Summary
Samenvatting Aardrijkskunde 5 Havo CE
- Course
- Level
Alles wat je moet weten voor het Centraal Examen aardrijkskunde Havo
[Show more]
Seller
Follow
kyrr
Reviews received
Content preview
globalisering4 havo
§1, Patronen; economische wereldkaart
hoe meet je welvaart?
- BBP per hoofd
- waarde van goederen/diensten die in 1 jaar geproduceerd worden : alle personen
+ bedrijven
- samenstelling beroepsbevolking
- algemene regel: hoe hoger de ontwikkelingspeil, hoe meer mensen in de formele
sector
hoe meet je welzijn?
VN-ontwikkelingsindex
- alfabetiseringsgraad
- levensverwachting
nadelen welvaart meten:
- dollar niet overal even veel waard (koopkracht)
- inkomsten uit informele sector tellen niet mee
- veel sociale ongelijkheid
- bbp/hoofd laat geen regionale verschillen zien
§2
verklaring bevolkingsspreiding
- natuurlijke mogelijkheden
- dichtbevolkt land heeft: klimaat, vruchtbare bodems, beschikbaar water
- ligging
- gunstig liggen t.o.v economische kern
- koloniale verleden
verschillende migranten
- economische migranten
- door slechte leefomstandigheden (push) gaan ze naar westerse landen (pull)
- vluchtelingen
- door oorlog
- ecologische migranten
- natuur- & milieurampen
§ 1, globalisering: one world?
globalisering: het begrip
,Globalisering of mondialisering is het proces waarbij op een groot aantal terreinen de
verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen op aarde toeneemt.
Gevolg → verwestering: steeds meer westerse producten die de wereld veroveren.
alles gaat meer op elkaar lijken en wordt steeds meer afhankelijk van
elkaar, kortom de verwevenheid neemt toe.
Technologische vernieuwing stimuleert de globalisering
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door:
● transporttechnologie
- gaat om alle technologie die nodig is om het vervoer van grondstoffen,
goederen en mensen mogelijk te maken
● informatie- of communicatietechnologie
- de technologie om de uitwisseling van info mogelijk te maken.
sinds 1980 zijn 3 ontwikkelingen van belang:
● reis- en vervoerstijden zijn gedaald, alles gaat sneller
● transport en communicatie zijn goedkoper geworden
● de infrastructuur rond transport en dataverkeer is verbeterd
tijd-ruimtecompressie
→ proces waarbij tijd en ruimte in elkaar worden gedrukt (alles kan voorlopig sneller).
Global village: waarbij de sociale functie van de aloude dorpspomp (roddelen) is
overgenomen door sociale media.
waardoor ontstaat globalisering?
A : opkomst mno’s
- kostengerichte globalisering
B1: snellere transport
- transport technologie
- sneller, groter en goedkoper
B2: verbetering informatie- en communicatietechnologie
- overal in de wereld zaken doen
C : open grenzen
- minder handelsbelemmering
- EPZ → Export Processing Zone (speciaal economische zone)
§ 2: economische globalisering: oorzaken
multinational: think global, act global
door het instorten van het communisme in SU en het toetreden van China tot de WTO (world
trade organisation), is de vrijemarkteconomie het leidende systeem geworden.
De liberalisering ( het vrijer worden) van de wereldhandel is enorm toegenomen. Gevolg:
● de productie en uitwisseling van goederen en diensten een internationaler karakter
krijgt.
● gebieden economisch steeds hechter verbonden raken. belangrijke voorwaarde:
gunstige ligging
,economische globalisering door: stijging van buitenlandse investeringen, groei van het
internationale transport- en communicatieverkeer en de snelle toename van de
wereldhandel.
grenzen vervagen
onder invloed van de WTO wordt vrijhandel gestimuleerd = geen handelsbelemmering.
nadelen vrijhandel:
● rijke landen verkopen minder spullen
- oplossing: protectionisme: importheffingen, exportsubsidies, gekke regels
(melk voldoet niet aan de nederlandse voedsel- en autoriteiten wet)
de productieketen wordt uitgerekt
arbeidsintensieve delen van het productieproces worden verplaatst naar lagelonenlanden.
gevolg → de productieketen van goederen wordt steeds meer opgedeeld en verspreid over
tal van gebieden.
een ander gevolg → een groot deel van de wereldhandel vindt plaats tussen de verschillende
onderdelen van de eigen multinational waardoor de handel en het vervoer veel sneller
gegroeid dan de productie.
§ 3, economische globalisering: gevolgen
de triade bedreigd
De 3 kerngebieden (Noord-Amerika, EU, Japan) beheersen de wereldeconomie: wereld
triade. hun mondiaal netwerk wordt bedreigd omdat de invloed van een aantal landen in de
semiperiferie toeneemt → global shift: het verschuiven van het economische zwaartepunt in
de wereld. (bedrijven uit centrumlanden vestigen in lagelonenlanden)
de ruimtelijke (geografische) gevolgen van deze snelle globalisering:
● na 1980 ontstaat een nieuwe internationale arbeidsverdeling, laat zien welke
taken elk deel van het wereldsysteem voor zijn rekening neemt.
● naast het verplaatsen van de maakindustrie naar de (semi) periferie, proberen mno’s
ook regionale en nationale markten in deze gebieden te veroveren.
● van uitschuiven naar doorschuiven. de locatie van bedrijven worden steeds sneller
aangepast aan de gewijzigde regionale of lokale situatie.
● mno’s beperken zich steeds meer tot hun ‘core business’. alle andere activiteiten
worden afgestoten en zo nodig ingehuurd. (zo werken vrijwel alle grote westerse
kledingmerken in Bangladesh met een netwerk van onderaannemers.
● globalisering is tot in de uithoeken van de wereld merkbaar.
(als het in het ene land de prijs stijgt, stijgt het ook in het andere land)
● economische globalisering leidt vaak tot grotere sociale en regionale ongelijkheid.
§ 4, globalisering: one culture?
, Culturele globalisering
Alle landen beginnen op elkaar te lijken, bv er draait amerikaanse films in de bioscoop,
globalisering draagt zeker bij aan deze materiële cultuurkenmerken, maar immateriële
kenmerken zoals normen en waarden hebben een grote invloed op het leven en veranderen
minder snel.
Moderne media: de grote platmaker?
Door informatietechnologie en de ontwikkeling van sociale media kan je nu overal en altijd
op de hoogte blijven van wat er in de wereld gebeurd. bv de volksopstanden in de
islamitische wereld na 2011, gevolg: buurlanden gingen op straat om te protesteren.
Wereldcultuur: eenheid en diversiteit
culturele globalisering heeft 2 effecten:
● homogenisering
- cultuur grenzen vervagen (minder mondiale diversiteit)
- door verwestering
● heterogenisering
- ontstaan transnationale gemeenschappen (meer diversiteit binnen gebieden)
- door wereldwijde migratie
Volgorde van rijker worden
1. wereld triade
- → Noord-Amerika, West Europa en Japan
- meeste werk in deze landen rond 1850
- internationale arbeidsverdeling → waar op de wereld wordt welk werk
gedaan?
- internationale arbeidsverdeling verschuift naar lageloonlanden (bepaald door
centrumlanden) → arbeidsintensief werk verschuift naar semi periferie
2. 1e generatie NIC (= Newly Industrialized Countries → nieuwe industrielanden)
- Hongkong, Taiwan, Singapore
- → Aziatische tijgers = economie groeit
3. 2e generatie NIC
- Indonesië, maleisië, thailand
- → baby tijgers
4. BRIC’s
- Brazilië, Rusland, China, South-Africa
- hele snelle economische groei
Tegenwoordig hebben wij een multipolaire economie → meerdere economische centra
§ 5, sociale globalisering: migratie
migreren is heel gewoon
De economische migratie (arbeidsmigratie) → van zuid naar noord.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kyrr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
49497 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now