Samenvatting Rechtsgeschiedenis 'fons et origo iuris Belgica' notities les 5
92 views 0 purchase
Course
Rechtsgeschiedenis
Institution
Katholieke Universiteit Brussel (KUB)
Book
Fons et origo iuris Versio Belgica
Samenvatting studieboek Fons et origo iuris Versio Belgica van J. Hallebeek, Tammo Wallinga - ISBN: 9789086593682, Druk: 1, Uitgavejaar: 2009 (les 5 huwelijk)
Contract bepaalt door plechtigheden: verschijnen door ambtenaar van burgelijke
stand.
Huwelijk = mogelijk voor partners zelfde en verschillend geslacht (art. 143 BW):
heel recent, zeker niet denkbaar in de middeleeuwen enzo. Het kan fundamenteel
anders zijn dan de geschiedenis.
Huwelijk = affectieve band maar ook instituut met rechten en plichten (= “primaire
huwelijksstelsel”) art. 212-224 BW)
Niet alleen een contract, maar de staat legt bepaalde verplichtingen aan elkaar op.
BVB.: trouw verschuldig, hulp in nood (elementaire verplichtingen die partners tov
elkaar hebben). Plichten respecteren, daarom ook ‘instituut’ genoemd. Het hangt
niet af vd willekeur van de partijen.
Huwelijk = ontbindbaar: scheiding, b.v. door onderlinge toestemming (art. 230 BW)
of bij onherstelbare ontwrichting (art. 229 BW)
Scheiden is nog niet heel lang mogelijk (natuurlijk langer dan homohuwelijk). Dateert
van de 20e eeuw.
Huwelijk: historisch perspectief
- CONSENSUS <> Lange tijd primeerden familiale belangen: ze moesten toestemming geven
voor het huwelijk. Juridisch gezien was er een ouderlijke toestemming nodig.
- PLECHTIG CONTRACT <> Pas vanaf Concilie van Trente (1563)
- HOMOHUWELIJK: in B. sedert 2003
- INSTITUUT: vooral o.i.v. kerkelijk recht
- ONTBINDING <> heel lang problematisch: scheiden. Seculieren hebben gepleit tegen de
scheiding.
,Huwelijk: overzicht les
- Inleiding: geschiedenis <> heden
- Romeinse recht
- Ius commune (kerkelijk recht)
- Lokaal huwelijksrecht: ook Germaans huwelijksrecht genoemd
- Protestantisme / humanisme (16e eeuw opgenomen en gebruikt om het volk aan hun kant te
hebben tegen de katholieke kerk)
- Verlichting (Jozef II): 18e eeuw Oostenrijkse Habsburgers: felle reactie:
- Franse revolutie : recht op scheiden die het burgelijk huwelijk zal verdedigen. Tegen de kerk
- Code civil : NIET de uitdrukking van de franse revolutie. Napoleon was iemand die de ideeën vd
revolutie wou verzoenen met de ideeën van het AR.
5.2. Romeins recht
« Familie » bij de Romeinen
Familia is totaal iets anders dan wat wij vandaag de dag verstaan onder familie. Praesumptio
dissimiltudinis: mentaliteit dat het verleden van het heden verschilt <-> praseumptio similtudinis
1. GENS: Koningstijd
2. In vroege Republiek: BOERDERIJ-DOMEIN-ERFENIS-VERMOGEN (FAMILIA IN BREDE ZIN):
Vergelijkbaar met KMO. Familie is de structuur die een pater familias, soort CEO in staat stelt om op
grote schaal te boeren/ het land te bewerken/ dieren te onderhouden. Soort boerderij.
3. late Republiek: AGNATISCH MODEL (FAMILIA IN ENGE ZIN) ERFGENAMEN: we onderscheiden het
van het cognatisch familiebegrip (ons familiebegrip: bloedverwantschap). Voor de romeinen kan je als
zus van je broer beschouwd worden als een vreemde omdat de broer in de mannelijke
afstammingslijn zit. Familienamen enkel doorgegeven via mannelijke lijn. Bloedverwant niets te
maken met familie.
M.O.: FAMILIE ALS TWEEGEZIN MET KINDEREN (COGNATISCH): niet Romeins, maar canoniek
(familie zoals we het nu zien komt uit het canoniek recht)
Familia in brede zin
– BOERDERIJ/BEDRIJF/VERMOGEN
= GOEDEREN EN PERSONEN
AAN HET HOOFD= PATERFAMILIAS (soort CEO, hij is aansprakelijk). Hij zal aangesproken worden voor
de rechtbank. Hij heeft een grote zeggenschap tot wie er mag toetreden tot zijn paterfamilias en wie
niet. Hij heeft ook het recht om te kiezen of een kind mag opgenomen worden in zijn paterfamilias en
wie niet. Er zitten niet alleen bloedverwanten (bvb zijn dochter), maar iedereen die iets te maken
, heeft met zijn bedrijf, ook niet-bloedverwanten. Wie er tot de familie behoort of niet, hangt af van de
paterfamilias. Vrije samenstelling is mogelijk!
• verwanten van PF
• niet-verwanten: oa. slaven (servi) en cliënten => vrije samenstelling van de ”familie”
M.O.: idee dat echtgenoot binnen tweegezin de paterfamilias is = canoniek, niet Romeins
Familia in enge zin
= PERSONEN IN POTESTATE = ALIENI IURIS (uw behoort tot een vreemde, tot de paterfamilias). Als
persoon in potestate ben je niet sui iuris.
= Personen die onder manus, patria potestas(macht) of potestas pf vallen
Al wie onder de macht staat, is ALIENI IRUIS.
– ECHTGENOTE, ALS GEHUWD IN MANU (MANUS). De echtgenote behoort na het huwelijk tot de
pater familias van de nieuwe familie. De banden met haar oorspronkelijke familie worden
doorgeknipt.
– KINDEREN VAN PF UIT GELDIG HUWELIJK (PATRIA POTESTAS)
– KLEINKINDEREN IN MANNELIJKE LIJN EN HUN ECHTGENOTES IN MANU (PATRIA POTESTAS)
– SLAVEN (MANUS + POTESTAS)
Terminologische wirwar “huwelijk”: geen duidelijke definities
Veel van die begrippen zijn niet gedefinieerd, zelfs in 21 e eeuw is het moeilijk om te weten wta het
betekent. Het familiebegrip is anders net zoals het huwelijksbegrip:
Coniugium
Matrimonium
Nuptiae
3 woorden die worden gebruikt als fenomenen, komt overeen met het huwelijk.
“Coniugium” / “Concubinatus” / “Conubium”
Coniugium = duurzame seksuele relatie (zelfs relatie tussen slaaf en slavin)
b.v. Augustinus, De bono coniugali (samenlevingsrelaties)/ De sancta virginitate. Schrijft 2
werken: 1 over het huwelijk dus samenwonen, … en het tweede gaat over de maagdelijkheid. Hier
begint heel het idee te ontstaan dat de maagdelijkheid superieur is aan het huwelijk.
Matrimonium= huwelijk
Concubinatus: « affectio concubinae » : als mensen willen claimen dat ze een combinaat …
moeten ze aantonen dat de partner affectie heeft ? -> OPZOEKEN
Conubium: bekwaamheid om rechtsgeldig Romeins huwelijk te sluiten => afstammelingen
krijgen civiele rechten: oorspronkelijke romeinse burgers of vreemdelingen die het via
verdragen ook hebben gekregen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller orlanewolff. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.41. You're not tied to anything after your purchase.
