Een palet vol theorieën
Wat is psychologie?
Onenigheid over de definitie
Object = het studieonderwerp van een wetenschap
Psychologie: geen eenduidigheid over het object
- Extern (vanuit andere wetenschappen)
Psychologie is niet goed afgebakend: veel raakvlakken met andere wetenschappen
- Intern (binnen de psychologie)
Veel meningsverschillen tussen psychologen door verschillende stromingen
Veel rivaliserende beschrijvingen/verklaringen over eenzelfde onderwerp
Vb: verschillende wetenschappelijke vragen over ADHD
- Psycholoog
Zoekt naar de beleving van de klachten
- Arts
Welke medicijnen zijn er nodig?
- Socioloog
Is er meer ADHD dan toen?
Zoekt naar dingen op een grotere schaal
Een poging tot definiëring van de psychologie
Psychologie is een wetenschap waarbij zowel het gedrag van mensen wordt bestudeerd als
de gevoelens en gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun gedrag en de
omstandigheden waarin dat plaatsvindt.
Wetenschap typeren adhv 3 factoren:
- De soorten vragen en problemen
- De methoden en theorieën
- Het maatschappelijk draagvlak
Weerklank in maatschappij: Wetenschap wordt ook veel besproken door non-
wetenschappers.
Westerse wereld = gepsychologiseerde wereld
Tussen 1 en 2: dynamisch spel
Grenzen tussen de wetenschappen liggen niet vast
,Theorieën
Theorieën = referentiekaders
Bieden interpretaties om verschijnselen te verhelderen
Grote verscheidenheid: veel specifieke onderwerpen
Verschillende theorieën
1 verschijnsel kan verschillend verklaard worden
Vb: moord (psychopathie of slechte jeugd)
Functies van theorieën
Systematiseren of ordenen
Wetenschappelijke kennisverwerving gebeurt volgens expliciete regels
- Duidelijk en controleerbaar
(wetten/geschriften)
- Herhaalbaar of repliceerbaar
(dezelfde onderzoeken moeten dezelfde uitkomsten geven)
Wetenschappelijke waarneming is theoriegeladen
Menselijke waarneming wordt gekleurd door gevoelens, emoties en kennis
Verklaren en voorspellen van gedrag
Resultaten kunnen verklaard worden
Door resultaten uit vorig onderzoek kan je voorspellen wat er in andere onderzoeken zal
gebeuren
Heuristische functie
Een theorie is nooit af -> nieuwe ideeën/nieuwe theorieën
,Kenmerken van psychologische stromingen
Geschiedenis van theoretische stromingen
- Altijd een historische ontwikkeling
Door andere filosofische tradities of nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen
- Cultuurhistorische bepaaldheid
Invloed van cultuur en tijd
- Stromingen reageren op elkaar
- Slingerbeweging
Wisselende modes: uiterste theorieën als reactie op iets wat fout loopt
- Gebruikmaken van elkaar
Elkaars inzichten gebruiken (als basis van een nieuwe theorie)
- Evidence based
Zorgen dat methoden/behandelingen effectief zijn, dat ze werken
Afkomstig uit medische wetenschap
= wetenschappelijk bewijs (systematisch kwantitatief en kwalitatief onderzoek)
Mensbeelden bij theoretische stromingen
Mensbeeld = hoe de mens wordt opgevat (iedere stroming anders)
- Beïnvloedt door historie, religie en cultuur
- Consequenties voor hoe men kijkt naar ziekte en gezondheid
Twee aspecten van een mensbeeld:
- Een beschrijving van de kenmerkende eigenschappen
(typisch menselijke eigenschappen)
- Een verwijzing hoe mensen behoren te zijn
(doelbeeld, gedrag)
, Indeling van de theoretische stromingen
Mensbeelden in de psychologie
3 niveaus van menselijk gedrag:
Elk niveau: ander mensbeeld
Alle drie aanwezig bij menselijk gedrag
Persoonlijk niveau omvat het organistische en het mechanistische niveau (niet andersom)
Mechanistisch mensbeeld
4 implicaties:
- Dieren en mensen zijn beiden als machines
Mensen net ingewikkelder
- Verklaringsmodel is lineair causaal
= Er worden oorzaken voor gedrag gezocht
Lineair: rechtlijnig
Causaal: gedrag onderzoeken
- Het geheel = de som der delen
Als we alle deeltjes kennen, kennen we het geheel
- Ieder mens is afzonderlijk te bestuderen
Geen rekening houden met de omgeving
Organistisch mensbeeld
1 geheel, geen samenraapsel van onderdelen
4 implicaties:
- Dieren en mensen worden vergeleken (groeien en bloeien)
Het zijn organismen die in wisselwerking staan met hun omgeving
MAAR: dieren hebben geen sociale omgeving
- Verklaringsmodel is circulair causaal
= Geen eenduidige relaties tussen oorzaak en gevolg (wisselwerking)
- Geheel = meer dan de som der delen
Meer dan pure anatomie
- Mensen zijn niet afzonderlijk te bestuderen
Rekening houden met de omgeving
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lenaclemminck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.31. You're not tied to anything after your purchase.