Summary
Geschiedeniswerkplaats 4 havo - samenvatting H4 en H5
- Course
- Level
- Book
Geschiedenis werkplaats 4 havo H4 en H5 samenvatting
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: mtuin • 5 year ago
Seller
Follow
jessebekkering
Reviews received
Available practice questions
Aardrijkskunde havo 4 buitenland
Flashcards
6 Flashcards
Free
0 sales
Flashcards
6 Flashcards
Free
0 sales
Some examples from this set of practice questions
1.
verval
Answer: Het hoogteverschil tussen 2 punten langs de rivier
2.
Verhang
Answer: Het gemiddelde verval per kilometer
3.
Vertragingstijd
Answer: De hoeveelheid tijd die water nodig heeft om na een regenbui de rivier in te stromen
Content preview
4.1 De opkomst van stedenOpkomst van handel en ambacht en herleving van de
landbouwsamenleving
Na 1000 kreeg West-Europa landbouwstedelijke samenleving
Dordrecht
● Dordrecht = oudste stad van Nederland
↳ rond 1200 ontstaan bij monding van grote rivieren → profiteren van handel tussen
Engeland en Duitse Rijk
● 19 november 1421 = Dordrecht werd getroffen door overstromingsramp
● Nieuwe steden = Leiden & Delft
De middeleeuwse stad
● NL kreeg laat steden
● In andere delen van West-Europa ontstonden al rond 1000 weer steden.
● Na 500 jaar kreeg West-Europa weer landbouwstedelijke samenleving
● Steden bleven klein
● Nieuwe en al bestaande steden bij riviermondingen → vervoer over water
○ Steden hadden geen rechte straten
○ Dicht opeengepakte houten huizen
○ Geen tempels, theaters en badhuizen
○ Wel kerken, stadsmuren, stadswallen en stadspoorten
Boeren, handelaren en ambachtslui
● Einde van invasies van agressieve volkeren (vikingen) rond 1000
○ Geen plunderingen van dorpen
■ Dorpen kregen de kans om te groeien
● Meer mensen in de dorpen
○ tussen 1000 en 1300 verdubbelde EU bevolking
● Woeste natuur werd terug gedrongen door landbouw
○ bossen werden gekapt, moerassen drooggelegd
○ moerassen werden vruchtbare polders
○ dijken gebouwd en sloten gegraven
● Landbouwmethoden werden verbeterd
○ drieslagstelsel = akkerbouw waarbij telkens een derde van het land braak
ligt, een derde is bezaaid met wintergraan e
n een derde met zomergraan
○ boeren gingen meer produceren dan nodig
■ overschotten werden verkocht aan handelaren op markten (= plaats
waar producten en diensten worden verhandeld, ontstaan bij rivieren)
, ● Mensen gingen zich specialiseren in ambachten (= beroep waarbij met geschoold
handwerk een product wordt gemaakt)
○ timmerlieden, mandenmakers, smeden, bakkers, slagers
● Zo groeiden nederzettingen uit tot steden
Een geldeconomie
● Ambachtslieden en arbeiders verkopen normale en luxe koopwaar
○ werd over grote afstand verhandeld
■ in Gent werd kleding gemaakt
● Meest verstedelijkte regio’s = Noord-Italië en Vlaanderen
○ steden daartussen (Neurenberg en Keulen) was toenemende handel
● Verkoop van specerijen (=plantaardige geur- en smaakstoffen) langs Middellandse
kust
● Steden in Noord-Duitsland, Oost-Nederland en andere delen van Noord-Europa
deden mee aan in internationale handel
○ veel van deze steden waren aangesloten bij de Duitse Hanze (= organisatie
van handelssteden die bij elkaar handelskantoren hadden en gezamenlijk
optraden om hun belangen te behartigen)
● Door oplevende handel ontstond geldeconomie
○ nieuw betaalmethode:
■ Wisselbrief (= brief waarmee handelaren geld konden opnemen bij
een bank)
■ Giro (= betalingssysteem waarbij geld van de ene op een andere
bankrekening wordt overgemaakt
, 4.2 De stedelijke burgerij
Opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid
van steden
Burgers bestuurden zichzelf
Door vrijheid en rijkdom hadden steden grote aantrekkingskracht op mensen van platteland
De ongezonde stad
● Steden waren niet hygienisch
○ mensen woonden dicht op elkaar
○ geen riolering of waterleiding
○ vuil werd niet opgehaald
■ gingen meer mensen dood dan dat er geboren werden
Stadsrechten
● Steden hadden zich ontworstelt van adel
● Graaf, hertog of koning had mensen stadsrechten (= privileges van een stad)
gegeven
○ eigen bestuur, eigen wetten, recht om tol te heffen
■ voor deze privileges b etaalden steden belasting
● adel hield invloed via baljuw (= door een edelman aangestelde
rechter en bestuurder in een stad of op het platteland
● Gevolg:
○ burgerij werd machtiger
○ adel werd minder machtig
○ boeren kregen meer vrijheid
○ horigheid verdween
○ herendiensten werden omgezet in geld betalingen
Burgers en gilden
● Burgers hadden burgerrechten
○ wie 1 jaar en 1 dag in stad woonde kon rechten kopen
■ arbeiders kochten dat niet → waren minder aan 1 plek gehecht
■ geestelijken kochten dat niet → zij vielen onder kerkelijk recht
● Burgers...
○ werden beschermd door het stadsrecht
○ mochten zich verdedigen voor stedelijke rechtbank
○ konden lid worden van gewapende schutterij ( = gewapende burgerwacht die
zorgde voor de veiligheid in de stad)
○ konden lid worden van een gilde (= stedelijke organisatie van zelfstandige
beoefenaars van een bepaald ambacht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jessebekkering. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
69605 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now