtswetenschappen). Je zou denken dat die eveneens een extern perspectief op
het recht heeft:
- rechtssociologie: neemt niet zo zeer dat wat in de boeken staat als vertrekpunt,
maar kijkt naar het gedrag van mensen als uitgangspunt: “hoe effectief is het recht?”;
en probeert verklaringen te vinden waarom sommige mensen soms wel de
rechtsregels volgen en andere mensen niet; en dat sommige rechtsregels veel beter
worden nageleefd dan anderen.
- Toch is rechtsfilosofie anders dan empirische rechtswetenschap ook al delen ze het
externe perspectief.
- Niet gericht op kennis van feiten (rechtsfilosofie); empirische rechtswetenschap is
dat wel want die richt zich op het feit hoe het recht nu feitelijk functioneert in de
samenleving
- Maar op explicatie van en kritiek op concepten en vooronderstellingen
- Niet op zoek naar oorzaak (zoals: waarom volgen mensen sommige regels wel en
anderen niet)
- Maar naar redenen (argumenten/redenen voor gedrag; hoe mensen precies
redeneren als mensen het over recht hebben)
- Blootleggen, verhelderen en kritiseren van vooronderstellingen en concepten in
termen waarvan rechtsgeleerden en empirische rechtswetenschappers beschrijven,
verklaren en/of rechtvaardigen en gebruiken in theorieën
, Week 1
Geen politieke/persoonlijke mening, geen ‘filosofietje’
- Soms wordt de term ‘filosofie’ neerbuigend gebruikt. Mensen gebruiken het dan om
hun eigen mening aan te geven: ‘dit is mijn filosofietje’. Filosofie is meer dan het
uitdragen van een standpunt
- Niet alleen standpunt uitdragen maar explicitering van
- argumenten: zorgvuldig argumenten expliciteren
- concepten: concepten worden verhelderd
- vooronderstellingen: geëxpliciteerd en van onderbouwing worden voorzien
- Filosofen kijken heel kritisch naar formuleringen (rechtswetenschappers ook)
- ze kijken vaak naar vragen en dan blijkt vaak dat een vraag niet helemaal helder is
- Onderzoeken of vragen geherformuleerd kunnen worden zodat ze
- vaagheid of dubbelzinnigheid verliezen en beantwoord kunnen worden of
- radicaal ander perspectief mogelijk maken
- “Recht regelt – filosofie ontregelt”
Wat zijn RF en e-thiek wel? – 1
- Ze kijken/analyseren/kritiseren niet alleen maar naar theorieën en termen die
anderen gebruiken
- uiteindelijk vormen veel rechtsfilosofen zelf een bepaalde visie op het recht die ze
met argumenten onderbouwen.
- Gaat om een onderbouwde visie op het recht:
- aard: wat is recht, wat zijn rechtsregels?
- functie: bijvoorbeeld: wat is functie van strafrecht? Is dat het voorkomen van
strafbare feiten of het vergelden van strafbare feiten die al gepleegd zijn?
- legitimiteit: wanneer is recht legitiem en waarom (is het moreel juist)? Wanneer is
straf legitiem en waarom?
- reikwijdte: wat mag overheid/recht regelen, wat niet? In welke mate mag de
overheid/recht treden in het privé leven van zijn burgers/onderdanen?
Deze vier zijn belangrijke thema’s binnen de rechtsfilosofie
Samenvattend: rechtsfilosofie + e-thiek
- Systematisch nadenken over grondslagen – aard, functie, reikwijdte en legitimiteit –
van recht
- Beargumenteerde visies en kritiek
- deze theorieën zijn niet verankerd zoals die van de rechtswetenschap
- zijn ook niet onderbouwd met verwijzing naar de feiten
- Onderbouwd met filosofische theorieën
- en daar is geen plaats voor de hoogste autoriteit
- Zonder hoogste autoriteit en zonder ‘juiste’ of laatste antwoord
- Doel: hulp bij zelfstandige oordeelsvorming (door juristen en rechtswetenschappers)
- Doel rechtsfilosofie/e-thiek: betekenisvol en effectief richting geven aan werk van
juristen (Fuller)
- door te laten nadenken over vooronderstellingen en begrippen die vaak als
vanzelfsprekend worden aangenomen
Vooruitblik op HC 1 deel 2
- Austins theorie over
, Week 1
- Het onderwerp van de rechtswetenschap
- De aard van het recht
Deel 2: Austin over recht
Terugblik op HC 1 deel 1
- Wat zijn rechtsfilosofie en e-thiek?
- Geen rechtsgeleerdheid, empirische rechtswetenschap of persoonlijke mening
- Wel: systematisch nadenken over fundamentele vooronderstellingen, argumenten en
concepten in recht en rechtsgeleerdheid
- Daarmee betekenisvol en effectief richting geven aan werk van juristen (Fuller)
Recht als raadsel hoofdstuk 1
- John Austin (1790-1859) over recht
- Zijn boek: the province of jurisprudence determined
- onderwerp boek: hij wil graag bepalen wat het onderzoeksterrein is van de
rechtswetenschap. En daarvoor moet hij het onderwerp van de rechtswetenschap
heel precies afbakenen: het recht.
- In het boek ‘recht als raadsel’ is de theorie van John Austin het vertrekpunt. Niet
omdat dat de beste of slechtste theorie is, maar omdat hij een heel simpele, maar
systematisch en heldere uitleg wil geven van het onderwerp van de
rechtswetenschap (het recht).
Austin: wat is recht? – 1
- Vraag: wat is het onderwerp van de rechtswetenschap? Het recht
- Wat is recht?
- Waarin onderscheiden rechtsregels zich van andere (sociale) regels? (met deze vraag
begint hij)
- belangrijke vraag want rechtsregels zijn maar een deel van de vele soorten regels
die het gedrag van mensen en met name het onderling verkeer regelt.
- voorbeelden van andere regels: in het dagelijks leven heb je het meest te maken
met etiquette regels (iemand voorrang geven, iemand uit laten praten, niet met volle
mond praten). Maar kunnen ook morele regels zijn (niet iemand gelijk een klap geven
als je ruzie hebt, maar het probeert uit te praten; houden van een belofte; dat je een
geheim niet doorvertelt). Sommige van die regels gelden vrijwel overal en andere
regels gelden binnen een bepaalde groep (studentenvereniging/gezin). Zijn ook
regels die bijv. binnen een bedrijf gelden of religieuze regels.
- al deze regels hebben het doel om het gedrag van mensen te regelen en de
interactie te reguleren.
- Austin beantwoordt deze vragen niet vanuit één bepaald rechtssysteem, maar zoekt
antwoord in wat alle rechtssystemen gemeenschappelijk hebben
- met rechtssysteem wordt er bedoeld: bv. het Engelse rechtssysteem in vergelijking
met het Nederlandse rechtssysteem.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janevandenbrule. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.46. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now