Summary
Samenvatting rechtstaat
- Course
- Level
Samenvatting over de rechtstaat. geschiedenis
[Show more]
Seller
Follow
jaravanderaa
Content preview
GLOBAL LEARNING SAMENVATTING P1 H5PARAGRAAF 5.1; WAT IS EEN VERZORGINGSSTAAT?
Nederland = verzorgingstaat
VERZORGINGSSTAAT: overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van zijn inwoners.
WELVAART: het inkomen en de mate waarin mensen daarmee in hun levensonderhoud kunnen
voorzien.
WELZIJN: geeft aan in hoeverre mensen zich geestelijk en lichamelijk goed voelen.
In een rijk land leven met veel geld maakt een mens niet alleen gelukkig.
Goed onderwijs, goede zorg, voldoende vrije tijd en een gezonde leefomgeving is ook
heel belangrijk.
We hebben de overheid nodig om het welzijn van burgers te bevorderen.
De overheid van een verzorgingsstaat moet zorgen voor welzijn en welvaart voor de inwoners,
Maar dit doet de overheid niet alleen.
- De kern van de verzorgingsstaat is de solidariteitsgedachte.
- SOLIDARITEIT: als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te
delen.
VB. als je je baan verliest, kreeg je vroeger geen geld (uitkering). Nu is er een soort vangnet
waar iedereen verplicht aan mee moet betalen, zodat je een uitkering kan ontvangen.
- Zowel de overheid als de burger draagt bij aan de verzorgingsstaat, via belastingen en
premies.
DE GRONDWET is de basis voor onze rechtsstaat.
Vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit belangrijke waarden in de grondwet.
GELIJKWAARDIGHEID: iedereen moet gelijke kansen hebben om een menswaardig bestaan te leiden
en zich te kunnen ontwikkelen.
Deze waarden komen terug in onze sociale grondrechten; recht op onderwijs, gezondheidszorg en
voldoende werkgelegenheid.
De overheid moet hier zorg voor dragen, maar de rechten zijn niet afdwingbaar bij de rechter.
Als burger in een verzorgingsstaat heb je naast rechten ook plichten.
- Je hebt recht op onderwijs, maar ook de plicht om tot je zestiende naar school te gaan.
- Als je werkloos bent heb je de plicht om te solliciteren (sollicitatieplicht), anders krijg je geen
uitkering.
- Je hebt als burger ook de plicht om premies en inkomstenbelasting te betalen deze
worden afgetrokken van je loon.
Je betaalt over bijna alles wat je koop ook automatisch 21% belasting (BTW)
Van de belastingen wordt een groot deel van de gezondheidzorg in Nederland betaald.
,De 3 terreinen waar de overheid in een verzorgingsstaat het meeste geld aan uitgeeft:
1. Onderwijs
2. Gezondheidszorg
3. Sociale zekerheid
- Jaarlijks gaat het om ongeveer 70% van de totale uitgaven van het Rijk.
Onderwijs
- Je hebt een goede opleiding nodig om talenten te ontwikkelen en je plek te vinden in onze
samenleving
- Onderwijs zal je ook voorbereiden op de arbeidsmarkt
Gezondheidszorg
- Een belangrijk deel van de kosten van de gezondheidszorg betaalt de overheid vanuit
belastingen
- Denk aan langdurige zorg voor oudere en mensen met een beperking
- Als je ziek bent en naar de huisarts of het ziekenhuis moet, betaalt de zorgverzekering de
kosten hiervoor betaal je een ziektekostenpremie
Sociale zekerheid
- Als je werkt, betaal je sociale premies
- Alle Nederlanders betalen ook belastingen
- Van dit geld worden de uitkeringen betaald voor mensen die bijvoorbeeld; werkeloos, ziek of
arbeidsongeschikt worden
- Iedereen die de pensioengerechtigde leeftijd bereikt krijgt een AOW-uitkering
- Sociale zekerheid betekent ook dat je zorgtoeslag, huurtoeslag en kinderbijslag kunt krijgen
- Alle regelingen samen noemen we het SOCIALEZEKERHEIDSSTELSEL:
Alle uitkeringen die mensen verzekeren van een inkomen bij werkeloosheid, ziekte,
ouderdom of arbeidsongeschiktheid
Wie zorgt voor wie?
- Naast de overheid dragen ook organisaties bij aan de welvaart en wenzijn van mensen
- Ze worden ook wel het maatschappelijk middenveld genoemd: organisaties die tussen de
overheid en de individuele burgers in staat en die verschillende groepen, meningen en
belangen vertegenwoordigen
- Ze regelen zaken die niet door de overheid op bedrijven worden opgepakt
- Het zijn burgers die zich organiseren in Bv; milieu, sport en veiligheidsorganisaties
Denk aan et Rode kruis, de voedselbank en je eigen sportvereniging
Veel goederen en diensten worden in Nederland aangeboden op DE VRIJE MARKT
Dat betekent: de prijs van deze goederen en diensten door de vraag en aanbod tot stand komt en de overheid
alleen kaders stelt met wetten
pakt dit wel voordelig uit? Krijg je nog wel de zorg die je nodig hebt als ziekenhuizen winst kunnen maken? Als
onderwijsinstellingen zelf het collegegeld mogen bepalen, is het nog betaalbaar voor iedereen?
Onze overheid grijpt op deze terreinen in met regels en wetgeving
Doen ze dit niet, dan zijn sommige zaken niet bereikbaar of betaalbaar voor iedereen
De regering maakt, mede op basis van haar politieke voorkeur, in haar beleid steeds de afweging:
Wat doet de overheid zelf, wat pakken maatschappelijke organisaties en burgers op en wat laten we over aan
bedrijven?
, PARAGRAAF 5.2; ONTWIKKELING VAN DE VERZORGINGSSTAAT
Hoe heeft de verzorgingsstaat zich ontwikkeld?
In het 1e deel van de 19e eeuw gold in de Nederlandse economie het principe van de VRIJE MARKT:
Overheid bemoeide zich niet met de economie
- Er waren geen reels voor ondernemers, een minimumloon bestond niet en als arbeider kon
je zomaar ontslagen worden.
- Mensen leefden toen in een NACHTWAKERSSTAAT: een staat waarin de overheid zich
beperkt tot het zorgen voor veiligheid en bescherming van de burgers en het handhaven van
de rechtsorde
- Hulpbehoevende en ouderen waren afhankelijk van de hulp van rijke burgers en de kerk
- Zorg was een gunst en geen recht
Vroeger waren de lonen erg laat waardoor een groot deel van de bevolking in diepe armoede leefde
(werkdagen van 16 of meer uur)
- Niemand was verzekerd tegen ongelukken en je kon zomaar ontslagen worden
- Arbeiders woonden dicht op elkaar in slechte huizen, zonder schoon drinkwater en riolering
- Kinderen gingen niet naar school, maar moesten werken in fabrieken
In de tweede helft van de 19e eeuw verenigden werknemers zich in vakbonden: organisaties die de
gezamenlijke en individuele belangen van werknemers behartigen
- Zij zetten zich in voor hogere lonen, kortere werkdagen, betere arbeidsomstandigheden en
een verbod op kinderarbeid
- Ook de politiek kreeg het besef dat er regels moesten komen om de omstandigheden van
mensen te verbeteren.
Hoever moest de overheid hierin gaan?
De eerste sociale wetten
- Vanaf 1854 regelde de Armenwet de eerste beperkte financiële steun voor armen
- In 1874 werd het ‘’kinderwetje van Van Houten’’ aangenomen Het verbod op
kinderarbeid in fabrieken
- Kinderarbeid op het land was nog wel toegestaan
- Historici zien de wet als het begin van de wetgeving rond arbeid en sociale zekerheid
- Vanaf de 20e eeuw kreeg de overheid geleidelijk meer taken
- Er kwamen verzekeringen om inkomensverlies bij invaliditeit, ziekte en werkeloosheid te
compenseren
- De eerste verzekeringen waren vrijwillig
- Bij werkeloosheid kreeg iemand in 1920 maximaal 8 weken een uitkering en ongeveer 50%
van het loon
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jaravanderaa. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84190 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now