Maatschappijgeschiedenis van de hedendaagse periode
Summary
Samenvatting Maatschappijgeschiedenis (Deel 2 en 3)
108 views 1 purchase
Course
Maatschappijgeschiedenis van de hedendaagse periode
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Maatschappijgeschiedenis van de hedendaagse periode deel 2 (sociaal) en 3 (politiek). Hierbij wordt de syllabus op overzichtelijke wijze geordend en weinig relevante dingen weg gelaten.
® Oorzaak
moet
gerelativeerd
worden
(zeker
nieuwe
technieken)
› Grote
doodsoorzaken
verdwenen
‘spontaan’
in
18e
eeuw.
› In
19e
eeuw
wel
nog
epidemieën
(vb:
cholera)
- Demografische
mechanismen
werden
gewijzigd
door
bevolkingsgroei
Ø Pre-‐industriële
periode
gekenmerkt
door
demografisch
evenwichtsmechanisme
Hoog
geboortecijfer
maar
pieken
van
grote
mortaliteit
(hongersnood,
oorlog,
…)
e
Ø 18
eeuw:
evenwicht
verbroken
Vanaf
1750:
Daling
mortaliteit
in
Europa
® Eerst
door
achteruitgang
crisismortaliteit,
later
ook
afname
‘gewone’
mortaliteit
® Ook
daling
kindersterfte
speelt
grote
rol
Gemiddelde
levensduur
neemt
toe
® Van
+-‐
28
à
35
jaar
(pre-‐industriële
periode)
tot
ongeveer
40
jaar
(1840-‐1859)
en
50
jaar
(1908-‐1913)
5
, Geboortecijfer
bleef
echter
hoog
® Contrasterende
evolutie
is
oorzaak
demografische
explosie
- Sommigen
bevreesd
voor
sterke
bevolkingsgroei
Ø Schrijver/denker/dominee
Thomas
R.
Malthus
(1766-‐1834)
slaakte
alarmkreet
Dacht
dat
bevolkingstoename
uit
de
hand
dreigde
te
lopen
® Gezien
beperkte
stijging
levensmiddelenvoorraad
zou
evolutie
catastrofale
gevolgen
hebben
Werd
door
latere
evolutie
tegengesproken
® Malthus
onderschatte
enorme
ontwikkeling
van
productiviteit
in
alle
economische
sectoren
(ook
landbouw)
e e
5.1.2 Eind
19
–
begin
20
eeuw
- Einde
19e
eeuw:
nieuwe
fase
van
demografische
evolutie
- Nataliteit
begint
te
dalen
Ø Huwelijkspatroon
veranderde
Paradoxaal
gezien:
leidt
tot
meer
geboorten
® Leeftijd
eerste
huwelijk
begint
te
dalen
(rond
27
in
1821-‐1826
maar
24
in
1970)
® Celibaat
neemt
af
Omgekeerde
gebeurde
Ø Verklaring:
wijziging
in
voortplantingsgedrag
in
Europa
in
loop
19e
en
20e
eeuw
Tot
begin
19e
eeuw:
voortplanting
praktisch
niet
onderhevig
aan
vrijwillige
beperking
® Limieten
aan
volledige
ontplooiing
van
‘natuurlijke
fertiliteit’
door
bepaalde
factoren
(vb:
slechte
voeding
en
leefomstandigheden)
› Gezinnen
met
zeer
veel
kinderen
(10+)
waren
uitzonderlijk
® Toch
hoge
huwelijksvruchtbaarheid
Loop
19e
eeuw:
intrede
vrijwillige
geboortebeperking
® Voortplanting
hoofdzakelijk
geconcentreerd
in
beginfase
van
huwelijk
® Daarna:
conceptie
tegengegaan
met
natuurlijke
technieken
(vb:
coïtus
interruptus)
® Mechanische
voorbehoedsmiddelen
nog
zeer
marginaal
® Technieken
verspreiden
zich
over
gehele
bevolking
in
2e
helft
19e
eeuw
en
begin
20e
eeuw
› Ook
arme
sociale
groepen
® =
“Malthusiaanse
praktijken”
› Naar
Thomas
R.
Malthus
- Door
daling
nataliteit
verloor
bevolkingsexplosie
kracht
in
begin
20e
eeuw
Ø Trend
wordt
verdergezet
in
volgende
periode
6
,5.1.3 2e
helft
20e
eeuw
- Demografische
transitie
werd
helemaal
voltooid
- Overgeschakeld
van
evenwichtssituatie
met
hoge
geboorte-‐
en
sterftecijfers
(pre-‐
industriële
toestand)
naar
evenwichtssituatie
met
lage
geboorte-‐
en
sterftecijfers
(huidige
toestand)
Ø Mortaliteit
maximaal
teruggedrongen
Nieuwe
medische
technieken
en
verbeteringen
consumptie-‐
en
leefgewoonten
Geboortebeperking
werd
gemeengoed
® Ook
mechanische
voorbehoedsmiddelen
vanaf
1960-‐1970
® Evolutie
vanaf
1960
en
gepaard
met
diepgaande
en
complexe
Diverse
vormen
en
gradaties
van
aanpassing
naar
plaatselijke
samenlevingsvormen
en
–normen
zagen
het
licht
® Gebeurde
vaak
heel
snel
maar
West-‐Europese
landen
werden
tot
geconfronteerd
met
bestaan
van
nieuwe
‘minderheden’
Reacties
op
minderheden
varieerden
zeer
sterk
® Van
openheid
en
tolerantie
tot
verwerping
en
uitsluiting
Nieuwe
migraties
werden
voedingsbodem
voor
racistische
houdingen
® Speelde
in
kaarten
van
extreemrechtse
en
demagogische
politici
die
‘vreemdelingen’
aanwezen
als
oorzaak
reële
of
denkbeeldige
problemen
› Zondebokmechanisme
e
Begin
21
eeuw:
beleidsmakers
steeds
meer
bewust
van
feit
dat
oude
continent
zonder
de
externe
bevolkingsaanbreng
ook
in
moeilijkheden
dreigt
te
komen
5.3 Betekenis
en
evolutie
van
de
Westerse
familie
- Pre-‐Industriële
Europa
niet
gekenmerkt
door
type
van
‘uitgebreide
familie’
- Uitgebreide
familie
<-‐>
Kernfamilie
Ø Uitgebreide
familie
=
familie
waar
3
generaties
samenwonen
Ø Kernfamilie
=
Beperkt
tot
ouders
en
kinderen
- Grondige
wijzigingen
in
West-‐Europese
familie
de
afgelopen
2
eeuwen
- Vooral
functies
van
familie
veranderen
drastisch
Ø Pre-‐Industriële
periode:
familie
heeft
belangrijke
economische
functie
Vaak
productie-‐eenheid
(zowel
in
landbouw
als
ambachtelijke
sector)
Doorbraak
kapitalisme:
economische
functies
gaan
verloren
® Rol
familie
als
consumptie-‐eenheid
komt
meer
en
meer
op
de
helling
te
staan
door
individualisering
van
verbruik
Ø Socialiseringsfunctie
van
familie
ten
aanzien
van
kinderen
(opvoeding,
educatie,
…)
verandert
ook
sterk
Vroeger:
spontane
wijze,
in
kader
van
de
familie
Nu:
voor
groot
deel
overgenomen
door
instellingen
buiten
de
familie
Ook
sociale
zorg
wordt
afgebroken:
Ouderen
stilaan
minder
verzorgd
Ø Reproductieve
functie
Vroeger:
voortplanting
gedurende
hele
fertiele
familieleven
Nu:
geconcentreerd
in
begin
van
huwelijk
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliedecock. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.63. You're not tied to anything after your purchase.