Summary
samenvatting oncologie vpk aandachtspunten
- Course
- Institution
samenvatting oncologie vpk aandachtspunten jaar
[Show more]
Seller
Follow
loreplatteau1
Content preview
1. Inleiding1.1. Cijfers (prevalentie/incidentie)
Prevalentie – incidentie
De prevalentie is de verhouding van aantal personen dat op bepaald moment ziek is,
gedeeld door alle personen die de aandoening hadden kunnen ontwikkelen. De
prevalentie geeft dus weer hoeveel gevallen er zijn op een bepaald tijdstip.
De incidentie is het aantal nieuwe gevallen dat er bijkomt per tijdseenheid.
Zijn incidentiecijfers dan altijd hoger dan de prevalentiecijfers?
o Hangt af van de pathologie. Bij een pathologie die snel geneest, kunnen de
incidentiecijfers hoger zijn (veel mensen lopen de pathologie op) terwijl de
prevalentiecijfers beperkt blijven.
o Kanker is echter geen pathologie die snel geneest. Daarom zal bij oncologische
aandoeningen de incidentie nooit hoger zijn dan de prevalentiecijfers.
3 meest voorkomende kankers
2021: borstkanker en longkanker
1.2. Wie is de oncologische zorgvrager?
1/2 mannen en 1/3 vrouwen krijgt vroeg of laat kanker, meestal 60+’ers.
Jaarlijks 800 nieuwe gevallen bij jongeren tussen 15-29 jaar (AYA’s: adolescents and
young adults)
Vijfjaarsoverleving: hoe jonger, hoe hoger (meer bij vrouwen), tumor- en
stadiumafhankelijk
1.3. Waar vind je de oncologische patiënt?
Wereld
Per continent verschilt van kanker
o Westen: digestieve kankers
2. Ethiologie = ontstaansgeschiedenis
2.1. Preventie
Primair
Proberen voorkomen
Gezonde levenstijl, rookstop, …
Secundair
Vroege detectie
Mammografie
Tertiair
Voorkomen van recidief educatie
2.2. Beïnvloedende factoren
Factoren die je wel kan beïnvloeden
Roken, alcohol, voeding, overgewicht, lichaamsbeweging
Groenten en fruit hebben een beschermend effect: anti- oxidanten remmen de schade
af die het oxidatieproces veroorzaakt door de productie van vrije radicalen.
Factoren die je niet/moeilijk kan beïnvloeden
Leeftijd, geslacht, biologische factoren, zonlicht, leefmilieu, chemische stoffen,
ioniserende stralen
+ combinaties van risicofactoren
, 2.3. Carcinogenese = het ontstaan
Het ontstaan
Cellen ontsporen in hun groeikinetiek en ontsnappen aan de regulerende
processen van het lichaam
!!! Multi-hitmodel = het ontstaan van kanker
Stamcel groeit uit tot een
intermediaire cel, een initiatie komt
erbij, lichaam kan het oplossen of
lichaam kan het niet herkennen kan
het via promotie kan die ontwikkelen
tot een tumorcel. Modulatie zijn
factoren die het proces versnellen of
vertragen, vb vaccin tegen
baarmoederhalskanker kan het
proces stoppen, promotie kan niet
plaatsvinden
De initiatie is de eerste, onomkeerbare fase in het proces. Initiatie houdt in dat er mutaties in
het cel-DNA optreden op plaatsen die relevant zijn voor de carcinogenese. Initiatie is dus het
resultaat van een of meer treffers en tot hier toe is er dus geen verschil met het
multistagemodel. Initiatie is echter niet voldoende voor het ontstaan van een waarneembare
tumor. Pas de tweede fase – de promotie, waardoor de deling van de geïnitieerde cellen wordt
bevorderd – leidt tot een waarneembaar gezwel. De positieve modulatie versnelt het proces,
verkort de latente periode tussen initiatie en kankerontwikkeling, versterkt de intensiteit of
verandert de aard van de kanker. De negatieve modulatie vertraagt het proces, verlengt de
latentieperiode, vermindert de intensiteit en verandert de aard van de kanker.
Ontsporen: er gebeurt een verandering in de cel (vb door blootstelling aan een carcinogeen)
= initiatie
Promotie: ontwikkeling (proliferatie) op de gewone cel door positieve of negatieve modulatie
(versnelling of vertraging) van de cel
=> Multi hit
Continu proces van celaanmaak en celafbraak
2.4. Betrokkenheid van de genen !!!
Oncogenen
Kunnen de groei in de kankercel stimuleren
Tumorsuppressorgenen
remmen de groei van kankercellen niet of abnormaal functioneren doet tumor
toenemen
DNA - herstelgenen
DNA herstelgenen kunnen foutieve mutaties in het DNA herstellen
Telomerase
Enzym dat ervoor zorgt dat een cel kan delen. Normaal verliest een cel na een tijdje dit
vermogen.
Tumorcel kan telomerasreactivatie doen optreden onbeperkt celdelingsvermogen
, 2.5. Angiogenese
Is een normaal proces in het lichaam, het aanmaken van bloedvaten. Tumorcellen maken hier
graag gebruik van. Proces van metastaseren, tumorcel zendt een stof uit naar de bloedvaten
(geprikkeld om zich naar tumor te begeven) die dan haarvaten naar de tumor vormt voor
zuurstof en voedingsstoffen. Hierdoor kan de tumor ook deeltjes van hem verspreiden in het
lichaam via de bloedvaten
3. Onderzoek en diagnose
3.1. Diagnostische tests
Anamnese/lichamelijk onderzoek
Veranderend stoelgangspatroon
Veranderende moedervlek: vorm, kleur, omlijning
Knobbel voelen in de borst
Ongewoon vocht/stoelgangsverlies
Wonde die niet geneest
Onverklaarbaar gewichtsverlies/ metabole tekenen
Lang aanhoudende hoest/ heesheid longkanker
Bloedanalyse
Bemerk de volgorde van de handeling: van goedkoper en algemener naar duurder en meer
specifiek/ invasief. Men gaat steeds een stap verder in het uitsluiten van andere diagnosen
PSA: prostaatkanker
CA125: ovariumkanker
CA15.3: borstkanker
CEA: colonkanker
NSE: longkanker
Pathologie
Cytologisch onderzoek: excrata of punctie
Histologisch onderzoek: weefsel
Sentinelbiopsie: klier die als eerste lymfevocht uit verdachte cellen afvoert => zal eerst
worden aangetast => kleuring
Radiodiagnostiek
RX met/ zonder contrast
Echo
CT
MRI
Endoscopie
Nucleair geneeskundig onderzoek
Isotopen
Botscan
PET
PET CT/MRI
3.2. Goedaardig versus
kwaadaardig !!!
3.3. Stadiëring
TNM-classificatie
Elke tumor eigen TNM (tumour,
lymph nodes, metastasis)
Bv.: T1N0MX
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loreplatteau1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79789 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now