Verdieping strafrecht I – sanctierecht werkgroep 3
Sanctiebeleid en vrijheidsbeneming
Leerdoelen
- Studenten verwerven inzicht in het mensbeeld van gedetineerden en de veranderingen
daarin door de jaren heen.
- Studenten verwerven inzicht in het huidige sanctiebeleid ten aanzien van vrijheidsbeneming
en kunnen daarop kritisch reflecteren.
Literatuur
- C. Kelk, ‘Verschuivende mensbeelden van gedetineerden’, in: J.A.A.C. Claessen & D. de Vocht
(red.), Humaan strafwerk. Liber amicorum Gerard de Jonge, Nijmegen: Wolf Legal Publishers
2012, p. 183-204. (via Google)
- T. Molleman en A.A. van der Hurk, ‘Een kwestie van evenwichtskunst: Over de doelen en
taken van het gevangeniswezen’, Delikt & Delinkwent 2012/55.
- M.M. Boone, ‘Vrije wil en verantwoordelijkheid in de strafuitvoering’, Justitiële
Verkenningen 2013, p. 106-120.
- F. de Jong, ‘Responsabilisering in het Nederlandse straf-, sanctie- en detentierecht’, Ars
Aequi 2017, p. 640-652.
- Masterplan DJI 2013-2018
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2013/06/19/masterplan-dji-2013-
2018
- Kamerstukken II 2015/16, 33 844, nr. 10 (m.u.v. par. 2, 3 en 8) (Wetsvoorstel wijziging Pbw
en enkele andere wetten)
Werkgroepvragen
1. (Presentatieopdracht)
Leg tegen de achtergrond van de ontwikkelingen in het gevangeniswezen en de
maatschappelijke ontwikkelingen uit hoe het mensbeeld van gedetineerden na de
Tweede Wereldoorlog is veranderd. Wat is thans het heersende mensbeeld en welke
invloed heeft dit op het gevangeniswezen?
Mensbeeld van gedetineerden na de tweede wereldoorlog (1950-1960)
- Hier was sprake van een universalistisch mensbeeld, het ging voornamelijk om solidariteit,
respect en waardigheid. Individualisering en erkenning van de mens in zijn totale
verscheidenheid, moet dus meer naar voren komen.
1
, - Humanisering, er werd voor de gedetineerde meer gekeken naar resocialisatie. Meer
betrokkenheid van psychologen.
Democratiserings- en juridiseringsbeweging (1970)
Groeiende rechtsposities
Vrijheidsstraf werd als onevenredig zwaar aangemerkt (stigma en discriminerend)
Meer maatschappij gericht maken door meer aandacht aan de gedetineerde te besteden.
Juridisering, gedetineerde kregen het beklagrecht
Toegenomen instrumentalisme (1980)
Maatschappelijke context, minder ook voor gedetineerde, het moet zakelijker en
intoleranter
Gevolg meer instrumenteel denken (punitiever en repressiever strafrecht)
Meer empathie voor het slachtoffer
Mensbeeld: gedetineerde is vijand van samenleving
Grotere gevangenissen, EBI enzovoort
Beeld van nu (90)
Er heerst een veiligheidsideologie en het idee van een risicosamenleving na 9/11. Alle
risico’s moeten worden uitgesloten.
Mensbeeld: gevaarlijk en bedreigend
Safety first, dus punitiever soberder en repressiever strafklimaat
Maar wel meer specifieke resocialiserende activiteiten, om de gedetineerde
onschadelijker te maken.
Stelling van Kelk: ‘veiligheid in het strafwezen moet niet worden doorgedreven tot onleefbare
en onwerkbare proporties.’
2. Welke beginselen van tenuitvoerlegging zijn in de Penitentiaire beginselenwet (Pbw)
neergelegd en wat houden deze beginselen in?
Beginsel van minimale beperking art. 2 lid 4 Pbw gedetineerde mogen niet meer beperkt
worden dan noodzakelijk is. Hoe komt dit tot uitdrukking in de Penitentiaire beginselenwet
en in de rechten die gedetineerde hebben? De gevangenisstraf is vrijheidsbeperking. De straf
is dus de vrijheidsbeneming. Er mogen geen extra leed toevoegende elementen aan de straf
toegevoegd worden. Voor alle extra beperkingen moet een legitieme grondslag zijn, zoals
veiligheid in de inrichting of de orde van de inrichting. Bijvoorbeeld het recht van vergadering,
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller avanwesten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.