Psychodiagnostiek
1. Professioneel observeren
1.1. Observeren: minder eenvoudig dan het lijkt
Vanaf de geboorte, gebeurt het heel spontaan.
Niet alleen in dagelijks leven, ook in een professionele context is observatie een krachtige methode.
Gebaseerd op empirische gegevens.
= zintuigelijke indrukken.
Maar:
- Beperkte capaciteit van het brein.
- Selectie en vertekeningen. (=biases’)
De vertekeningen gaan voor een deel terug op de begrensde gevoeligheid van onze zintuigen, maar
ook op de relatief beperkte verwerkingscapaciteit van de hersenen.
Ook de vraag of we de informatie goed in ons geheugen kunnen opslaan, of we ze op een correcte
manier kunnen oproepen.
Daardoor infecteren ze professionele observaties.
1.2. Mogelijke foutenbronnen
1. Aandachts-en geheugenprocessen.
2. Denk en interpretatiefouten.
3. Sociaalpsychologische effecten.
1.2.1. Aandachts-en geheugenprocessen
Primacy-effect In een reeks van waarnemingen onthouden we vooral het
eerste.
Recency-effect In een reeks van waarnemingen onthouden we vooral het
laatste.
Beschikbaarheidsheuristiek We schenken vooral aandacht aan informatie waar we al
kennis over hebben.
Vb. vanuit je eigen trauma overal getraumatiseerde mensen zien.
Logicafout Oorzakelijk (= als-dan-) verband tussen losstaande
gegevens zien.
Vb. iemand komt te laat maar je ziet een schram boven
haar hoofd. Oorzaak te laat komen door ergens tegen te
lopen.
Halo-effect Vb. mooie naam sociaal persoon?
Horn-effect Vb. dt-fout schrijven niet intelligent?
Emotionele lading: kan zowel aandacht focus als interpretatie infecteren.
- Observaties sterk gekleurd worden door emotionele lading.
- Via binnenweg meteen naar emotionele centra van ons brein geleid, waaruit onze blik en
handelen op een automatische en intuïtieve manier worden aangestuurd.
1.2.3. Sociaal-psychologische effecten
Fundamentele attributiefout Gedrag van anderen wordt vooral intern verklaart
(‘geattribueerd’).
Vb. Als Youp te laat komt, is hij slordig.
Actor-observator effect: eigen gedrag wordt vooral extern
geattribueerd (zeker ook als het negatief gedrag is).
Vb: als ik te laat bent, komt dat door de omstandigheden.
Aanleuningseffect Hoe je iemand observeert, hangt af van de mate waarmee
je je ermee verwant voelt.
- Hoe meer verwant je veronderstelt, hoe positiever
je iemand inschat.
- Contrast-effect: hoe minder verwantschap je
veronderstelt, hoe negatiever je die inschat.
Stereotypes Het fenomeen waarbij we een bepaalde individu
vereenzelvigen met de groep waartoe hij toevallig behoort.
Een kenmerk dat we typisch vinden trekken we door naar
de hele groep.
Zichzelf waarmakende voorspelling De verwachting die je van iemand hebt,…
(selffulfilling prophecy) … zet jou- al dan niet (on)bewust – aan tot bepaalde
handelingen.
Waarmee je het verwachte gedrag uitlokt.
Waardoor je op die manier de voorspelling uitkomt.
Conformisme Conformisme is het zich aanpassen aan het gedrag en aan
de opvattingen die heersen in een bepaalde groep, met als
doel het geaccepteerd worden door deze groep.
Kuddementaliteit= impliciete sociale druk.
Expliciete sociale druk. (vb. groepsdruk)
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thisbevdv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.69. You're not tied to anything after your purchase.