Summary
Samenvatting Verlichting
- Course
- Level
Samenvatting van de historische context van de Verlichting. Deze samenvatting heeft mij laten slagen!
[Show more]
Seller
Follow
britthoete
Content preview
Verlichting 1650-1900§1 Wetenschappelijke Revolutie
Geleerden waren in de middeleeuwen meestal geestelijken. Zij deden vooral onderzoek naar
religieuze onderwerpen. Vanaf de Renaissance kwamen er steeds meer onderzoekers die geen
geestelijken waren. Zij wilden zich niet meer volledig laten leiden door de kerk bij hun onderzoek.
Net als de Grieken en Romeinen gingen ze proeven doen, kijken wat er gebeurde en nadenken over
wat zij zagen. Het gevolg was een periode met een groot aantal uitvindingen. De Wetenschappelijke
Revolutie ontstond in de 17e eeuw. Belangrijke kenmerken zijn:
Een nieuwe manier van onderzoeken observeren (waarnemen), experimenteren (proeven
doen) en redeneren (conclusies trekken).
Grote veranderingen in het leven van veel mensen uitvindingen brachten grote
vooruitgang in de medische zorg en er werden nieuwe energiebronnen zoals gas, stroom en
elektriciteit ontdekt en benut.
De kerk en eerst ook de overheid verzetten zich tegen de Wetenschappelijke Revolutie met
geweld door resultaten van onderzoek werden belangrijke kerkelijke opvattingen
ondermijnd.
De oorzaken van de Wetenschappelijke Revolutie waren:
De ontdekkingsreizen vanaf de 15e eeuw werd een groot deel van de wereld buiten
Europa bekend. Hierdoor werd het wereldbeeld verbreed.
Ambachtelijke technieken ambachtslieden bezaten veel praktische kennis met name over
wiskunde en meetkunde. Voor hun werk moesten berekeningen en metingen kloppen.
Humanistische tekstanalyse tijdens de Renaissance gingen wetenschappers kennis
vergaren door het werk van Griekse en Romeinse schrijvers en onderzoeken. Deze
humanisten legden de nadruk op het zelfstandig denken van de mens.
Het rationalisme van Descartes de Franse filosoof vond dat de samenleving op een
redelijke manier moest worden onderzocht. Deze denkwijze wordt het rationalisme
genoemd, de onderzoekers rationalisten. Volgens hen kwam kennis voort uit logisch denken,
niet uit vaste ideeën uit de Bijbel.
Het empirisme van Locke De Engelse filosoof vond dat kennis gebaseerd moest worden op
waarnemingen en ervaring. Deze denkwijze wordt het empirisme genoemd, de onderzoekers
empiristen.
De Wetenschappelijke Revolutie leidde tot nieuwe inzichten en ontdekkingen:
De Engelse geleerde Isaac Newton kwam door waarnemen en proeven tot natuurwetten,
waaronder de leer van de zwaartekracht. Met deze leer kon de kracht uitgelegd worden
waarmee de aarde en zon om elkaar heen draaien. De Nederlandse Antoni van Leeuwenhoek
ontwierp een microscoop waarmee hij micro-organismen in het water ontdekte. Voor de
gezondheid van de mens werd die ontdekking heel belangrijk.
Wonderen uit de Bijbel konden niet met het menselijk verstand worden verklaard.
Ontdekkingsreizigers ontdekten op andere continenten verschillende culturen met een ander
geloof dan de Europese cultuur.
Humanistische tekstanalyse droeg bij aan kritiek op de leer van de kerk en de levenswijze van
de geestelijken. Dit resulteerde in het uiteenvallen van de christelijke kerk (Hervorming door
Luther en Calvijn).
, Als gevolg van deze nieuwe inzichten en ontdekkingen ontstonden debatten over de positie van
godsdienst in de samenleving. De kerk bleek eeuwenlang verkeerde inzichten voor waar vertoond te
hebben. Er ontstond twijfel naar de uitspraken van de kerk. Als gevolg van deze twijfel werd
godsdienst en geweten steeds minder als verantwoordelijkheid van staat of vorst gezien, maar
steeds meer als zaken van het individu. Een ander gevolg was dat vorsten één godsdienst in hun staat
gingen toestaan of beschermen. Sommige deden het uit godsdienstige overtuigingen, andere om
godsdienstoorlogen in hun staat te voorkomen.
§2 Wetenschappelijke Revolutie leidt tot de Verlichting
Door de Wetenschappelijke Revolutie groeide het aantal mensen dat ging vertrouwen op hun eigen
verstand. Zo ontstond in de 18e eeuw een nieuwe stroming in het denken, de Verlichting. Hun
aanhangers worden verlichters genoemd. Verlichte denkers vonden dat wetenschappelijke
methoden ook moesten worden toegepast op de samenleving. Volgens verlichte denkers leefden de
verlichters in duisternis, omdat ze bijgelovig en onwetend waren. Met verlichte boeken wilden ze de
mensen meer kennis bijbrengen.
De verlichters wilden de volgende gebieden van de samenleving toetsen aan de criteria van
redelijkheid:
Traditie het gezag van wereldlijke en kerkelijke leiders werd in twijfel getrokken, omdat ze
hun macht ontleenden aan traditie en geloof. De verlichters pleitte voor een scheiding van
kerk en staat. Zij streden ook tegen bijgeloof, dat niet met gezond verstand verklaard kon
worden.
Religieuze praktijken volgens de verlichters hoorden aanhangers van godsdiensten
andersdenkenden niet te bestrijden, zij moesten leren om verdraagzaam te zijn op
godsdienstig gebied.
Bestaande gezagsverhoudingen
Volkssoevereiniteit: degenen die macht uitoefenen, moeten hun macht ontlenen aan
het volk en zijn daarom verantwoording schuldig.
Het sociaal contract tussen vorst en volk of burgers onderling
De scheiding van de machten in een staat
Opvoeding volgens de verlichte denkers moesten ouders veel meer zorg besteden aan de
opvoeding van hun kinderen. Kinderen moesten meer als kind worden behandeld dan als
volwassene.
Onderwijs de verlichters benadrukten dat alle kinderen bij geboorte gelijk zijn en dezelfde
kansen moesten krijgen. Leerlingen zouden zelf naar antwoorden moeten zoeken, door
ervaring leren en zelf leren oordelen. Door onderwijs werd de kennis vergroot om de
samenleving te verbeteren.
De verbreiding van kennis onderzoekers gingen elkaars resultaten uitwisselen en
samenwerken in wetenschappelijke verenigingen. Het belangrijkste boek uit de Verlichting
werd de Encyclopedie.
De maatschappijkritiek van de verlichters leidde tot optimisme en geloof in maatschappelijke
vooruitgang. Echter werden ook toen al vraagtekens gezet bij de reikwijdte van het menselijke
verstand. De mensen begrepen de voordelen van de vergroting van kennis, maar het menselijk
verstand kent zijn grenzen. Het kan niet alles verklaren, zoals zaken als de oneindigheid van het
heelal en de menselijke ziel.
§3 De belangrijkste verlichters en hun invloed
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller britthoete. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now