,Week 1
De student kan de verschillende indelingen van het recht benoemen en kan deze hanteren.
Het Nederlandse objectieve recht kan op verschillende manieren worden ingedeeld. Een eerste
onderscheidt in het Nederlandse positieve recht is dat tussen publiekrecht en privaatrecht.
Het publiekrecht regelt de verhoudingen tussen de overheid en de maatschappij (burgers) en tussen
de overheidsorganen onderling.
In het publiekrecht staat het algemeen belang van de samenleving als geheel voorop. Het wordt
traditioneel ingedeeld in:
- Het staatsrecht
- Het bestuursrecht
- Het strafrecht
- Het internationaal recht
Het privaatrecht regelt de rechtsbetrekkingen tussen personen, met inbegrip van wat hun toebehoort.
In het privaatrecht staat het individueel belang van burgers centraal, maar ook kunnen
rechtspersonen betrokken zijn (stichting, nv, bv). Het privaatrecht regelt de verhoudingen tussen
personen onderling (natuurlijke rechtspersonen of rechtspersonen). Wij mensen zelf zijn de
natuurlijke rechtspersonen en onder de rechtspersonen verstaan we stichtingen, nv, bv of
verenigingen en overheidslichamen.
Een tweede onderscheidt is dat tussen materieel recht en formeel recht.
In het materiaal recht zijn de bevoegdheden en verplichtingen van deelnemers aan het rechtsverkeer
vastgelegd.
Het materieel recht is bedoeld om verhoudingen in een gemeenschap te ordenen en zodoende
conflicten te vermijden. Het geeft de inhoud van het recht weer. Komt het tot een conflict, dan is het
de taak van het recht om via beslechting daarvan het materiële recht te handhaven. Deze procedures
zijn vastgelegd in het formeel recht.
In het formeel recht zijn de regels vastgelegd die bij het gerechtelijk procederen in acht moeten
worden genomen.
Het formeel recht bestaat voor het grootste deel uit procesrecht (hoe moet een proces worden
gevoerd). We onderscheiden hierbij:
- Het burgerlijke procesrecht
- Het strafprocesrecht
- Het bestuursprocesrecht
Een derde onderscheid is dat tussen het dwingend recht en het regelend recht.
Dwingend recht bevat regels waarvan niet mag worden afgeweken.
De regels van dwingend recht stellen bepaalde belangen of waarden boven de vrijheid van een
persoon om hierover zelf te beslissen of andere afspraken te maken.
Regelend recht of aanvullend recht bevat regels waarvan kan worden afgeweken of die door partijen
buiten toepassing kunnen worden gelaten door zelf een andere regeling te treffen.
, De student kan de verschillende rechtsbronnen benoemen.
Er zijn drie bronnen van het recht:
1. Wetgeving.
2. Verdragen.
3. Jurisprudentie
De student heeft kennis van het wetgevingsproces in Nederland.
De tekst van een beoogde wet wordt opgesteld op een ministerie. Daarbij hoort een memorie van
toelichting. Beide stukken worden naar de ministerraad gestuurd. Na akkoordbevinding besluit de
ministerraad het wetsvoorstel in te dienen. Vóór indiening bij de Tweede Kamer wordt het onderwerp
aan de Raad van State voorgelegd. De adviezen van de RvS zijn niet bindend, maar de betrokken
minister is wel verplicht in een nader rapport daarop te reageren. Het wetsvoorstel wordt, samen met
de memorie van toelichting, het advies van de RvS en het nader rapport opgestuurd naar de Tweede
Kamer. Vanaf dat moment wordt het wetsvoorstel openbaar.
Rol Tweede Kamer
De ontvangen stukken worden naar een vaste Kamercommissie of naar een speciale voor dit voorstel
ingestelde commissie gestuurd. Deze bestudeert ze en kan via openbare hoorzittingen niet-
Kamerleden raadplegen. Commentaar, vragen en suggesties worden vastgelegd in een voorlopig
verslag, dat naar de betrokken minister wordt gestuurd. De minister reageert hierop in een memorie
van antwoord. Met een nota van wijzigingen kan de minister zo nodig wijzigingen in het wetsvoorstel
doorvoeren. De leden van de Tweede Kamer kunnen amendementen (wijzigingsvoorstellen)
indienen. De kamer stemt daarna over de afzonderlijke amendementen en vervolgens over het totale
wetsvoorstel. Het wetsvoorstel is aangenomen bij een meerderheid van voorstemmers van ministers
de helft plus een van de uitgebrachte stemmen.
Rol Eerste Kamer
Nadat een wetsvoorstel de Tweede Kamer is gepasseerd, neemt de Eerste Kamer het in behandeling.
Leden van de Eerste Kamer (Senaat) hebben geen recht van amendement. Het wetsvoorstel kan
alleen in zijn geheel aanvaard of verworpen worden. Langs een omweg kan de Eerste Kamer
wijzigingen in het behandelde wetsvoorstel bevorderen door de minister te vragen om een
zogenoemde novelle in te dienen. Zij deelt de minister dan mee dat zij het voorstel alleen zal
aanvaarden als de minister een nieuw voorstel indient, waarin de wensen van de Eerste Kamer alsnog
worden gehonoreerd.
Ondertekening, afkondiging en inwerkingtreding
Een voorstel dat door beide kamers is aangenomen, wordt pas wet als het ondertekend is door de
koning(in) en de betrokken minister(s). Een wet treedt pas in werking als deze is bekendgemaakt. Elke
wet regelt dan ook op welke wijze die bekendmaking gebeurt en wanneer de wet in werking treedt.
De student kan uitleggen wat grondrechten zijn.
Grondrechten zijn fundamentele mensenrechten en de belangrijkste bouwstenen van het recht. Ze
vormen een belangrijke leidraad in het staatsbestel en zijn in verdragen waar Nederland bij is
aangesloten vastgelegd. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen klassieke grondrechten en
sociale grondrechten. Er bestaat hierbij dan ook een grondbeginsel, namelijk:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller FabienneJans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.36. You're not tied to anything after your purchase.