Inleiding literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek
In dit bestand vind je al mijn aantekeningen van alle colleges van dit vak. Verder heb ik alle Powerpoints overgenomen in dit bestand. Daarnaast vind je een samenvatting van het boek Gera en Sneller.
Ook voor 1500 was er al kritiek op de katholieke kerk, maar rond deze tijd lopen de
meningsverschillen op en komen er meer tegenstanders van het geloof. Hieruit ontstaat het
Protestantisme.
Maarten Luther (1483-1546) hij is het oneens met het katholieke geloof. Hij verzette zich tegen de
aflaathandel: mensen die een zonde hadden gepleegd konden bij de priester voor geld hun zonde
wegkopen. Hij was het ook oneens dat er altijd een ‘bemiddelaar’ tussen God en de mensheid moest
staan. Hij vindt dat elke gelovige een eigen band met God aan moet kunnen gaan.
Johannes Calvijn (1509-1564) strak georganiseerd, met plaatselijke gemeenten, kerkenraden, synode.
Humanisme: stroming die in de 14e eeuw opkwam, weldenkende elite. Grondgedachte: mens speelt
een belangrijke rol.
Achtergronden bij de godsdiensttwisten
Rond 1500 lopen de meningsverschillen over de juiste leeswijze van de Bijbel zo hoog op, dat
groepen christenen zich van de katholieke kerk afkeerden en nieuwe
‘protestantse’(protesterende) kerkgenootschappen vormden.
In literatuur uit de 16e en 17e eeuw worden deze meningsverschillen geuit.
Reformatie in Europa
Reformatie = hervorming van de katholieke kerk
Kritiek: > aflaathandel; mensen die zonde hadden, die konden ergens heen om een ‘briefje’ te
halen zodat hun zonde over waren en ze wel naar de hemel konden.
>Instituut; er zat altijd een ‘bemiddelaar’ tussen god en de mensheid
(priester/pastoor). Elke gelovige moet een eigen persoonlijke band krijgen met God.
1517: Maarten Luther (1483-1546)
Omstreeks 1540: verspreiding ideeën Johannes Calvijn (1509-1564)
Duidelijke invloed van het humanisme
Belangstelling voor de cultuur en de geschriften van de klassieke oudheid
Filologie
Individualisme
‘niet hiërarchie en autoriteit bepalen de waarheid, maar eigen wetenschappelijk
onderzoek’
Overeenkomsten Lutheranen en Calvinisten:
De mens kan alleen door geloof, alleen door genade zalig worden. De mens is
onbekwaam tot enig goed en geneigd tot alle kwaad.
Predestinatieleer ; zelfs geloof is een prestatie van de mens. Geschenk komt van God.
Voor de geboorte is er al besloten of je naar de hemel kan.
Calvinistische stroming heeft een strakke kerkelijke organisatie: plaatselijke gemeenten,
kerkeraden, synode
De contrareformatie begint
V.a. 1550 vindt het calvinisme vaste grond in de Nederlanden.
1545-1563 (8 jaar durende vergadering) Concilie van Trente (katholieke kerk wijst alle
concessies aan de reformatie af).
Contrareformatie begint: o.l.v. Spaanse koning Filips II worden grote delen van Europa weer
katholiek gemaakt.
Strijdlied Wilhelmus:
, Literatuurgeschiedenis Renaissance tot Romantiek
Willem van Oranje is aan het woord. Philip II wordt geëerd. David moest vluchtten voor Saul, maar
wint wel van Saul. = Willem zal Philip II altijd eren, maar zal hem verslaan door middel van God.
Strijdlied Waar dat men zich al keert:
De goede zijn de heldhaftige Nederlanders; ‘Daar vind je, op alle kusten, Hollanders en Zeeuwen, Zij
varen over de woeste zee, zoals de Nederlandse leeuw door het bos loopt.’
De slechte zijn de Spanjaarden; ‘Al was Spanje nog zo machtig, ja al zou de hele wereld zich tegen u
verenigen.’
Strijdlied kijk nou eens hoe flink:
Hier wordt de vijand heel sterk beschreven, maar we kunnen ze hebben.
Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) 12 jaar niet met Spanje gevochten (12 jarige bestand)
Willem van Oranje stadhouder (plaatsbekleder van landsheer)
1566 de beeldenstorm vindt plaats
1572 inname van Den Briel
1576 Pacificatie van Gent (de 17 provincies trekken een lijn t.o.v. de Spaanse overheersers;
beëindiging geloofsvervolging)
Calvinisme in Holland en Zeeland; katholicisme in de overige provincies ; Antwerpen wordt
calvinistisch
1579 Unie van Utrecht en de Unie van Atrecht
1585 Val van Antwerpen; splitsing katholieke zuiden en protestantse noorden (Republiek der
Zeven Verenigde Nederlanden)
De republiek
Gewesten zijn zelfstandig; daarbinnen geldt dat ook voor de steden (gedecentraliseerd)
Gewetensvrijheid; protestantse kerk heeft de macht (neemt kerkgebouwen over; toezicht op
het onderwijs; alleen protestanten in overheidsfuncties)
Amsterdam werd na 1585 nieuw centrum van de macht VOC kwam op.
De economische bloei was enorm, onder ander ook door de handel via de VOC
Twaalfjarige Bestand (1609-1621)
Gevluchte zuiderlingen verzetten zich tegen wapenstilstand met Spanje; ook Maurits verzet
zich
Van Oldenbarnevelt zet toch bestand met Spanje door; maakt vijanden
Oldenbarnevelt verzet zich tegen meer invloed van de kerk op de overheid
Remonstranten vs. Contra-remonstranten
Arminius (aanhangers worden remonstranten genoemd): mens heeft enige invloed op zijn
bestemming
Gomarus (contraremonstranten): God heeft bestemming bepaald; de mens heeft daar geen
invloed op
1619 Van Oldenbarnevelt (remonstrant) onthoofd
Maurits (contraremonstrant) wint deze politieke strijd
Overwinning contraremonstranten
1618-1619 Synode van Dordrecht: geloofsrichting van contraremonstranten wordt het
‘publieke geloof’
Synode besluit tot bijbelvertaling (Statenbijbel 1637)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller louisevlaar. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
