Inleiding recht
Wat is recht?
“Een geregelde wijze van omgaan van mensen met elkaar volgens geldende
maatschappelijke opvattingen, begrensd door plaats en tijd”
Indelingen in het recht
• Herkomst van recht: geschreven en ongeschreven recht
• Privaat- en publiekrecht
• Materieel en formeel recht
• Objectief en subjectief recht
• Dwingend, semi-dwingend en regelend recht
Waar komt recht vandaan
Recht vloeit voort uit rechtsbronnen
Geschreven rechtsbronnen
• Verdragen
• Wetgeving zoals formele wet en lagere wetgeving zoals AMvB, verordening
• Jurisprudentie
• Rechtswetenschap (literatuur)
Ongeschreven rechtsbronnen
• Gewoonterecht
• Invulling van ‘redelijkheid en billijkheid (3:12)
Geschreven en ongeschreven recht
Geschreven recht is
• Opgeschreven rechtsregels
• Voorgeschreven door een bevoegde autoriteit
Ongeschreven recht
• Is een maatschappelijke norm
• Staat niet in wet
• Aan de rechter om per geval in te vullen
Codificatie
• Het opschrijven/vastleggen van rechtsregels in bijvoorbeeld een wet
• Nederlandse privaatrecht vrijwel geheel gecodificeerd,
• Uitzondering: openbare orde, goede zeden, redelijkheid en billijkheid
, PRIVAATRECHT
Privaat- en publiekrecht
Privaatrecht gaat de over de verhouding tussen burgers en bedrijven/organisaties
onderling
• Ondernemingsrecht
• Verbintenissenrecht
• Vermogensrecht
• Erfrecht
• Etc.
Publiekrecht gaat over de overheid
• Interne organisatie van de overheid: staatsrecht
• Verhouding tussen burger/bedrijf/organisatie en overheid: bestuursrecht
• Belastingrecht
• Omgevingsrecht
• Etc.
Verschillende rechtsgebieden privaatrecht
Materieel privaatrecht
• Personen- en Familierecht
• Vermogensrecht (verbintenissenrecht, goederenrecht)
• Ondernemingsrecht
Wetten in formele en materiële zin
Wetten in formele zin
• Rechtsregels die zijn vastgesteld door de Regering + Staten Generaal
(door wie).
• Rechtsregels die de procedures aangeven waarmee het materiële recht
wordt gehandhaafd.
• Procesregels en vormvoorschriften (waar/hoe).
Wetten in materiële zin
• Algemene rechtsregel die gelden voor een onbepaalde groep personen
(algemeen verbindend voorschrift), welke kunnen zijn uitgevaardigd door
ieder wetgevend orgaan (voor wie).
• Rechtsregels die betrekking hebben op de inhoud van rechten en plichten
van personen.
• Inhoudelijke rechtsregels (wat).
Objectief versus subjectief recht
Objectief recht
• Het geheel van geldende rechtsregels in Nederland (algemeen).
Subjectief recht
• Elk aan een rechtssubject persoonlijk toekomend recht (persoonlijk).
Rechtsbevoegdheid
• De bevoegdheid om (subjectieve) rechten toe te passen.
Uitzonderingen rechtsbevoegdheid
Handelingsonbekwaam
• Geen enkele rechtshandeling mogen verrichten wegens minderjarigheid (art.
1:233 BW) of curatele (art. 1:378 BW).
• Minderjarige met toestemming (art. 1:234 BW).
Handelingsonbevoegd
• Sommige rechtshandelingen niet mogen verrichten op grond van bewind of
mentorschap (art. 1:431 en 1:450 BW).
• Ter vermijding van schijn van belangenverstrengeling (functie).
Beschikkingsonbevoegd
• Niet de bevoegdheid voor beheer en overdracht van eigendom (failliet bijv.)
, PRIVAATRECHT
Dwingend en aanvullend recht
Dwingend recht
• Verplichte regel, waarvan niet afgeweken mag worden.
• De dwang van dwingend recht veroorzaakt dat alle rechtshandelingen bij
overtreding nietig zijn.
Semi-dwingend recht
• Bij semi-dwingend recht mag alleen ten gunste van de zwakke partij
worden afgeweken (huur, arbeid etc.)
Driekwart dwingend recht
• Van driekwart dwingend recht mag alleen bij cao worden afgeweken
Aanvullend recht (regelend recht)
• Regels waarvan afgeweken kan worden. Het regelende recht vult de
rechtspositie automatisch aan, als er niets anders is geregeld.
Rechtshandelingen
Een rechtshandeling
• is een verklaring of gedraging van iemand waaraan in redelijkheid het
gevolg mag worden verbonden dat diegene wilde (art. 3:33 BW).
Rechtsfeit
• Een feit (handeling of gebeurtenis) waaraan een rechtsgevolg is
gekoppeld.
Rechtsbevoegdheid
• Rechtsbevoegdheid geeft aan of een (rechts)persoon rechtshandelingen
mag verrichten
• In principe is iedereen rechtsbevoegd (art. 3:32 BW).
Kernbegrippen privaatrecht
Vorderingsrecht
• Materiële recht om iets van een ander te vorderen (bijv. op grond van
schadevergoeding)
Rechtsvordering
• Het recht dat iemand heeft om een verplichting bij de rechter af te dwingen
• Rechtsvordering is de mogelijkheid om een vorderingsrecht daadwerkelijk om te
zetten in bijv. geld
Verbintenis
• Een verplichting om jegens een ander iets te doen of juist niet te doen
Overeenkomst
• Een afspraak tussen partijen waardoor een of meer verbintenissen ontstaan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller alishamarlize. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.67. You're not tied to anything after your purchase.