Dit examen bestaat uit 48 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 70 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald
kunnen worden.
Als bij een open vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden
aan het antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of
berekening ontbreekt.
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd.
Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee
redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
HA-1018-a-23-1-o
, Tenzij anders vermeld, is er sprake van normale situaties en gezonde
organismen.
Rivierdonderpad in de Leidse grachten
Aaf Verkade is adviseur stadsgrachten en leidt het project vismonitoring in
Leiden. Tijdens een schoonmaakbeurt van de Leidse grachten trof ze
rivierdonderpadden aan in de opgeviste rommel.
De rivierdonderpad (Cottus perifretum, afbeelding 1) is een inheemse
bodemvis die ’s nachts jaagt op vlo-kreeften, waterpissebedden en
muggenlarven. De rivierdonderpad wordt gemiddeld 13 cm lang. Overdag
verschuilt de vis zich tussen stenen of boomwortels voor predatoren zoals
rivierkreeften.
afbeelding 1
2p 1 − Noteer twee uiterlijke kenmerken van de rivierdonderpad waaruit blijkt
dat hij is aangepast aan het leven op de bodem.
− Licht voor beide kenmerken toe dat ze functioneel zijn voor het leven
op de bodem.
Door de schoonmaakbeurt van de Leidse grachten wordt de leefomgeving
van de rivierdonderpad ernstig verstoord. Met het verwijderen van rommel
zoals winkelwagentjes en visnetten, verdwijnen ook schuilplaatsen voor
de rivierdonderpad.
1p 2 Welke biologische term wordt gebruikt voor de leefomgeving van een
bepaalde soort?
A ecosysteem
B habitat
C populatie
D voedselweb
HA-1018-a-23-1-o lees verder ►►►
, Om de rivierdonderpadden te helpen, bedacht Verkade
rivierdonderpaddenhotels. Dat zijn houten kisten (afbeelding 2) die in de
grachten geplaatst kunnen worden. Zo krijgen de rivierdonderpadden
extra schuilplekken.
afbeelding 2
De rivierdonderpadden kunnen via smalle spleten in het hotel kruipen. Het
aantal spleten en de grootte ervan, beïnvloeden ook de biotische en
abiotische factoren voor de rivierdonderpadden in het hotel.
2p 3 Geef zo’n biotische factor en zo’n abiotische factor.
Noteer je antwoord als volgt:
biotisch: …
abiotisch: …
Tijdens een excursie langs de gracht vertelt Verkade over de
bedreigingen voor de rivierdonderpad: “Het verdwijnen van schuilplekken
is niet de enige bedreiging voor de rivierdonderpad. In Nederland worden
de laatste jaren ook zwartbekgrondels (Neogobius melanostomus)
waargenomen. Deze vissen komen oorspronkelijk uit gebieden rond de
Zwarte Zee en de Kaspische Zee. Ze hebben dezelfde levenswijze als de
rivierdonderpad.”
Een deelnemer stelt voor om een predator uit de oorspronkelijke
leefomgeving van de zwartbekgrondel te introduceren.
1p 4 Geef een argument dat Verkade kan gebruiken om toe te lichten dat het
introduceren van zo’n predator geen goed idee is.
HA-1018-a-23-1-o lees verder ►►►
, Een bos om op te eten
In 2009 kocht Wouter van Eck een akker waarop jarenlang mais was
verbouwd. Hij heeft er voedselbos Ketelbroek aangelegd, een combinatie
van landbouw en natuur (afbeelding 1).
afbeelding 1
In het voedselbos staan meer dan 350 verschillende plantensoorten, die
allemaal iets eetbaars opleveren: notenbomen, tamme kastanjes, kiwi’s,
bessenstruiken en kruiden als daslook en tijm. Na het planten heeft
Wouter het gebied met rust gelaten: hij ploegt niet, gebruikt geen mest en
geen chemische bestrijdingsmiddelen. Hij snoeit en oogst alleen maar.
Op de akkers rondom het voedselbos worden alleen aardappelen
verbouwd. Zo’n monocultuur is gevoeliger voor plagen dan een
voedselbos.
1p 5 Verklaar waardoor een monocultuur gevoelig is voor plagen.
Wouter rijdt niet met machines door zijn bos. Zo wordt het bodemleven
niet verstoord en blijft de bodem luchtig.
2p 6 Welke stof nemen plantenwortels op uit een luchtige bodem? En waar
wordt deze stof voor gebruikt?
opgenomen stof wordt gebruikt voor
A koolstofdioxide dissimilatie
B koolstofdioxide fotosynthese
C zuurstof dissimilatie
D zuurstof fotosynthese
HA-1018-a-23-1-o lees verder ►►►
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tandhiwahyono. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.79. You're not tied to anything after your purchase.
