Onderzoeksverslag Systematische Gedragsobservatie
‘In hoeverre is er een verschil tussen mannen en vrouwen met betrekking tot volgehouden
aandacht tijdens het studeren?’
Samenvatting
Het construct ‘aandacht’ is een van de meest onderzochte constructen in de Psychologie en is een
breed begrip met vele aspecten. Eén van deze aspecten is volgehouden aandacht onder studenten.
Volgehouden aandacht is de mate waarin een persoon zich voor langdurige tijd op één taak kan
focussen. Het huidige onderzoek richt zich op het ontwikkelen van een observatie instrument
waarbij er antwoord zal worden gegeven op de volgende onderzoeksvraag: ‘In hoeverre is er een
verschil tussen mannen en vrouwen met betrekking tot volgehouden aandacht tijdens het
studeren?’. Verwacht wordt dat mannen een lagere mate van volgehouden aandacht vertonen dan
vrouwen. Mannelijke en vrouwelijke studenten zullen geobserveerd worden in de
Universiteitsbibliotheek Utrecht op de Uithof. Uit het onderzoek is gebleken dat zowel voor de
gedragingen als voor het construct blijkt dat de inter-observator betrouwbaarheid voldoende is.
Echter is het voor vervolgonderzoek belangrijk om meerdere observaties uit te voeren, zodat er
op deze manier volledigere uitspraken gedaan kunnen worden over bijvoorbeeld de
interbeoordelaars betrouwbaarheid.
Auteurs: Janneke Broeders (5682029), Evi Tsorbatzoglou (5737966),
Sophia van den Berg (6107575), Lotte van der Weijde (5533457)
Cursus: Training Systematisch Gedragsobservatie Kind & Jeugd (200500986)
Docent: Dr. Liesbeth Aleva
Werkgroep: 3
Datum: 01-11-2017
Aantal woorden: 3706
Inleiding
1
,Het construct ‘aandacht’ is een van de meest onderzochte constructen in de Psychologie. Het is
een breed begrip met vele aspecten. Een voorbeeld van één van deze aspecten, is aandacht onder
studenten. Zo blijkt uit het onderzoek van Calderwood, Acherman & Conklin (2014) dat
studenten meerdere malen per uur afgeleid worden en de aandacht onderbroken wordt van het
studeren. Door middel van een observatie kan er geobserveerd worden welke gedragingen
invloed hebben op deze onderbroken aandacht. Dit onderzoek zal zich richten op de volgehouden
aandacht van studenten. Volgehouden aandacht is de mate waarin een persoon zich voor
langdurige tijd op één taak kan focussen (Ijsselstein, 2008). Wanneer duidelijk wordt welke
gedragingen hieraan bijdragen, kunnen studenten zich bewust worden van deze gedragingen. Dit
zou op lange termijn kunnen leiden tot een hogere volgehouden aandacht.
Ook individuen met Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) hebben te maken
met een relatief lage aandacht. Deze stoornis wordt gekenmerkt door een hoge mate van
hyperactiviteit en het hebben van geen aandacht, waardoor het functioneren wordt beperkt (5th
ed.; DSM–5). Zo blijkt uit het onderzoek van Gershon (2002) dat mannen meer hinder ervaren
van ADHD dan vrouwen. Wanneer aan de hand van het ontwikkelde instrument inderdaad blijkt
dat jongens een lagere volgehouden aandacht hebben dan meisjes, dan kan er een interventie
ontwikkeld worden die zich specifiek zal focussen op het verhogen van volgehouden aandacht
bij jongens.
De mate van volgehouden aandacht is waarneembaar wanneer een persoon continu
gefocust is op één taak. Hierbij is er geen sprake van afleiding door externe factoren. Wanneer
een student voor een langere tijd achtereen studeert, bijvoorbeeld het lezen van een artikel of
studieboek, is er sprake van een hoge mate van volgehouden aandacht. Om dit construct te
kunnen observeren, wordt deze opgesplitst in de volgende gedragsklassen: ‘afleiding’, ‘blik’ en
‘lichaamshouding’. De drie gedragsklassen worden weer onderverdeeld in verschillende
gedragselementen, waarbij bij enkele elementen sprake is van sub-gedragingen.
Afleiding bestaat uit de volgende gedragingen: eten of drinken, praten met anderen en
handeling gericht op voorwerp. Onder handeling gericht op voorwerp is een subgedraging
vermeld, namelijk mobiel. Deze is ook onderverdeeld in twee gedragingen: ontgrendelen en
gebruik. De gedragsklasse blik bestaat uit uit de gedragingen staren, gesloten ogen en wegkijken.
Tot slot bestaat de gedragsklasse lichaamshouding uit beweeglijkheid en zithouding. Hierbij is
2
, zithouding opgedeeld in actief en passief. Waarbij passief vervolgens is opgedeeld in vier
verschillende sub-gedragingen, namelijk: onderuitgezakt, steunen op hand, uitrekken en gapen.
Binnen het huidige onderzoek zal de vraagstelling als volgt zijn: “In hoeverre is er een
verschil tussen mannen en vrouwen met betrekking tot volgehouden aandacht tijdens het
studeren?”. Hierbij zullen zowel mannen als vrouwen vanaf achttien jaar worden geobserveerd
die aan het studeren zijn in de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Verwacht wordt dat mannen een
lagere mate van volgehouden aandacht vertonen dan vrouwen. Dit wordt gebaseerd op de
bevinding dat mannen meer last hebben van ADHD dan vrouwen (Gershon, 2002).
Methode
Figuur 1. Ethogram van volgehouden aandacht
Binnen het huidige ethogram wordt voldaan aan de voorwaarden van exclusiviteit, homogeniteit
en volledigheid. Er waren echter enkele aanpassingen nodig om aan dit resultaat te komen. Er
werd slechts aan de voorwaarde van volledigheid voldaan bij de eerste versie van het ethogram.
Er kwamen namelijk tijdens de proef-observaties geen gedragingen aan te pas die niet
geclassificeerd konden worden. Aan de voorwaarde exclusiviteit werd echter bij een eerdere
versie niet voldaan. Zo werd zowel wegkijken als wegkijken naar voorwerp gescoord, wat de
exclusiviteit in het geding bracht. Om deze reden zijn deze gedragingen opgedeeld in handeling
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sophiavandenberg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.