Inleiding ................................................................................................................................................ 3
Tekstbespreking “The Teaching of Architectural history and Theory in Belgium and the Netherlands” ..... 3
Terminologie en oog voor chronologie ......................................................................................................... 3
1. Klassieke Oudheid .............................................................................................................................. 4
1.1 Kennis architectuur van de oudheid? Wat kunnen we weten? .............................................................. 4
1.2 Kenmerken .............................................................................................................................................. 4
Griekse en Romeinse bouworde: Dorisch, Ionisch, Korintisch .................................................................. 4
Hoofdgestel portiek (portico) in klassieke architectuur ............................................................................ 5
1.3 Typologie & materialiteit ......................................................................................................................... 5
Materialen en opbouw klassieke architectuur .......................................................................................... 5
Ruimtewerking en grondplan .................................................................................................................... 6
Structurele uitdagingen ............................................................................................................................. 7
a. Tongewelf .......................................................................................................................................... 7
b. Bogen en bogenrijen (toepassen van rondbogen) ............................................................................ 7
c. Kruisgewelf......................................................................................................................................... 7
d. Koepel ................................................................................................................................................ 8
1.4 Stedelijke context .................................................................................................................................... 9
Militaire architectuur................................................................................................................................. 9
Architecturale ruimte: de antieke stad ..................................................................................................... 9
De stad als beschavingsideaal ............................................................................................................... 9
Motoren achter verstedelijkingsproces, ontstaan .................................................................................... 9
Synoikisme ............................................................................................................................................. 9
Apoikia ................................................................................................................................................. 10
Ruimtelijke evolutie: kenmerken van monumentaliseringsprocessen ................................................... 10
Voorbeeld: Acropolis te Athene (2e fase) ............................................................................................ 10
Voorbeeld Priëne: elementen van een klassiek stad .......................................................................... 11
Woonhuizen in een klassieke stad ...................................................................................................... 11
Voorbeeld Rome in de keizertijd (1ste – 2de eeuw na christus) ............................................................ 12
Nabloei van de antieke stad en architectuur .................................................................................. 13
1.5 Erfenis .................................................................................................................................................... 16
Het Karolingische Rijk (751-814) ............................................................................................................. 16
, 1.3 Frankrijk ................................................................................................................................................. 18
1.4 Vernieuwingen in de Romaanse architectuur ....................................................................................... 19
3. Middeleeuwse stedelijke context...................................................................................................... 20
3.1 Vroege stadsgroei in de Nederlanden (7de – 10de eeuw ~ vroege middeleeuwen) ............................... 20
3.2 Ontwikkeling en bloei Middeleeuwse steden (11de – 13de eeuw ~ hoge middeleeuwen) .................... 21
Morfologie Middeleeuwse steden .......................................................................................................... 22
Structurerende elementen .................................................................................................................. 22
Concentrisch .................................................................................................................................... 22
Naast een bestaande oudere eenheid een nieuwe meer dynamische nederzetting plaatsen....... 23
Groei is vaak veel complexer ........................................................................................................... 23
Structurerende elementen van de middeleeuwse stad ...................................................................... 23
Nieuwe stadsstichtingen ..................................................................................................................... 24
Sociale structuur en inrichting van de middeleeuwse stad................................................................. 24
3.3 Naar een crisis van de middeleeuwse stad (14de – 15de eeuw) ............................................................. 24
4. Gotische architectuur ....................................................................................................................... 25
4.1 Vroege gotiek ca 1140 – ca 1250 ........................................................................................................... 25
Kenmerken gotische kerk ........................................................................................................................ 26
4.2 Hoge gotiek ca 1250 – ca 1400 .............................................................................................................. 28
Engeland: Early English (vroege Engelse Gotiek) ..................................................................................... 29
4.3 Late gotiek ca 1400 – ca 1530 ............................................................................................................... 30
5. Renaissance: 15de-16de eeuw, omschakeling in maatschappelijke denken ........................................... 31
5.1 Copernicaans-heliocentrisch wereldbeeld (1535-1539) ....................................................................... 31
Renaissance – 15de-16de eeuw omschakeling in denken over ‘stad en maatschappij’ ............................ 31
5.2 Renaissance (ca. 1420- ca. 1600)........................................................................................................... 32
Vroege renaissance (ca. 1420 – ca. 1490) ............................................................................................... 33
Hoog-renaissance (ca. 1490 – ca. 1530) .................................................................................................. 33
Laat-renaissance (ca. 1530 – ca. 1600).................................................................................................... 34
5.3 Hoe evolueert dit verder buiten Italië? ................................................................................................. 34
6. Barokke architectuur, 17de-18de eeuw................................................................................................ 35
Nieuwe stedelijke fenomenen..................................................................................................................... 35
Residentiesteden ..................................................................................................................................... 35
Hervorming en Contrareformatie............................................................................................................ 35
2
,Inleiding
Tekstbespreking “The Teaching of Architectural history and Theory in Belgium and the Netherlands”
→ Discussie over de context en praktijk van architecuurgeschiedenis in academisch onderwijs lage landen
Thema’s in de tekst:
- Wat is de canon van architectuurgeschiedenis?
- Hoe wordt architectuurgeschiedenis opgevat?
- Welke aspecten komen daarvan terug in het architectuur onderwijs?
- …
België en Nederland hebben andere tradities op het vlak van architectuur
Sterke link met onderzoek in puntje 3 van de tekst
Wat is die canon in de architectuurgeschiedenis?
Canon = architecten, architectuurgebouw, complexen, evoluties die onze samenleving als
waardevol zou erkennen of erkent heeft en die dienen als referentiepunt in de architectuurpraktijk
en in het architectuuronderwijs.
~ mijlpalen in de architectuur
Heel wat verbreding in dat onderwijs vanuit onderzoek, maar ook vanuit debat
Evolutie: meer en meer nadruk op hedendaagse periode
Geen exacte wetenschap, maar een humane wetenschap
Aandacht voor wereldarchitectuur wordt aangehaald in tekst + genderperspectief
Terminologie en oog voor chronologie
= zeer essentieel
~ terminologie kan verschillende connotaties hebben doorheen periodes
Fronton = bekroning van de gevel (venster of ingang)
Terminologie komt vanuit de klassieke architectuur en werd daarna overgenomen in versch stijlen
!!!!Vocabularium van de architectuur
Boekje digitaal beschikbaar op BB
3
, 1. Klassieke Oudheid
1.1 Kennis architectuur van de oudheid? Wat kunnen we weten?
~ Wat zie je in Italië en Griekenland aan historische relikwieën?
= ruïnes, fragmenten (vaak uit marmer) die bewaard zijn
Verwoesting Pompeii
- Terugkomende materialen: niet enkel marmer, maar ook terracotta, baksteen, glas, houtconstructies,…
Vooral marmer bleef bewaard (marmer = duurzaam materiaal)
- Typologieën: tempels, woningen (slechter bewaard; waren uit minder duurzaam materiaal),…
1.2 Kenmerken
→ Vitruvias, De Architectura (10 boeken), ca. 25 voor Christus
Gaat verschillende elementen, materialen, stijlen, typologieën, technieken,… bespreken
Griekse en Romeinse bouworde: Dorisch, Ionisch, Korintisch
= te herkennen aan kapitelen
~ Gaat over stijl, proportie en symmetrie
Dorische orde (oudste) Ionische orde Corinthische orde
Kenmerken: Kenmerken: Kenmerken:
- Grotere zuilen - Slankere zuilen in vgl met - Nog slankere zuilen
- Geen basis (sokkel) Dorische - Meer geornamenteerde
- Zuilschacht versmalt naar boven - Basis of sokkel zuilenorde
- Gecannuleerd (cannulere of groef) - Voluutvormige (spiraal of - Hoge zuilenbasis
- Eenvoudig kapiteel, (decoratie) krul) kapiteel - Kapiteel gedecoreerd met
- Vaak gebruikt in acanthusbladen
tempelarchitectuur
- Onderste bouwlaag bij combi’s - Bovenaan bij combi’s (te
- - Versmalling = stabiliteitsfunctie maken met visueel aspect,
(meer evenwicht) + maakt geheel maar ook de zwaartekracht)
slanker
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller delangheEline. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.