Die Graad 9 Lewensoriëntering Notastel is die perfekte studiemaat vir leerders wat in hul LO-vak wil uitblink. Hierdie omvattende stel studienotas dek alles van kwartaal 1 tot 4 en verskaf aan leerders al die inligting wat hulle nodig het om sukses te behaal. Die konteks van die notas is maklik om...
, Persoonlike lewenstylkeuses [selfontwikkeling in die
samelewing]
LEEFSTYL
REAKSIES OP INVLOEDE
→ jou gedrag en gewoontes = manier waarop mens
leef, jou ingesteldheid en gedrag + omgewing INGELIGTE BESLUITNEMING : Positiewe
[BEÏNVLOED LIGGAAMLIK & EMOSIONEEL] & negatiewe keuses
→ weerspieël van waaraan jy waarde heg en jou → Besluit PRESIES wat jy wil bereik
siening oor die wêreld rondom jou → Ken jouself goed [waardes, besluite
wat jou ongemaklik sal maak ens.]
→ Oorweeg wat jy wil hê & of dit by
Belangrikheid : Wanneer jy jou persoonlike waardes & oortuigings inpas
eienskappe & vermoëns ken = neem belangrike → Identifiseer PRIORITEITE
besluite + stel van realistiese doelwitte [voorbereid [konsentreer]
om toekomstige keuses & besluite] → Herken keuses wat negatiewe
impak dit op jou lewe sal hê
Stel doelwitte = geleentheid om te ondersoek hoe
[beïnvloed toekoms?]
jy lewe, dink oor persoonlike lewenstylkeuses en → Ondersoek afleidings = keer om te
besluite om aspekte van jou lewe te verbeter bereik wat jy wil
SELFVERSEKERDHEID / SELFGELDING :
INVLOEDE : PERSOONLIKE LEWENSTYLKEUSES
vertroue + doelgerigte besluitneming
FAMILIE / GESIN → Selfgeldende mense = selfvertroue
→ EERSTE invloed → Ferm oor besluite + bly daarby
→ Jonk = gedrag (optrede) bepaal deur voogde + ouers → Kommunikeer duidelik wat jy wil hê +
; keuses = waardes, gesindhede & sedes laat ander verstaan hoe jy voel
→ Tieners = beïnvloed deur gesin se lewenstyl
→ Eerlik + bereid om keuses te
→ Volwassenheid = dink onafhanklik [media, omgewing
bespreek
ens.]
→ Maak nie ander se gevoelens seer
MEDIA
nie
→ Idee van hoe jy DINK jy behoort op te tree
[tydskrifte, musiek, televisie ens.] → Respekteer ander se reg op eie
→ Nabootsing van “glanspersoonlikhede” en fisieke opinie
voorkoms → Blameer nie ander vir gevolge van
MAATS & PORTUURGROEP keuses nie
→ GROEPSDRUK : tieners onder druk geplaas om dinge te → Voel meer selfversekerd en in
doen wat hulle nie normaalweg sal doen nie of wat beheer van eie lewe
hulle as verkeerd beskou [positief = help om
persoonlike leefstyl te kies gemik op uitmuntenheid
/ negatief = betrokkenheid by skadelike aktiwiteite]
KULTUUR
→ Oortuigings, gewoontes & verwagte gedragte
RELIGIE
→ Moedig mense aan om aan gevolge van dade te dink
GEMEENSKAP
→ Oortuigings gevorm deur DIE van ander mense
rondom hulle [positief = uitruil van idees &
onbevooroordeeld / negatief = onder dwang volg
van gemeenskapslede]
OMGEWING
→ Toestande waarin mense leef
→ Sosiale omgewing = opvoedkundige agtergronde &
werksomstandighede, inkomste vlakke ens.
, Seksuele gedrag & seksuele gesondheid
[selfontwikkeling in die samelewing]
RISIKOFAKTORE = ONGESONDE ONGEWENSTE RESULTATE
SEKSUELE GEDRAG [+ ONGEWENSTE
SEKSUELE OORDRAAGBARE INFEKSIES
RESULTATE]
[SOI’S], MIV & VIGS
→ Soorte : MIV, Chlamydia, sifilis,
RISIKOFAKTORE
gonorree, menslike papillomavirus,
Algemeen: hepatitis B & gelags herpes
→ Middelmisbruik → Servikale kanker = seksueel aktief voor
→ Lae selfbeeld (swig aan groepsdruk) 18 & baie seksmaats [verbind met
→ Negatiewe gesinsverhoudings (swak menslike papillomavirus]
kommunikasie) LAE SELFBEELD & EMOSIONELE LETSELS
→ omgewingsfaktore → Voel in die steek gelaat & teleurgesteld
Z Gedreig / dwang om seksule omgang te hê na seks (voel misbruik + sleg oor self)
Z Betrokkenheid by seksuele gedrag vir → Meisies voel meer tans sleg & misbruik
finansiële gewin as mans
Z Behoefte vir liefde & aanvaarding
Z Negatiewe uitkyk op die lewe FAKTORE : BEÏNVLOED PERSOONLIKE
Z Voogde : geen toesig / ondersteuning GEDRAG
Z Gehoorsaam eise (meisie / kêrel) om liefde FAMILIE / GESIN
te bewys → Deelname aan ongesonde sekuele aktwiteite
Z Negatiewe skoolomgewing = ↑ as ander betrokke is by
tienerswangerskappe
Z Geen ambisie + planne vir die toekoms
→ Sibbe (broers & sisters) = betrokkenheid
Z Ongesonde & negatiewe verhoudings met
neig na toename
volwassenes, voogde / ouers → Beoefen seksuele gedrag as nie liefde by
Z Voogde wat deelneem aan ongesonde die huis ontvang nie
seksuele gedrag → As seks nie bespreek word in die huis nie =
afhanklik van inligting van maats & media =
Z Weiering van die gebruik van kondoom
verstaan dus nie die gevolge nie a.g.v
ONGEWENSTE RESULTATE gebrek aan nodige kennis
→ Ouers / voodge bespreek of praat openlik
TIENERSWANGERSKAPPE oor resultate oor seksuele aktief = minder
→ Sosiale stigma’s = moeilik om ondersteuning waarskynlikheid van betrokkenheid by
te kry ongesonde seksuele aktwiteite [verduidelik
ingesteldheid & sedes]
→ Bedreiging vir skoolopleiding & toekomstige
MAATS + PORTUURGROEP
loopbane [= afhanklikheid van maatskaplike
→ Portuurgroep = sienings en gedrag
toelaes]
→ Hoeveelheid invloed = hang af van hegtheid
→ Jong meisies se liggaame is nog nie gereed van verhoudings
om geboorte te skenk nie [= sterf weens → Beïnvloed deur wat hulle glo oor maats se
komplikasies] sienings en gedrag
→ Slegte eet gewoontes = nie genoeg → Kies maats met sienings wat ooreenstem
nutriëne met eie
→ Aborsies = permanente skade aan liggaam → Gedrag > drink saam alkohol
→ Seuns meer (makliker) beïnvloedbaar
SEKSUELE OORDRAAGBARE INFEKSIES [SOI’S],
NORME VAN DIE SAMELEWING
MIV & VIGS
→ Die oortuigings en waardes van verskillende
→ Infeksies opgedoen deur seksuele omgang
samelewings en wat hulle as reg of
met geinfekteerde persoon te hê = aanvaarbaar sien
Verhoog risiko’s van MIV & Vigs
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller notedx19. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.83. You're not tied to anything after your purchase.
