Vraagstelling
In deze opdracht wordt gevraagd de modellen (diagnose-instrumenten) die je
bent tegengekomen in de gelezen literatuur, te vergelijken aan de hand van de
volgende vragen (Jonker, 1990, p. 199):
1. Visie op de organisatie: Hoe wordt in dit instrument tegen organisaties
aangekeken? Wat is de achterliggende theoretische organisatieopvatting?
2. Doel van het instrument: Waar richt het instrument zich op? Denk hierbij
aan: soorten problemen, welk aggregatieniveau (individu, groep, organisatie,
omgeving etc.), welke aspecten van de organisationele werkelijkheid?
3. Opbouw van het instrument: Hoe zit het instrument in elkaar? Wat is het
conceptuele model waar het diagnose model op geënt is? Wat zijn de
belangrijkste elementen, hoofdbestanddelen?
4. Werkwijze: Hoe moet er met het model gewerkt worden? Is er een fasering,
doorlooptijd? Hoe gaat gegevensverzameling en- analyse en wie doet dat,
hoe vindt de beoordeling plaats?
5. Uitkomsten: wat komt er uit de diagnose? Resultaten, ‘producten’,
uitkomsten?
Wat zijn de verschillen/overeenkomsten tussen de modellen kijkend vanuit deze
criteria?
Inleiding
Thijs Homan geeft in zijn digitale college aan hoe de diagnose gezien kan worden
vanuit een modernistische en postmodernistische invalshoek. Zijn onderstaande
schema laat het verloop zien tussen meer modernistische en meer
postmodernistische zienswijzen.
Kernpunten uit het digitale college
Cybernetische tool
https://brightspace.ou.nl/d2l/le/enhancedSequenceViewer/9098?url=https%3A%2F%2F089a5879-934f-42bd-ac09-d013c811ca16.sequences.api.brightspace.co… 1/23
,12-11-2023 14:17 Antwoordmodel
Organisatie wordt vergeleken met de werking van een thermostaat: doelen;
informatieverzameling; oordeel (goed of fout), bijstellen.
Richt zich op het versimpelen van de werkelijkheid.
Diepe patronen worden middels technieken zichtbaar gemaakt, zodat een
onderbouwd beeld van de situatie helder wordt en maatregelen getroffen
kunnen worden.
Maatregelen kunnen gericht zijn op een aanpassing in de organisatie, of van
de doelen.
Bounded rationality satisficing
Is een afgeleide van het cybernetisch perspectief.
Richt zich op een zuivere waarneming.
Herbert Simon vraagt zich hierbij af in hoeverre een diagnose op een
correcte manier gedaan kan worden, omdat diagnose geen puur rationeel
proces is door vervuiling met emoties, beperkte informatie, etc.
Deze vervuiling wordt te lijf gegaan door het gebruik van meer
wetenschappelijke modellen en inhuur van externe deskundigen (twee weten
meer dan één).
Preekt de diagnosticus voor eigen parochie?
Is afgeleid van het cybernetisch perspectief.
Vanuit welke invalshoek kijkt de diagnosticus naar de organisatie: vanuit
problemen of kansen en vanuit dingen of processen (Peter Senge)?
Ook de eigen positie (belang) van de diagnosticus speelt een rol, want hij
staat niet los van de organisatie: de diagnose is een reflectie van het eigen
spiegelbeeld (self monitoring scale: high versus low self monitors).
Tijdens de rit worden de (cybernetische) toetsingscriteria steeds aangepast
en accenten worden verschoven (“ach, eigenlijk ging het me vooral om …, die
andere dingen zijn bijzaak”).
Als resultaat van lokale interactie
Diagnose is geen solistische activiteit meer vanuit een diagnosticus, maar
ontstaat in de interactie met anderen.
Diagnose is geen aparte activiteit, maar iets dat iedereen continu aan het
doen is (betekenisgeving).
De diagnose wordt beschouwd als een reflectie van de sociale dynamieken in
een organisatie. In die lokale interacties ontstaan enabling constraints
(mogelijk makende beperkingen). Conversationele binnenwereldpatronen
zijn van invloed (wat kun je hier qua diagnose wel en niet maken).
Vraag die hier speelt is wie de diagnose stelt? In de modernistische opvatting
is de diagnose voorbehouden aan de diagnosticus, of een select gezelschap.
De postmodernist stelt, dat alle betrokkenen mee doen aan de diagnose en
dat verschillende stromingen en visies van invloed zijn.
Diagnose als machtsinstrument
Diagnose is niet iets neutraals, maar een onderdeel van een machtstrategie
die mensen uitoefenen in een organisatie. Het is een manier om je eigen
verhaal op te leggen in de organisatie. Zonder macht is diagnose een mentale
oefening.
Allerlei off-stage en on-stage dynamieken zijn van invloed op de diagnose en
omgekeerd.
Vraag die hier speelt is, of men moet gaan voor een perfecte analyse, of een
verhaal maken dat net voldoende geaccepteerd wordt om weer een stap te
zetten. Als de diagnose genormaliseerd is, is er blijkbaar voldoende informele
macht die er achter staat.
In het postmoderne wordt de cyclus omgedraaid: mensen gedragen zich
spontaan waaraan achteraf een diagnose wordt toegevoegd om het
begrijpelijk te maken. Strekking is dus omgekeerd: we komen in beweging
(doen), dit roept nieuwe impulsen op die ons denken kunnen vernieuwen.
Diagnose achteraf
Diagnose is niet veel meer dan een ritueel van mensen in machtsposities
(jaarverslagen, jaarplannen etc.) om aandeelhouders en stakeholders het
gevoel te geven, dat de organisatie rationeel bezig is. Diagnose vooral
bedoeld om anderen tevreden te stellen, zodat de leidende coalitie in de
organisatie vooral kan doen wat het belangrijk vindt.
Vergelijken van de diagnosemodellen
Diagnosemodellen zijn kijkmodellen, zodat je weet waar je op moet letten. Een
model maakt dus onderscheid tussen wat wel en niet belangrijk is (video 1
digitale college Thijs Homan).
In het digitale college (video 1) maakt Thijs Homan onderscheid tussen algemene
‘generieke’ diagnosemodellen en specifieke modellen, waarbij de eerste
categorie naar de organisatie als geheel kijkt en de tweede er een bepaald facet
uitlicht.
Generieke modellen
Generieke modellen kijken volgens Thijs Homan naar het functioneren van de
organisatie in het algemeen. Voorbeelden van generieke diagnosemodellen zijn
onder andere die van Harrison, Jonker en Voelpel (digitale college Thijs Homan,
video 1).
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Daniellekirpx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.59. You're not tied to anything after your purchase.