Deze samenvatting bevat de lesstof/tentamenstof van de EPA OBS5 (laag tot middencomplexe kraamvrouwen)
Alle leerdoelen voor de toets zijn uitgewerkt aan de hand van de powerpoints, aantekeningen vanuit de lessen in OBS5, het leerboek praktische verloskunde en het leerboek obstetrie & gynaecologi...
Samenvatting toets EPA OBS-5
Maternale adaptatie van de orgaansystemen met fysiologische problemen en
menstruele cyclus
Menstruatiecyclus:
De menstruele cyclus bestaat uit de volgende fasen:
1. Menstruatie (dag 1/5): tijdens deze fase stoot het
lichaam het onbevruchte eitje af en wordt het
baarmoederslijmvlies afgebroken.
2. Folliculaire fase (dag 1/13): tijdens deze fase
zorgt de hypofyse onder invloed van het hormoon
FSH dat de groei van de follikels in de eierstokken
plaatsvindt. Terwijl de follikels groeien
produceren ze oestrogeen. Dit hormoon zorg voor
de verdikking van het baarmoederslijmvlies.
3. Ovulatie (dag 14): vlak voor de ovulatie is er een
piek in het oestrogeen, wat helpt bij het
stimuleren van de eisprong. Het hormoon LH
(wordt afgegeven door hypofyse) zorgt ervoor dat
een follikel openbarst en een rijp eitje vrijgeeft
voor de bevruchting.
4. Luteale fase (dag 15/28): na de ovulatie transformeert de overgebleven follikel in het gele
lichaam (corpus luteum). Het corpus luteum produceert progesteron wat ervoor zorgt dat
het baarmoederslijmvlies in stand wordt gehouden. Als er bevruchting plaatsvindt wordt het
corpus luteum ondersteund en zal progesteron aangemaakt blijven worden productie
HcG. Als er geen bevruchting plaatsvindt dalen de progesteronspiegels en begint de
menstruatie.
Oestrogeen maakt endometrium dikker voor de innesteling, oestrogeen wordt gemaakt in de
follikels.
Progesteron wordt door het gele lichaam geproduceerd.
Herstel menstruele cyclus in kraambed:
De concentratie oestrogenen, progesteron, HCG en HPL in het bloed dalen zeer snel na de
bevalling, waardoor de negatieve feedback weg valt, en het prolactinegehalte stijgt.
Wanneer een kraamvrouw borstvoeding geeft zorgt de zoogstimulus voor een afgifte van GnRh
(gonadotrope-release hormoon) door de hypothalamus, hierdoor maakt de hypofyse minder FSH en
LH aan waardoor de ovulatie niet op gang kan komen, want de piek van FSH en LH zorgen voor de
eisprong. Het oestrogeengehalte blijft laag en er vindt lactatieamenorroe plaats.
Dus na de bevalling hypothalamus ++ GnRh , de GnRh negatieve feedback hypofyse voor
aanmaak FSH/LH, kan tot 6 maanden duren tot de ovulatie op gang komt.
Wanneer een kraamvrouw geen borstvoeding geeft verdwijnt de hyperprolactemie na de
bevalling waardoor een geen GnRh wordt gemaakt dus gaat de hypofyse weer FSH en LH
aanmaken waardoor de ovulatie weer op gang komt (meestal na 45 dagen).
15e dag postpartum is het endometrium/decidua weer bedekt met een epitheellaag.
Na het verdwijnen van de hyperprolactinemie komen de ovaria, uterus en hypofyse weer op gang
waardoor follikels weer kunnen rijpen en de ovulatie kan plaatsvinden.
EERST ovulatie, daarna menstruatie.
Involutie uterus:
Nadat de placenta is geboren is er een snelle daling van de concentraties oestrogenen en
progesteron in het bloed waardoor de uterus involueert. Direct na de bevalling stimuleert het
hormoon oxytocine de uterus om samen te trekken, involutie vindt hierna plaats door afname van
spiermassa van de uterus en vochtverlies.
Wanneer een kraamvrouw borstvoeding geeft involueert de uterus sneller, doordat er oxytocine
vrijkomt bij borstvoeding waardoor contracties toenemen en het oestrogeengehalte lager is tijdens
de lactatie.
Rond de tiende tot veertiende dag is de fundus nog net boven de symfyse te voelen.
De involutie is trager bij een multipara of wanneer de uterus tijdens zwangerschap zeer is
uitgerekt.
Na zes weken is de uterus normaal van grootte.
Epitheellaag binnen 15 dagen weer normaal, want dan weer proliferatiefase.
Postpartum is myometrium 5cm
Corpus uteri: 1kg en 15cm na geboorte, 300 gram na 1 week.
,Na 2 weken onder de symfyse.
Lochia en regeneratie endometrium:
Door uteruscontracties wordt de oppervlakkige laag van de decidua (slijmvlies van het
endometrium) uitgestoten= lochia. Doorbloeding van het endometrium neemt in het kraambed af.
Lochia bestaat uit leukocyten, necrotisch weefsel, slijmvliesresten, micro-organismen en
erytrocyten.
Lochia rubra: dag 0 tot 5, rood van kleur.
Lochia serosa: dag 5 tot 10 bruin/roze sereus van kleur.
Lochia alba: tot 6 weken. Witgelige afscheiding met veel leukocyten.
Bij kraamvrouwen die borstvoeding geven blijft het endometrium langer atrofisch door het lage
oestrogeengehalte.
De cervix involueert ook. Het onderste uterus segment (ostium
cervix) is na de partus dun en week en blijft vaak tot een vingertop
toegankelijk. Het onderste uterus segment onderscheidt een
nullipare van een multipare vrouw, omdat na partus er laceraties in
de cervix zichtbaar zijn. Bij een multipara zie je een streepje (B).
Bekkenbodem/vagina/buikwand
De vagina blijft wat wijder. Bij borstvoeding langer atrofisch door laag oestrogeengehalte.
Buikwand: in eerste instantie diastase waarbij beide rechte buikspieren uitwijken maar wel
verbonden blijven. Ivm kans blijvende diastase mag in de eerste weken alleen de schuine
buikspieren geoefend worden en niet de rechte. Na zes weken kan dit wel.
Striae en linea alba blijven aanwezig, buikwand wordt niet meer stevig.
Bekkenbodem: verslapt tijdens de zwangerschap en uitgerekt tijdens de baring onder invloed van
progesteron, herstel duurt drie tot zes maanden. Vroegtijdige mobilisatie helpt voor herstel naar
normaal. Incontinentie, flatulentie en dyspareunie kan ontstaan icm beschadiging van spfincter-ani.
Kleine bekken: vaginawand involueert in 6 weken tijd door opname van extra cellulair vocht. Maar
vagina blijft wijder dan voor de partus.
Perineum/defaecatie
Perineum zeer gevoelig na bevalling, met name na ruptuur of episiostomie.
Normaliter de eerste dagen postpartum geen defaecatie, door langdurig persen hypotonie van de
darmen. Risico op obstipatie na perineumruptuur door angst en pijn. Eveneens bij kraamvrouwen
die pijnstilling of sectio hebben.
Mictie
Uretra en blaashals vaak oedemateus. De blaaswand is hypotoon, bekkenbodem en perineum
gevoelig. Blaas heeft neiging tot overvulling zeker direct postpartum.
Hierdoor kan een kraamvrouw de eerste dagen moeilijk de blaas legen en voelt geen aandrang
met als gevolg urineretentie urineweginfectie.
Ureters en nierbekken gedilateerd onder invloed van progesteron tijdens de zwangerschap,
normaliseert 6-8 weken postpartum.
Borsten/lactatie
Eerst daalt het prolactinegehalte na de bevalling, door zuigstimulus van de baby stijgt de
prolactinespiegel weer.
Prolactine stimuleert de alveolaire cellen: bloedtoevoer naar de borsten neemt toe. Hierdoor komt
lactatie op gang dmv bloedstuwing en melkstuwing.
Prolactine: zorgt voor de aanmaak van melk vanuit het bloed.
Oxytocine: zorgt voor “toeschietreflex”, geleiding van melk naar de uitgang van de borst.
Psychische veranderingen
Grote verandering van de gezinssituatie.
Baby blues: meestal tweede dag na de bevalling. Verdrietig, irritatie, concentratieverlies,
vermoeidheid, huilen zonder oorzaak. Duurt gemiddeld 3 dagen.
Vaak normaal, 70-80% van de kraamvrouwen. Maar mag niet langer dan 2 weken duren.
Maternale adaptie van de orgaansystemen
, Circulatie
Direct na de bevaling wordt de veneuze toevoer naar het hart vergroot waardoor het
hartminuutvolume ook vergroot wordt door meer veneus aanbod. De prikkelvorming en
pompfunctie dalen weer.
Ademhaling
In de zwangerschap fysiologische hyperventilatie. In het kraambed normaliseert de
ademprikkel, waardoor de ademarbeid verminderd en er geen hyperventilatie meer
aanwezig is door het wegvallen van progesteron waardoor het CO2 gehalte in het bloed
stijgt. Gaswisseling normaliseert dus ook.
Hormoonstelsel
Lagere endocriene organen:
Ovarium: daling van oestrogeen, progesteron, HPL en HCG.
Centrale regulatie:
Hypofyse wordt kleiner verhoging hormoon prolactine, FSH en LH dalen.
De insulinebehoefte van de pancreas neemt af.
Bijnieren cortisolproductie normaliseert.
Schildklier T3 en T4 dalen waardoor een postpartumdepressie kan ontstaan.
Bloed
Het Hb en Ht worden beïnvloed in het kraambed door bloedverlies tijdens de partus. Hb en
Ht stijgen eerst als reactie op reticulocytose (=hemolytische anemie). Het zuur-base
evenwicht normaliseert. Leukocytengehalte stijgt in het kraambed.
Spijsverteringsfuncties
Digestief vertraagd transport door baringsdruk hypotonie van de darmen minder
ontlasting, afbraak en vertering. Inname behoefte direct na partus verhoogd door
energieverbruik.
Urogenitale functies
In het kraambed een verandering in de osmolariteit, natriumconcentratie daalt door
toegenomen mictie waardoor meer natrium wordt uitgescheiden.
Filtratie van de nieren neemt toe extracellulair vocht komt in de bloedbaan terug.
Hierdoor wel extra belasting op hart en nieren!
Afweer kraamvrouw
Factoren infectie
In de kraamperiode zijn de omstandigheden gunstig voor het ontstaan van infecties.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fdkoster. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.87. You're not tied to anything after your purchase.
