dit is een volledige samenvatting van het eerstejaars vak ontwikkelingspsychologie uit de studierichting orthopedagogiek. Deze samenvatting is voldoende om te slagen op het examen.
Ontwikkelingspsychologie is het domein binnen de theoretische psychologie dat zich bezighoudt
met de studie van de levensloop van de mens en de veranderingen van alle psychische
verschijnselen tussen de bevruchting en de dood.
Focus op de ‘normale ontwikkeling
Onderscheidt zich daarmee van de psychopathologie (=studie van ziekteverschijnselen in de
psyché) en de kinderpsychiatrie.
Onderscheid met pedagogie
Pedagogie = opvoedkunde, hier wordt uiteraard rekening gehouden met bevindingen binnen
de ontwikkelingspsychologie. Anderzijds zal de pedagogische visie mee bepalen hoe je kijkt
naar kinderen en daardoor de visie op ontwikkeling sterk beïnvloeden.
Ontwikkelingsprincipes
1. Continuüm of perioden/fase
We ervaren duidelijk periodes waarop bepaalde functies zich gemakkelijker ontwikkelen.
Fase =
- Geheel van kwalitatieve veranderingen
- Vaste, niet veranderbare volgorde
- Met specifieke mogelijkheden en kansen
- Met meer en duidelijke verschillende mogelijkheden
- En met eigen specifieke risico’s en moeilijkheden (crisis)
Fase is geen vast omschreven tijdsperioden. Tijdsduur verschilt van mens tot mens.
Ontwikkeling is levenslang.
2. Kritieke en gevoelige periode
Kritieke periode
Tijdspanne waarbinnen bepaalde eigenschappen ontwikkeld kan worden. Is die periode
voorbij dan zal eigenschap niet meer ontwikkelen of slechts in beperkte mate.
Gevoelige periode
In deze periode zijn kinderen bijzonder gevoelig aan oefenkansen en invloeden van buitenaf
om bepaalde eigenschappen te ontwikkelen. Nu meer hier over gesproken.
3. Nature – Nurture
Nature is ontwikkeling het gevolg van erfelijkheid en rijpingsprocessen. Nurture is ontwikkeling
gevolg van omgeving en leerprocessen.
Hedendaagse theorieën stellen niet de vraag of het de ene of de andere is maar gaan opzoek
naar het gewicht van het ene en van het andere in een ontwikkeling van een bepaalde
eigenschap.
,Wij zien ontwikkeling als een resultaat van groei en rijping (maturatie) en van leren (socialisatie en
personalisatie). Zowel soort ervaringen als wijze waarop verwacht bepalen mee.
- Maturatie = proces van rijping
- Socialisatie = proces waarbij groep zijn normen & waarden doorgeeft
- Personalisatie = proces waarbij persoon zich ontwikkelt tot een uniek individu. Enerzijds zeer
persoonlijke ervaringen, anderzijds is er persoonlijke verwerking van die ervaringen.
Ontwikkeling is dus een geheel van fysische processen naast leerprocessen.
Ontwikkelingsproblemen
Ontwikkeling duidt op de veranderingen die zich in een bepaalde richting onomkeerbaar voltrekken.
Retardatie Vertraagde ontwikkeling, vertoond een
achterstand. Zegt niet over mogelijkheden mag
dus niet verward worden met handicap.
Fixatie Ontwikkeling is tot stilstand gekomen en
persoon blijft voor sommige factoren steken in
de fase waarin de fixatie tot stand kwam.
Vooral psychische factoren.
Regressie Terugval naar een vroegere fase. Kan tijdelijk
zijn. Is vaak reactie op een bedreigende situatie.
Is een gezonde reactie op crisis.
Perversie Ontwikkeling afbuigt in zijn tendens tot
zelfrealisatie. Vaak gebruikt als afwijking van
verwachte normen en houdt ook
waardeoordeel in. Afwijken van
ontwikkelingsdoel
Verschillende visies
1. Biologisch georiënteerde theorieën.
Benadrukt eenzijdig het belang en de invloed van erfelijkheid en constitutie op de ontwikkeling.
Ontwikkeling betekend dus in deze visie een groei- en rijpingsproces van het organisme, het zich
laten ontplooien van een erfelijk vastgelegd patroon. (= milieu geen invloed).
Veel kritiek op. Heleboel facetten worden mee beïnvloed door het milieu.
2. Milieutheorieën
Onderscheid tussen
- Leertheorieën: benadrukken waarde van stimulatie van buitenaf. Opvoeding & onderwijs
bepalen handelen en denken van kind. Elk gedrag is volgends hen te begrijpen vanuit
leerprocessen, training en conditionering.
- Sociaal-culturele theorieën: hechten meer belang aan cultuur en opvoeding bij de
ontwikkeling van kind.
Kritiek = ook weer heel eenzijdig.
3. Interactionisme
, De wisselwerking tussen de ontwikkelingsprocessen binnen de persoon en de invloeden van de
evoluerende buitenwereld. Ontwikkeling is samenspel van aanleg, opvoeding en milieu en
persoonlijk reageren op de individuele vrijheid.
Normaal of abnormaal: het belang van cijfers
1. De normaalverdeling
Wanneer je een populatie bestudeert kom je vaak tot een normaalverdeling. Wil zeggen dat grote
middengroep dezelfde score zal behalen voor bepaald kenmerk. Kleinere groep een lagere score en
ongeveer even grote groep hogere score.
2. Spreiding
Alle scores van loog tot hoog die voorkomen geven aan hoe het kenmerk gespreid is over de
bevolking.
3. Gemiddelde, modus en mediaan
Modus
- Score die het meest voorkomt in een groep.
Mediaan
- Rekenkundige score die de groep in precies twee deelt, waarbij 50% lager scoort en 50%
hoger.
Gemiddelde
- Rekenkundige bewerking waarbij we de som maken van scores en die delen door aantal
personen op wie we die scores berekend hebben
o Gemiddelde wordt weinig gebruikt, mediaan en modus geven meer reële indruk.
4. Percentiel
- Geeft aan hoeveel procent van de bestudeerde groep evenveel of minder scoort op een
kenmerk.
- Bekomen we door de percentages van elke score bij de percentages van de lagere scores te
tellen. Dit noemen we het cumulatief percentage.
- Als we iemand willen plaatsen tegenover de bevolkingsgroep spreken we niet meer van
cumulatief percentage maar van percentiel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller catharinavanrompaye. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.03. You're not tied to anything after your purchase.
