§3.1 Fenotype en genotype
● Je kunt omschrijven wat het genotype en wat het genotype van een organisme is.
● Je kunt omschrijven wat DNA-sequentie en genexpressie betekenen.
● Je kunt uitleggen dat een fenotype tot stand komt door de combinatie van genotype
en de invloed van milieufactoren.
Fenotype & genotype:
fenotype: de waaneembare eigenschappen van een individu
genotype: informatie voor alle erfelijke eigenschappen van een individu
De informatie voor de erfelijke eigenschappen ligt op de chromosomen. Deze informatie
wordt doorgegeven van de ouders aan de nakomeling via een zaad- en eicel. Een zaadcel
bevat een deel van de erfelijke informatie van de vader, een eicel een deel van de erfelijke
informatie van de moeder. Bij de bevruchting komt deze informatie bij elkaar, vanaf dat
moment ligt vast welke erfelijke eigenschappen de nakomeling heeft gekregen van de vader
en welke van de moeder.
Een lichaamscel van een mens heeft 23 chromosomen (2n):
❏ 22 paar autosomen
❏ 1 paar geslachtschromosomen
homologe chromosomen: chromosomen die
gelijk van lengte en vorm zijn (1
chromosomenpaar bestaat uit 2 homologe
chromosomen)
geslachtschromosomen: het 23e
chromosomenpaar, bij een man XY (niet aan
elkaar gelijk), bij een vrouw XX (wel aan elkaar
gelijk)
karyotype/karyogram: rangschikking van
chromosomen (ook wel chromosomenportret)
Genen:
gen/erffactor: een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor een of meer
erfelijke eigenschappen of een deel van een erfelijke eigenschap.
Een chromosoom bevat één zeer lang molecuul van de stof DNA en veel eiwit-moleculen.
Het DNA-molecuul bestaat uit uit twee ketens die in een dubbele spiraal om elkaar
gewonden liggen.
❏ Een DNA-molecuul is opgebouwd uit aan elkaar gekoppelde nucleotiden, een
nucleotide bestaat uit een fosfaatgroep, desoxyribose en een stikstofbase
- 4 verschillende stikstofbasen: A (adenine), T (thymine), C (cytosine), G
(guanine).
- basenparing: de stikstofbasen van de twee nucleotideketens zijn met elkaar
verbonden en vormen vaste paren: A met T, C met G
❏ genoom: alle DNA-moleculen in een cel
❏ DNA-sequentie: specifieke volgorde van de stikstofbasen in een gen
❏ allel: variatie van een gen
❏ genexpressie: wanneer genen worden aangezet en tot uiting komen
❏ inactivatie: genen staan uit (bijv een gen voor haarvorming in een levercel)
, Invloed milieu & modificaties:
Het fenotype wordt bepaald door het genotype en milieufactoren (=bijv licht, lucht,
vochtigheid, temperatuur, voeding, ziekten, opvoeding). Een modificatie is een verandering
in het fenotype zonder dat het genotype verandert (een modificatie wordt niet doorgegeven
aan nakomelingen), voorbeeld: haar verven. Wanneer een afwijking/aandoening/ziekte in de
baarmoeder ontstaat, spreek je van een aangeboren afwijking/aandoening, als deze via de
ouders genetisch wordt doorgegeven spreek je van een erfelijke ziekte/aandoening.
§3.2 Genenparen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sophieac. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.