Dit document is de samenvatting voor het vak Mens en gedrag van het boek Inleiding in de pedagogiek. In dit document vind je de hoofdstukken 1 t/m 3 en 6. De stof die je moet leren voor het tentamen van periode 2.
Hoofdstuk 1: De opvoedkundige benadering
1.2 beschrijving van het begrip pedagogiek
Pedagogiek houdt zich bezig met de opvoeding van kinderen. Pedagogiek
betekent letterlijk kinderleiding. Opvoedkunde richt zich op de vaardigheden
van de opvoeder. Opvoedingsleer richt zich op de kennis van opvoeden.
Opvoedingswetenschap richt zich op het ontwikkelen van theorieën over
opvoeden.
Langeveld noemt opvoeding alle omgang tussen het kind en de volwassene.
Hierin spelen liefde, aandacht en geborgenheid een rol.
Je spreekt van opvoeding als:
1. Er is sprake van wederzijds respect
2. Het kind ervaart voldoende veiligheid, heeft vertrouwen in, kan rekenen
op, voelt zich geaccepteerd en krijgt ondersteuning van de ouder
3. Het kind wordt uitgedaagd tot zelfstandigheid, zelfredzaamheid en
zelfverzekerd
1.3 de vier basisdimensies van opvoeden
1. Ondersteuning bieden
2. Instructie geven
3. Controle uitoefenen
4. Grenzen stellen
Alle kinderen krijgen hiermee te maken en deze onderdelen zijn niet los van
elkaar te zien.
1.3.1 ondersteuning bieden
Het kind voelt zich begrepen en geaccepteerd. Dit komt door ondersteuning en
liefde van de ouder. Warme en affectie geven emotionele beschikbaarheid aan
van de ouder. Gebrek aan affectie en harde maatregelen kan leiden tot
agressiviteit.
Als ouders signalen opvangen van kinderen(sensitief) en er wordt adequaat op
gereageerd(responsief) kan dat bijdragen tot een positieve ontwikkeling.
Hierbij behoren ook straffen en belonen. Belonen stimuleert het gedrag,
straffen keurt het gedrag af. Negeren is ook een optie, dan reageert de ouder
niet als iet vaker gebeurt, waardoor het geen aandacht geeft en het kind er mee
stopt.
Ondersteuning zit hem al in de kleine dingen. Wat drinken tijdens het leren,
overhoren, een gesprek, een nieuwe agenda(materieel).
Bij een beloning krijgt het kind een prettig gevoel. Bijv. een compliment, extra
koekje, een kus etc. Straffen geeft een onprettig gevoel. Bijv. niet naar buiten
mogen, eerder naar bed, geen zakgeld. Wel is het bij straffen zo dat het moet
gebeuren op consequent gedrag. Het kind moet weten waar het voor gestraft
wordt. De straf achteraf doorspreken geeft hierin verheldering. Als een kind te
lang ergens alleen zit, weet het niet meer waarom het uit de situatie is gehaald.
Gedragsregulatie is het herhalen van bijv. time-outs, dit doorspreken en
verontschuldigen.
1.3.2. Instructie geven
Door instructies te geven voor gedrag en wat de bedoeling is geeft het kind
inzicht en zelfvertrouwen. Steeds zal hij meer verantwoordelijkheid kunnen
dragen en beslissingen kunnen nemen. Overladen met instructies is niet goed.
, Het kind leert dan geen eigen initiatief te nemen en zal te veel nadenken over
wat de ouder over hem denkt.
1.3.3 Controle uitoefenen
Controle kan zowel positief als negatief worden beschouwd. Zo is positief bijv.
uitleg of verantwoordelijkheid geven. Zo is negatief bijv. veel regels of veel
straffen. Controle is nodig voor opvoeding. Autoritaire controle wijst meer op
de macht hebben en regels bedenken(negatief). Hierbij is weinig gelijkheid en
staat de ouder boven het kind. Autonomie is er niet en veel wordt bepaald door
de ouders. Conflicten komen veel voor.
Autoritatieve controle wijst op het feit op geven van verantwoordelijkheid en
meer vrijheid(positief). Het kind krijgt instructies over gewenst gedrag. Het kind
wordt aangemoedigd om zelf te onderzoeken. Ouders geven redenen bij straffen
en afkeuring, dat schept duidelijkheid.
1.3.4 Grenzen stellen
Gedragsverandering vindt plaats d.m.v. beïnvloeding. Grenzen worden
gehandhaafd en het kind weet waar het aan toe is. Ouders tonen respect voor de
autonomie. Het kind is gebaat bij consequent optreden van de ouder. Het kind
leert omgaan met maatschappelijke eisen en hierin verantwoordelijkheid nemen.
Voor opvoedingsdimensies zie blz. 32.
1.4 Pedagogische opvoedingsdoelen
Zelfstandigheid(individu): het kind leert zelf beslissingen maken.
Zelfredzaamheid(samenleving): het kind beargumenteert de genomen
beslissingen. Het kind leert om een positieve draai te geven aan de rol in de
samenleving.
Zelfvertrouwen(toekomst): het kind levert een bijdrage aan de toekomst en is
in staat om problemen op te lossen.
Dit wordt ook wel de 3Z’s genoemd.
Dit alles aangepast op leeftijd bevordert ontwikkeling. De ouder dient wel respect
te uiten voor genomen beslissingen. Opvoedingsdoelen zijn afhankelijk van de
normen en waarden van ouders (bijv. geloof, familie, manieren etc.)
1.5 Opvoeden als circulair proces
Opvoeding is een circulair proces, d.w.z. er is sprake actie en reactie in de
omgang tussen ouder en kind. Wat de ouder biedt, zal deze terug ervaren. Biedt
de ouderliefde, geeft het kind liefde terug. Wat het ene moment werkt bij het
kind, kan later veel weerstand veroorzaken. Dit is niet in een kader te bevatten.
Ieder mens is uniek(uniciteit) en niet te beschrijven in een gebruiksaanwijzing.
Ieder heeft een eigen persoonlijkheid. Op blz. 36 is opvoeding als rode draad
weergegeven.
1.6 Materiële en emotionele opvoeding
Opvoeden bestaat uit een fysieke en psychische kant. Dit bestaat uit een
materiële en emotionele handelingen van de ouder naar het kind. Het kind leert
de eigen persoonlijkheid ontwikkelen. Later dit ook in overeenstemming te
brengen met verwachtingen. Materiële handelingen zijn bijv. voeding, huisvesting,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jooorn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
