Een uitgebreide samenvatting Leren filosoferen Havo/Vwo - Filosofie
Gebaseerd op de examenstof jaar 4/5 Havo
Gebaseerd op de examenstof jaar 5/6 Vwo
Inclusief
- Uitgebreide begrippenlijsten
- Voorbeelden
- Uitwerkingen filosofische vaardigheden en theorieën
- Toelichting de belangrij...
Literatuur:
Slagter, M. (2008). Leren Filosoferen (1e editie). Amersfoort: ThiemeMeulenhoff
Tentamen:
Woensdag 15 november 2023 (18.00-19.30)
1
, Hoofdstuk 1 Filosofische vaardigheden
Hoofdstuk 1 Filosofische vaardigheden
1. Meer zien
2. Filosoferen begin met vragen stellen
3. Definities, redeneringen en drogredenen
4. Liefde tot wijsheid
1.1 Meer zien
1.1.1 Wat zie je?
Er zijn meerder manieren om naar hetzelfde ding te kijken. Dat is precies waar
het in de filosofie om draait: om niet vast te zitten aan één bepaalde zienswijze,
maar om open te staan voor andere perspectieven.
1.1.2 Perspectief
Perspectief: is het uitzicht dat je hebt vanuit een bepaald standpunt. Elk nieuw
standpunt biedt nieuwe vergezichten. Wie in staat is om uit verschillende
perspectieven naar de werkelijkheid te kijken, ziet dus letterlijk meer.
Notitie
Een perspectief is een standpunt: de persoon neemt ten aanzien van een
bepaald onderwerp een bepaalde positie in, waardoor het onderwerp op een
bepaalde manier wordt gezien dit resulteert in een mening over het
onderwerp (zie notitie).
Er is vaak sprake van verschillende perspectieven op de werkelijkheid, die niet
zozeer juist of onjuist zijn, maar elkaar aanvullen en daardoor een vollediger
beeld van de werkelijkheid verschaffen.
Mensen zien de wereld noodzakelijk vanuit een perspectief.
Noodzakelijk subjectief: dat wat men ziet en vindt is altijd afhankelijk van
hun individuele positie en het soort persoon.
Objectiviteit: kijken zonder tegelijk een bepaald standpunt in te nemen
Dit is voor mensen te hoog gegrepen; zien hoe alles echt in elkaar zit, is
2
, voorbehouden aan god. Volledige objectiviteit wordt daarom ook wel God’s
eyepoint genoemd.
Intersubjectief: een door alle subjecten van een bepaalde gemeenschap gedeelde mening.
Deze mening krijgt daardoor binnen een bepaalde gemeenschap (wetenschappelijke wereld),
algemene geldigheid, omdat alle tot oordelen bevoegde personen het ermee eens zijn.
1.1.3 Perspectivistische lenigheid
Een perspectief is subjectief:
Een perspectief bestaat uit een serie vooronderstellingen.
Vooronderstelling: opvattingen over de werkelijkheid, die je stilzwijgend voor
waar houdt.
De opvattingen zijn cultuur- en tijd gebonden deze opvattingen bepalen de
manier waarop jij de werkelijkheid ziet.
Vooronderstellingen die op een systematische manier samenhangen, vormen
tezamen je referentiekader: je referentiekader bepaalt jouw perspectief op de
werkelijkheid (zie notitie).
Notitie
Leren filosoferen wil zeggen: de vaardigheid ontwikkelen om de wereld vanuit
verschillende perspectieven te bezien.
Perspectivistische lenigheid
Deze vaardigheid ontwikkel je door je te verwonderen.
3
, 1.2 Filosoferen begint met vragen stellen
1.2.1 Verwondering
Vraag Wat is dat eigenlijk:
‘iemand zijn’?
Als je jezelf en de wereld niet meer als
vanzelfsprekend aanvaard Zo begint filosoferen:
Het verwonderen over wat je om je heen aantreft en het vragen naar oorzaken
en redenen.
Een filosoof waagt de sprong in de ongewone wereld van verwondering en de
twijfel.
Dat wil zeggen:
Zekerheden loslaten en vanzelfsprekende ‘waarheden’ ter discussie stellen.
Vraag ‘Heeft de mens een
vrije wil?’
Het is niet zonder meer duidelijk wanneer je deze vraag bevestigend mag
beantwoorden om de volgende reden: een vrije wil kun je niet laten zien (bewijs)
Er gelden alleen argumenten.
Argumenten: goede redenen om de vraag bevestigend of ontkennend te
beantwoorden.
Van filosofische vragen staat niet van tevoren vast wanneer je ze met ‘ja’ of ‘nee’
mag beantwoorden en wat als een afdoend antwoord beschouwd moet worden.
Argumenten en overtuigen zijn daarom erg belangrijk.
1.2.2 Het socratisch gesprek
Omdat filosofische vragen ruimte laten voor meerdere antwoorden, leiden ze tot
een dialoog of gesprek.
De dialogen van Plato: waarin hij zijn leermeester Socrates opvoert als iemand
die zich verwondert over allerlei algemeen geaccepteerde waarheden en
daarover met omstanders in gesprek gaat. De wijze waarop Socrates met
omstanders het gesprek aanging, was fenomenaal en heet: ‘het Socratisch
gesprek’.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittketels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.60. You're not tied to anything after your purchase.
