Summary
Samenvatting literatuurgeschiedenis nederlands
- Course
- Level
- Book
Een samenvatting van de nederlandse literatuurgeschiedenis. De samenvatting is gebasseerd op het boek 'Literatuur [NU] 2012/2013'
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
indyvandijk
Reviews received
Content preview
LiteratuurgeschiedenisMiddeleeuwen 1
De middeleeuwen (400-1585) begonnen met het ineenstorten van het Romeinse rijk, wat op
veel terreinen tot chaos, achteruitgang en verval leidde.
Men wilde de eigen tijd (die van na 1500) graag zien als een periode waarin de klassieke
oudheid weer zou gaan herleven: de renaissance (Frans voor wedergeboorte). De periode
daartussen vond men een periode van verval, een duistere tussentijd.
Renaissance: frans voor wedergeboorte. Een tijd waarin de klassieke oudheid weer zou
herleven
Middeleeuwen: tussentijd, donkere tijd tussen klassieke oudheid en renaissance
Drie grote veranderingen tijdens de middeleeuwen:
- Het Romeinse Rijk raakte in verval: volksverhuizingen en chaos in heel West-Europa;
- De kerk verwierf een machtige positie;
- Ontstaan van een standenmaatschappij:
1e stand geestelijken, aanzien door band met god
2e stand adel die werd gevormd door koningen, keizers of leenheren
3e stand de boeren. In de late middeleeuwen werden de steden belangrijker en kwam de
burgerij op.
We hebben uit de middeleeuwen nog veel handschriften in het latijn, dit komt door de kerk.
Alle kerkelijke teksten waren in het latijn en die zijn goed bewaard gebleven. En omdat de
monniken in die tijd Latijnse teksten overschreven.
De eerste en oudste Middelnederlandse tekst is een liefdesgedichtje dat door een monnik
op een stukje perkament geklad om zijn pen te testen: ‘Hebban alla vogela nestas hagunnan
hinase hic enda thu wat unbidan we nu’ (alle vogels zijn met hun nesten begonnen, behalve
jij en ik. Waar wachten we op?)
In die tijd spraken Nederlanders Middelnederlands, ofwel Diets.
Twee soorten schrijvers in 1300:
- Minstreels die rondtrokken van kasteel naar kasteel om daar feesten op te luisteren met
hun verhalen over jonkvrouwen, reuzen, dwergen, draken en feeën. (troubadours)
- Geleerde schrijvers die naast hun geestelijke of burgerlijke ambt nog tijd overhielden om
te schrijven. Zij waren in dienst van een vorst, een edelman of een stadbestuur en schreven
in opdracht.
1
,soorten ridderromans:
- Kenmerken Karelroman:
Karel ende ElegastHet gaat om een heel oud verhaal, want al in een handschrift
uit 1330 wordt de titel genoemd. We weten niet wie de schrijver is. Het
taalgebruik wijst erop dat hij uit Oost-Vlaanderen komt. Werd oorspronkelijk
geschreven voor een adellijk publiek. (Oudste gedrukte exemplaar dateert uit
1487, vlak na de uitvinding van de boekdrukkunst. Hieruit blijkt dat het later ook
werd gelezen door niet-adellijke mensen uit de grote steden. Het was een
populair verhaal, waarschijnlijk door de spannende inhoud.)
Karel de Grote (768-814) is de hoofdpersoon (of speelt op de achtergrond een
rol)
Gebaseerd op ware gebeurtenissen (aangevuld met allerlei verzinsels)
=> epische concentratie: ook door anderen verrichte heldendaden worden aan
Karel toegeschreven.
Thema’s zijn oorlog en vechten
Vrouwen spelen nauwelijks een rol
Trouw aan God en aan de koning zijn belangrijke deugden (voorbeeldfunctie
voor de edelen)
- Kenmerken Arthurromans: (Roman van Lancelot)
Koning Arthur staat centraal
Romantische verhalen over een ideale (fictieve?) koning met ridders die op
queeste (= zoektocht met allerlei beproevingen en wonderlijke verschijnselen)
worden gestuurd.
Wonderbaarlijke verschijnselen (soort fantasy avant la lettre) zoals draken,
zwevende schaakborden en onoverwinnelijke zaken;
Verhalen zijn pure verzinsels;
(Rol van de vrouw veel belangrijker: hoofse liefde) liefde voor een jonkvrouw
helpt de ridders.
Arthurromans zijn pure fictie en dat werd afgekeurd door de kerk. Omdat verzonnen
verhalen alleen werden geaccepteerd als ze bijdroegen aan de opvoeding van de lezer.
2
, Middeleeuwen 2
Hoofse liefde (vaak in Arthurromans): de (platonische) liefde die een ridder koestert voor
een jonkvrouw die hem in staat stelt zijn opdracht te vervullen.
Hoofs: zuiver, mooi, verfijnd, edel
Kenmerken hoofse literatuur:
-Verhalen waarin de hoofse liefde tussen man en vrouw wordt beschreven.
-Het gaat om verhalen over onmogelijke liefdes. De geliefden kunnen elkaar vaak niet
ontmoeten. Soms wel, in het geheim en heel kort.
-Gedichten waarin de man heel voorzichtig zijn liefde verklaart aan de vrouw.
-Liefde is hierbij een soort hogere macht die het beste in de mens naar boven brengt.
-Daarom wordt in hoofse literatuur ook veel geschreven over verlangen naar elkaar.
In de middeleeuwen telde vrouwen nauwelijks mee, ze waren absoluut ondergeschikt aan de
man. De middeleeuwse samenleving was een mannenmaatschappij.
Volgens de kerk was de vrouw een verleidster: volgens de Bijbel had Eva in het paradijs
immers ooit Adam verleid tot het eten van de verboden appel, waardoor de mens verviel tot
zonde.
Heksen alleenstaande vrouwen ideale zondebok
Heksen waren vrouwen die magische en bovennatuurlijke krachten zouden hebben omdat ze
een verbond met duivel gesloten zouden hebben. Het waren vaak alleenstaande vrouwen
die meestal een beetje buiten de dorpsgemeenschap stonden. Ze waren de ideale
zondebokken en een gemakkelijk slachtoffer als men op zoek ging naar verklaringen voor
rampen en ziektes onder het vee, misoogsten en de pest.
Ze werden bestreden met de waterproef, een vorm van rechtspraak waarbij de vrouw geen
enkele kans had en/of ze kwamen terecht op de brandstapel. Zeker een miljoen vrouwen in
West-Europa vond zo de dood.
Hoofse lyriek makers:
- Eerste bewaarde dichter is Heinric van Veldeke (liedjes)
- Eerste vrouw Hadewych (mystieke poëzie: liefde voor God).
Beatrijs: is een Marialegende omdat Maria erin verheerlijkt wordt. In de Beatrijs is Maria
een vrouw bij wie iedereen troost kon vinden en ze zorgde voor de mensen (plaats innemen
van Beatrijs)
Symboliek in de Beatrijs: Getallen- en kleurensymboliek, ook planten en dieren konden
symbool staan, bijv. een roos voor de liefde en een haas voor lafheid. De (heilige) getallen
zeven en drie, de rozenstruik (liefde), de kleuren blauw (de hemel en trouw) en wit
(zuiverheid).
Het verhaal is een exempel (voorbeeldig verhaal) omdat het een morele levensles bevat:
namelijk dat Maria (en indirect God) je je zonden vergeeft als je maar berouw toont en trouw
blijft aan Maria (en het christelijke geloof). Het dient dus als levensles/voorbeeld voor hoe je
moet leven.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller indyvandijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77254 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now