Eenheid van energie, arbeid en warmtehoeveelheid: Joule (J)
Calorie: hoeveelheid warmte nodig om temperatuur van 1gram water van 15°C naar 16°C te brengen
(1 kcal voor 1 kg water)
1 kcal = 4,18 kJ
1 kJ = 0,239 kcal
1. Energie inhoud van cel
Calorimeter: vrijgestelde warmte meten = verbrandingswarmte (fysische verbranding)
Atwater factor: gebruikt om calorische waarde van dieet te berekenen
- Eiwitten = 4 kca/gram
- Vetten = 9kcal/gram
- Koolhydraten = 4 kcal/gram
- Vezels = 2 kcal/gram
- Alcohol = 7kcal/gram
Benuttigbaarheid afhankelijk van verlies via urine:
- 100% van vetten en koolhydraten
- Groot verlies van eiwitten
Beschikbaarheid afhankelijk van verlies via faeces:
- Geen resorptie mogelijk
- Enkel resportie van alcohol → oorzaak gewichtstoename
Vb. 23,96 kJ/g * 92% = 22 kJ/g → 22-5 = 17 kJ/g ei
Vb. 13g EW * 4 kcal/g = 52
62g KH * 4 kcal/g =248
7g vet * 9 kcal/g = 63 = 377,2 kcal/100g
7,1 g vezel * 2 kcal/g = 14,2
2. Energielevering
Energierijke fosfaatesters leveren de snelle energie voor spierarbeid
- Belangrijkste vertegenwoordiger is adenosine trifosfaat (ATP)
1 mol ATP = 1 mol ADP + 1 mol P + 7,3 kcal (30 kJ)
ATP komt voor in alle levende cellen en speelt een sleutelrol als energieleverancier.
Creatine fosfaat in spierweefsel (om ADP snel herop te laden). Het komt voor in concentraties tot vijfmaal hoger dan
die van ATP
3. Energiebehoefte van mensen
Constante energieverbruik in wisselende hoeveelheden aangevuld door voeding
Energie behoefte is de som van:
- Basaal metabolisme (BM): 60-75%, volledig in rust
- Spierarbeid/fysieke activiteit: 15-30%
- Thermische effecten van voedsel: 10%
- Verbruik door weefselsynthese: enkel in specifieke gevallen (kinderen, zwangere/lacterende vrouwen)
1. Basaal metabolisme
= basal metabolic rate (BMR)
Energie die verbruikt wordt door een persoon in volledige rust en zonder fysische activiteit
Energie om de minimale basisfuncties van het lichaam in stand te houden:
- Organen en spieren actief te houden
- Eiwitsynthese te onderhouden
- Ionenhuishouding controleren
1
, - Lichaamstemperatuur en spiertonus op peil houden
Meting van basaal metabolisme
- in volledige psychische en fysische rust
- thermoneutrale omgeving: lichtgekleed, in een comfortabele warme kamer
- 12 u na de laatste maaltijd (= na vertering)
- Bij voorkeur onmiddellijk na het ontwaken
Basaal metabolisme afhankelijk van lichaamsgewicht, leeftijd en geslacht
Lengte en gewicht verbinden: intersect = BM
Snelle daling in BM door groei
Lager BM bij vrouwen door lagere vetvrije massa
Bereken in kJ/m3 lichaamsoppervlak (A)
- Via formule van Dubois (A = H0,725 x W0,425 x 0,007184)
- Via nomogram
- Via eenvoudige vuistregel voor BMI 20-25
o Man: W*(1 kcal/(kg*u))*24u = BM
o Vrouw: W*(0,9 kcal/(kg*u))*24u = BM
- Via FAO/WHO formule voor BMI 20-25 (accurater)
o Man: 11,6 * W +879 = BM
o Vrouw: 8,7 * W + 829 = BM
Factoren die invloed hebben op basaal membraan:
Positief effect (↑) Negatief effect (↓)
2. Spierarbeid/fysieke activiteit
Energieverbuik in functie van activiteit, intensiteit en tijd
- intensiteit van de activiteit: weergegeven door de PAL = Physical
Activity Level – fysisch activiteitsniveau (gemiddelde waarde die het
energieverbruik omvat van alle mogelijke activiteiten over een
periode van 24 uur – individueel te berekenen)
o som(PAR*t)/24u = PAL
o aanbeveling WHO: PAL = 1,75+
- totale energiebehoefte EN = PAL x BMR in kcal/dag (enkel geldig voor
personen met BMI 20-25)
- aanbeveling om overgewicht te vermijden: gunstige gevolgen op
volksgezondheid
3. Thermische effecten van voedsel
Voedsel inname :
- stimuleert metabolisme
- verhoogt warmteproductie tot 3u na maaltijd (=postprandiale thermogenese)
- nodig voor absportie en transport van nutriënten, synthese van eiwitten, onderhoud van weefsels en organen,
stockage van energie
2
, - 10% van totale energieverbruik
3
, 4. Verbruik door weefselsynthese en melkproductie
Kinderen: energiebehoefte hoger dan bij volwassen:
- Actiever als volwassenen
- Maken nieuwe weefsels aan (groei)
- Verhouding lichaamsoppervlak/lichaamsgewicht vergroot
- Hoeveelheid mager weefsel is groter
Zwangere vrouwen: verhoogde energiebehoefte:
- Energie voor groei van foetus
- Verhoogde BMR
- Verhoogde vetopstapeling bij moeder
Lacterende vrouwen: hogere behoefte dan tijdens zwangerschap
- Gedeelte van vet opgestapeld tijdens zwangerschap hiervoor gebruiken
- Nooit dieëten tijdens lactatieperiode
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Farmaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $5.10. Je zit daarna nergens aan vast.