Summary
Samenvatting Hoofdstuk 6 geschiedenis + begrippen
- Course
- Level
Een samenvatting van het zesde hoofdstuk uit het feniks geschiedenis boek met bijbehorende begrippenlijst.
[Show more]
Seller
Follow
jonnedaantje
Content preview
Hoofdstuk 6: Tijd van regenten en vorsten [1600-1750]Paragraaf 1: Rijk door handel overzee
Kenmerkende aspecten
- Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
- De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de boei in economisch en cultureel opzicht van
de Nederlandse Republiek.
De economische ontwikkeling die met de ontdekkingsreizen was ingezet, hield aan in de tijd van
regenten en vorsten. In de kustgewesten Holland en Zeeland waren de boeren van akkerbouw
overgegaan op veeteelt. Door het tekort aan graan dat daardoor ontstond, moest er steeds meer graan
uit het Oostzeegebied worden ingevoerd. Na verloop van tijd ontstond er een uitgebreid
handelsnetwerk. Vanaf 1600 voeren niet allen Portugese en Spaanse schepen naar Azië, maar ook
schepen van handelaren uit de republiek en Engeland. Hierdoor raakte de economie van steeds meer
landen verweven. Terwijl in de Republiek de overheid een voorstander was van zo veel mogelijk
economische vrijheid, probeerden de regeringen van Engeland en Frankrijk juist de vrije economie met
overheidsmaatregelen in te perken.
Veel boeren in de Republiek gingen zich specialiseren in de veeteelt. Daar waren ze toe gedwongen,
doordat de natuurlijke omstandigheden waren veranderd. West-Nederland bestond in die tijd uit
laaggelegen veengebied, bedekt met een dun laagje klei. Grote delen van Holland waren door het
afvoeren van water door talloze slootjes onder het niveau van de zeespiegel komen te liggen. Deze
laaggelegen gebieden waren te drassig om er graan op te verbouwen. Wel konden er koeien op
grazen. Een aantal boeren in dit gebied legde zich daarom toe op het vetmesten van runderen voor
vlees of op de productie van boter en kaas. In de minder natte gebieden specialiseerden de boeren
zich in handelsgewassen, vaak per regio.de overgang naar veeteelt was mogelijk, doordat Hollandse
schippers graan invoerden uit gebieden rond de Oostzee. Daarmee kon de Hollandse bevolking in de
steden en op het platteland worden gevoed. De graanhandel verliep vooral via Amsterdam.
Rond 1600 was duidelijk dat niet meer Brugge of Antwerpen, maar Amsterdam de belangrijkste
havenstad in West-Europa was. Een deel van het graan dat in Amsterdam was aangevoerd, werd
verscheept naar Frankrijk, Spanje en Portugal en soms zelfs Italië. De Hollandse kooplieden, die in
deze jaren de winst op hun graanhandel zagen verdubbelen, werkten volgens de principes van het
kapitalisme: het behalen van zo veel mogelijk winst na een investering. De graanhandel werd daardoor
de belangrijkste handel voor de economie van de republiek. De zeegewesten van de republiek
profiteerden volop van hun gunstige ligging: op het kruispunt van belangrijke handelsroutes – tussen
oost en west, noord en zuid – en aan de mondingen van de Schelde, de Maas of de Rijn. Hierdoor was
het mogelijk om in één vaarseizoen in doorgaande vaart de zogeheten driehoekstocht te doen. Ook
het grotere en sneller fluitschip maakte dit mogelijk. Amsterdam dankte haar positie vooral aan de
stapelmarkt. Het hout en graan uit het Oostzeegebied werden tijdelijk in Amsterdam opgeslagen –
‘gestapeld’- in afwachting van verder transport.
Aan het einde van de zestiende eeuw legde de Republiek wereldwijd handelscontacten en ging een
groeiende rol spelen in de opkomende wereldeconomie. In de Republiek ontstond hierdoor het
handelskapitalisme: het investeren van een grote hoeveelheid geld om zo veel mogelijk handelswinst
te behalen. In 1594 werd besloten om een gezamenlijke handelsonderneming (compagnie) op te
richten die zelf peper en ander specerijen uit Indië zou gaan halen. Een reis had bewezen dat je
rechtstreeks handel kon drijven Indië, zonde33r tussenhandel van derden. Veel kooplieden
profiteerden van deze ontdekking. De concurrentie tussen de verschillende handelscompagnieën was
groot. Ne moeizame onderhandelingen wist Johan van Oldenbarnevelt in 1602 een
samenwerkingsverband te organiseren van alle koopmannen uit Holland en Zeeland: de Verenigde
Oost-Indische Compagnie. Haar werkkapitaal kreeg de VOC door aandelen uit te geven. Iedereen kon
een aandeel kopen, niet alleen rijke koopmannen. De VOC maakte elk jaar de balans op en keerde aan
alle aandeelhouders een deel van de winst uit.
Kooplieden van de VOC mochten handelsovereenkomsten met inlandse vorsten sluiten, soldaten en
bestuursambtenaren in dienst nemen, aan vreemde kusten forten bouwen en geweld gebruiken als de
belangen van de VOC in gevaar kwamen. Berucht is de manier waarop Jan Pieterszoon Coen in 1621
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jonnedaantje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
82956 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now