Hoofdstuk 1: Afbakening van het
administratief recht
1. Situering van het administratief recht en
begripsomschrijving
1.1. Situering van het administratief recht
Elke gemeenschap streeft naar een organisatie en structuren na
Om samenleven te ordenen
Rechtsregels worden inhoudelijk gegroepeerd in rechtstakken
bv: grondwettelijk recht
Behoren tot het publiek- en/of privaatrecht
1.1.1. Nationaal of internationaal recht?
Belgische regelgever kan enkel samenleven in België ordenen
Nationaal recht geldt enkel binnen landsgrenzen, soms ook voor eigen burgers in
buitenland
Tegenover nationaal recht staat internationaal recht
Internationaal recht geldt over de landsgrenzen heen
Ontstaat uit samenwerking tussen staten en/of het gaat uit van internationale en
supranationale instellingen die staten hebben opgericht
Verdragsrecht omvat rechtsregels die in verdragen zijn vastgelegd en door Belgische
wetgever zijn goedgekeurd
Administratief recht is recht voor administratieve of bestuurlijke overheden en diensten
in ons land
1.1.2. Privaat- of publiekrecht?
Privaatrecht
Worden statuut en verhoudingen tussen private personen geregeld
Burgers mogen afwijken van rechtsregels, tenzij deze dwingend van aard zijn
Publiekrecht
Regelt organisatie en werking van overheden, ook onderlinge horizontale
verhoudingen en verticale verhoudingen tot private personen
Beginsel van dwingend recht
Besturen en burgers kunnen regelingen niet zomaar naast zich neerleggen, tenzij
wet dat toelaat
Grens tussen privaat- en publiekrecht is soms vaag
Algemeen wordt aangenomen dat rechtstakken als grondwettelijk recht en
administratief recht de kern vormen van publiekrecht
Basisregels met betrekking UM worden uitgewerkt in administratief recht
1
,1.2. Begrip administratief recht
Administratief recht behoort tot publiekrecht
Organiseert openbaar bestuur
Regelt taakvervulling binnen krijtlijnen van grondwettelijk recht
(openbaar) bestuur omvat bestuurlijke overheden die in Grondwet zijn ingericht
Federale en regionale uitvoerende macht
Provincies en gemeenten
o Omvat eveneens bijkomende bestuurlijke diensten opgericht of erkend door
deze overheden
o Functioneren onder toezicht van de in Grondwet ingerichte bestuurlijke
overheden en kunnen derde verbinden door nemen van eenzijdige
beslissingen
Bestuur is verantwoordelijk voor algemeen welzijn of algemeen belang
Actuele verzorgingsstaat wordt overheidstaak breed opgevat
2. Administratief recht is uitzonderingsrecht
2.1. Rechtvaardiging
Bestuur is verantwoordelijk voor algemeen welzijn en moet daartoe nodige beslissingen
kunnen nemen, desnoods eenzijdig
Bestuur is onderworpen aan gemeenrecht
Gekenmerkt door gelijkwaardigheid van partijen en moet kunnen overleggen en
overeenkomsten zien te vinden
Bestuur heeft nood aan bijkomende eigen rechtsregels aangepast aan zijn specifieke taak
van algemeen belang
2.2. Eigen rechtsregels
Administratief recht wijkt af van gemeenrecht
Omvat eigen rechtsregels voor administratieve overheden
Gekenmerkt door
Eigen (ruimere) rechten en voorrechten
Eigen (zwaardere) plichten
Administratief recht hanteert ook vaak eigen terminologie
Bestuur beschikt over eigen publiekrechtelijke middelen
Binnen wettelijke grenzen kan bestuur inbreuken op zijn reglementaire voorschriften
strafbaar stellen met straf- of administratieve sancties
2
,3. Uitvoerbare beslissingen
3.1. Begrip en situering
Uitvoerbare beslissingen zijn beslissingen die bestuur dagelijks neemt in kader van zijn
taakvervulling
Bestuur heeft bevoegdheid om in algemeen belang eenzijdig beslissingen te nemen =
eenzijdige administratieve rechtshandeling of uitvoerbare beslissingen
Soms gaat het om materiële handeling zonder rechtsgevolgen
Deze handelingen verwezenlijken de rechtsgevolgen van administratieve
handelingen
Andere gevallen gaat het administratieve rechtshandelingen = hebben
rechtsgevolgen die bestuur bewust gewild heeft
Kunnen meerzijdig of eenzijdig zijn
Meerzijdige: akkoord gekomen met instem van betrokkenen
Eenzijdige: hebben rechtsgevolgen zonder akkoord van betrokkenen -> uitvoerbare
beslissingen
Deze beslissingen die door administratieve rechter (RVS) vernietigd kunnen worden
in geval van onwettigheid
3.2. Voorrechten
Uitvoerbare beslissingen kennen bijzondere voorrechten die het privaatrecht niet kent
Komen eenzijdig tot stand
Zijn geacht in overeenstemming te zijn met het recht
Zijn uitvoerbaar
3.2.1. Eenzijdig
Ze geeft iemand rechten en/of legt hem plichten op zonder zijn akkoord
Nemen van uitvoerbare beslissingen treedt bestuurlijke overheid gezagshalve op
Overheid bestuurt immers in het algemeen belang
3.2.2. Wettigheid vermoed
Uitvoerbare beslissingen wordt weerlegbaar vermoed in overeenstemming te zijn met
het recht
Moeten niet vooraf naar de rechter stappen -> wordt eenvoudig vermoed wettig te zijn
3.2.3. Uitvoerbaar
Vermoede wettigheid onderbouwt dat deze beslissingen uitvoerbaar zijn, zelfs in geval
van betwisting
Tot bewijs van tegendeel wordt eenzijdige beslissing wettig geacht en meteen ook
uitvoerbaar
Uitvoerbare beslissing houdt bijgevolg voor administratie mogelijkheid om aanspraken
die uit haar beslissing meent te realiseren zonder voorafgaande erkenning van
aanspraken door de rechtbank
Uitvoerbaarheid bij voorbaat
Recht om ambtshalve tot gedwongen uitvoering over te gaan
3
, 3.2.3.1. Uitvoerbaar bij voorbaat
Houdt in administratieve overheid eenzijdige beslissing ten uitvoer mag leggen zonder
vooraf door rechter wettigheid van beslissing te horen erkennen
Zelfs in geval wettigheid van bestuur beslissing wordt betwist
Bestuur hoeft niet te wachten op uitspraak van rechter
Instellen jurisdictioneel beroep schorst uitvoerbaarheid van beslissing niet = aparte
schorsing voor nodig
3.2.3.2. Ambtshalve gedwongen uitvoerbaar
A. Principe
Houdt in dat administratieve overheid burger tot uitvoering van beslissing kan dwingen
Bestuur kan hiertoe desnoods hulp inroepen van openbare macht zonder eest over
vonnis te beschikken
Impliceert het bevel aan openbare macht om titel uit te voeren, desnoods met geweld
B. Nuancering
Is slechts aan orde wanneer een verplichting wordt opgelegd waarvan uitvoering van zijn
initiatief afhangt
Bovendien geldt dit voorrecht niet absoluut
3.3. Indeling
Reglementaire en individuele beslissingen
Beslissingen die wel en geen rechten verlenen
Beslissingen genomen met discretionaire en met gebonden bevoegdheid
3.3.1. Reglementaire en individuele beslissingen
3.3.1.1. Begrippen
Reglementaire beslissingen -> zijn geschreven rechtsregels met algemene draagwijdte
Zijn toepasselijk op iedereen
Zijn rechtsregels in materiële en in formele zin
Individuele beslissingen -> slechts een individuele draagwijdte
Zijn toepasselijk op bepaald aantal personen
Zijn geen materiële, maar formele rechtsregels
3.3.1.2. Belang van het onderscheid
Reglementaire besluiten
Moeten aan iedereen bekendgemaakt worden
Wijze en termijn van publicatie kan verschillen per soort rechtsregel
Individuele besluiten
Volstaat kennisgeving aan belanghebbende = betekening
Beschikking een publiek belang -> verkort bekendgemaakt
Uitdrukkelijke motivering van bestuurshandelingen en algemeen beginsel
Zijn niet van toepassing op reglementaire maar wel op individuele besluiten
Beschikkingen moeten uitdrukkelijk of formeel gemotiveerd worden
Reglementaire besluiten moeten in principe inhoudelijke motivering hebben
Federale of regionale regelgevers moeten reglementaire ontwerpbesluiten voor advies
voorleggen aan afdeling wetgeving van RVS
Verplichting geldt niet voor individuele of beschikkende besluiten van diezelfde
niveaus
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jillpollaris2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.35. You're not tied to anything after your purchase.