Nederlands communicatieve
vaardigheden
HC 14, articulatorische fonetiek
1. Fonetiek & fonologie
Fonetiek : Fonetiek houdt zich bezig met de productie van spraakklanken door mensen, vaak
zonder voorkennis van de gesproken taal
Fonologie: Studie van de organisatie van spraakklanken in een taal, patronen die klanken
aannemen in verschillende talen of binnen elke taal (wat zijn de klanken van een taal & hoe
worden ze gecombineerd)
• Fonen (domein fonetiek):
Bv: tongpunt-r & huig-r, e-i= diftong, ei= niet-diftong ➔ beide niet betekenis onderscheidend
• Fonemen (domein fonologie)
Bv: p-b= minimaal paar (paard-baard), k-g= minimaal paar (verschil in stemhebbendheid)
Lexicaal distinctief (lexicaal = mbt de woordenschat, distinctief = onderscheidend →
verandering in betekenis)
Maken een betekenisonderscheid in een minimaal paar (2 woorden die zich door niet
meer dan één foneem van elkaar onderscheiden → functioneel klankverschil)
• Allofonen = verschillende realisaties van hetzelfde foneem
Bv: tongpunt-r & huig-r zijn allofonen van het foneem r (r is foneem want rot vs. lot), f & v
zijn allofonen van het foneem f (bij afdrogen zeg je v)
Twee soorten allofonen:
o Vrije varianten: huig-r & tongpunt-r
o Combinatorische varianten: f en v (want hangt af van het woord)
2. Fonetische transcriptie
Geen 1-op-1-relatie spelling & uitspraak:
• één klank, twee grafemen bv. [t] → , goed, voet
• één grafeem, twee klanken bv. → [d], [t] moeder, goed
• één foneem, twee fonen bv. /k/ → [k], [g] maken, maakbaar (allofonen)
nood aan systeem om klanken op te schrijven
Grafeem= term uit de schriftgeschiedenis en de taalkunde voor de kleinste onderscheidende eenheid
in het schriftsysteem van een taal, schriftklank
Grafemen <…>, Fonemen /…/, Fonen […]
1
, • Klanken van het Nederlands
1. Klinkers = vocalen (niet overal hetzelfde, verschil Van Dale & Klink Klaar):
[a] baas [ø] leuk
[ɑ] man [u] boek
[e] leeg [ə] de (sjwa)
[ɛ] leg [œ] oeuvre
[i] bied [ɪ] vis
[o] boot [ɔ] bot
[ɛi] bijt [y] fuut
[œy] buit [ʏ] mus
[ɑu] bout
2. Medeklinkers= consonanten
[p] pet [b] bed
[t] toen [d] doen
[k] koek [ɡ] zakdoek
[f] fel [v] vel
[s] sap [z] zak
[ʃ] chocolade [ʒ] garage
[χ] lachen [ɣ] goed
[h] hoed [m] maat
[n] naad [ŋ] lang
[ɲ] oranje [ɱ] fanfare
[l] lied [r] rood (tongpunt-r)
[ʀ] rood(huig-r) [w] wat(bilabiaal)
[j] jas [ʋ] wat (labiodentaal)
[c] tune [ʔ] lila-achtig (glottisslag)
• Diakritische tekens
[ . ] halflang bv. [bi.t]
[ : ] lang bv. [bi:r]
[ ˜ ] nasaal bv. [mɑnəkɛ̃]
[ ‘ ] klemtoon bv. [‘bedələ] vs. [bə’delə]
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisadaenen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.