Dit document bevat een schematisch overzicht van de verplichte stof voor het tentamen Staatsrecht 3. Per onderwerp en per land gegroepeerd om zo overzichtelijk de stof te kunnen leren. Succes met het tentamen!
, Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk Zweden Nederland
Rechtersrecht Ongeschreven Geschreven, wordt gepu- Geschreven, Geschreven, wordt Ongeschreven
bliceerd. net als in Duits- gepubliceerd
land gepubli-
ceerd en heeft
algemeen ver-
bindende wer-
king.
Ongeschreven Ja, grotendeels wel want geen Nee, want GG makkelijk Nee, moeilijke Ja, onze GW moei-
staatsrecht geschreven GW, te wijzigen. zaak, maar toch lijk te wijzigen dus
maar acts of parliament zijn bepaalde din- behoefte aan onge-
geschreven gen wel onge- schreven staatsrecht
• Conventions schreven.
• Common law
Grondwetswijziging Geen geschreven GW, dus niks Eenvoudig, Vrij eenvoudig, Tussenin, Moeilijk
te wijzigen. • Wet die het uitdrukke- kan ook bij • 2 lezingen • 2 lezingen
lijk aangeeft referendum • 1e lezing is net • tussentijdse
• 2/3e leden Bondsdag als in NL aan- verkiezin-
- Leden van de vaarden voorstel gen
Bondsdag vertegen- • 9 maanden • 2/3e meer-
woordigen gehele tussen 1e en 2e derheid
Duitse volk en lezing
stemmen zonder • Referendum?
last (Art. 38 lid 1 Dan geen 2e le-
GG). Het aantal le- zing.
den van de Bonds-
dag is dus relevant,
omdat de stemmen
van dei leden vrij
en onafhankelijk 2x door Riksdag
worden uitge- met eenvoudige
bracht. meerderheid +
• 2/3e stemmen Bonds- tussentijdse verkie-
raad zingen.
- Leden van de
Bondsraad hebben
ook ieder 1 stem,
maar deze worden
niet vrij en onafhan-
kelijk uitgebracht,
maar via blokstem:
afgevaardigden van
de verschillende
deelstaten brengen
hun stem per deel-
staat identiek uit, op
staffe van ongeldig-
heid van hun stem
(art. 51 lid 3 GG).
- Hier is dus juist het
aantal stemmen be-
langrijk, niet aantal
stemmende leden
,Grondrechten? Tot 1998 waren deze onge- In GG, zijn duidelijk naar In Declaration In Rf, H2. In GW, Nederland
schreven voren gehaald nu H1, zo van 1789. Dit is heeft geen Pream-
belangrijk. een grondwet- bule.
telijke grond-
Ook in Preambule duide- rechtencatalo-
lijk gesteld dat de waarde gus en staat
van de mens onaantast- niet in de Con-
baar is. stitutie zelf.
Constitutie? Ongeschreven, maar wel Grundgesetz. Samengesteld, Samengesteld, Samengesteld,
constitutional framework - Preambule - Rf - GW + statuut
1946 - Successiewet/
Wel conventions, common law - Constitutie Opvolgingswet verschil met Zweden
en acts of parliament. - Declaration 1810 en Frankrijk =
1789 - Persvrijheidswet hiërarchie
Je kunt wetten nergens aan - uitspraken 1949 Bij ons staat het
toetsen, want geen geschreven Cons. Cons. - Uitdrukkingsvrij- Statuut boven de
hogere norm (GW). heid GW en in de andere
(vrijh. van menings- twee landen zijn de
Niet volledig ongeschreven dus. uiting) documenten van
Geen geschreven GW maar gelijke rang.
betekent niet dat er niet ge-
schreven wetten zijn waar par-
lement zich aan moet houden.
Allen gelijke Allen gelijke rang,
rang, geen geen hiërarchie
hiërarchie
Soevereiniteit Parlement, geen hogere rechts- Volkssoevereiniteit (art. Volkssoeverei- Volkssoevereiniteit,
bron dan de wil van het parle- 20 lid 2 GG), parlement niteit daarom Riksdag
ment. belangrijkste orgaan en (art. 3 C.) (parlement) formeel
deze is gelegitimeerd - parlement is belangrijkste or-
- Tweekamerstelsel door volk een moeilijk en gaan.
• House of Lords zwak orgaan • 1 kamer
o Door regering be- ‘Legitimationsketen’ • rechtstreeks,
noemd Bondsdag (rechtstreeks evenredige ver-
o Lords temporal door volk gekozen) enige tegenwoordiging
(voor het leven) orgaan dat rechtstreeks is • 29 kiesdisricten
o Lords spiritual gelegitimeerd. Alle andere (provinciën)
(voor duur van organen (behalve Bonds-
kerkelijke ambts- raad) ontlenen di-
termijn) rect/indirect hun legitima-
• House of Commons tie vaan Bondsdag.
= de belangrijkste van de 2 - Gezag en bevoegdhe-
• Rechtstreeks bij algemeen den uiteindelijk terug te
kiesrecht voeren op volk.
• ‘first past the post-systeem’
• Kiesdistrictenstelsel Wel volkssoeveriniteit, Wel volkssoeve-
Nadeel: sterke vertekening van maar geen referenda. reiniteit en uit
de uitslag & veel stemmen gaan zich in
verloren. referenda.
Voordeel: meestal 1 partij in
Lagerhuis meerderheid zorgt
voor stabiliteit, continuïteit en
duidelijkheid.
.
2
,Kiesdrempel? Ja, 5% of minstens 3 Ja, 4%. Nee, formeel niet.
districten winnen Deze zorgt ervoor
dat al te kleine
Een partij komt pas in de partijen niet in het
Bondsdag als hij 5% van parlement komen.
de landelijk uitgebrachte
stemmen heeft gehaald =
de lijststem (Zweizim-
men).
Vertrouwensregel? Negatieve individuele vertrou- Vertrouwen via Kanzler Positieve collec- Negatieve (niet Negatieve individue-
wensregel (richtlinienkompetenz) tieve vertrou- constructief), het le, het vertrouwen
wensregel via vertrouwen wordt wordt geacht er te
Het kabinet moet vertrouwen MP geacht er te zijn, tot zijn, tot het wegge-
hebben van het parlement, kan het weggenomen nomen wordt via
verloren gaan. Dit wordt opgelost wordt. motie van wan-
via interne partijprocedure trouwen.
zonder dat regering ten val
komt (partijvergadering).
Motie van wan- Zeldzaam door meerderheids- Constructieve motie van AN en Rege- Verklaring van Motie van wan-
trouwen partij. wantrouwen ring en NIET wantrouwen. trouwen individu-
Motie van wantrouwen komt (art. 67 GG, zie ook 68) constructief. • 1/10e van aantal eel of collectief
bijna nooit voor door coalitiere- leden van Riks- mogelijk
gering. Meestal regeert 1 partij. - de motie van wan- AN kan een dag (=35) moet - ontslag aanbieden
trouwen ziet op de motie van wan- motie onder- aan de Koning
Bondskanselier, waardoor trouwen aan- steunen. - kan jegens 1 minis-
alle andere ministers nemen tegen • Meerderheid ter of jegens hele
daarmee hun ontslag regering, maar van aantal leden regering
moeten indienen. is ingewikkeld Rijksdag (= min.
- Constructief: Bondsdag gemaakt 175) moet hem
moet aangegeven wie de • ten minste aanvaarden.
nieuwe Kanselier moet 1/10e van
worden. Bondsdag kan aantal leden - ontslag aanbieden
regering dus naar huis van AN voorzitter Rijksdag
sturen maar moet nieuwe moet steu- - kan jegens 1
regering aanwijzen. nen minister of jegens
• pas na 48 hele regering. Richt
uur mag hij zich aan MP, dan
deze in moeten alle minister
stemming hun ontslag aanbie-
worden ge- den
bracht Regering kan de
Parlementair ter- Kabinet blijft aan totdat de steun • Sénat wordt Riksdag ontbinden, Ontbinding leidt tot
mijn / ambtstermijn verloren is en stapt slechts op voor 9 jaar maar leidt niet tot nieuwe parlementai-
als blijkt dat men geen meerder- gekozen en hernieuwing van het re termijn van nieu-
heid meer heeft na verkiezingen. elke 3 jaar parlementaire ter- we regering. Teller
wordt 1/3e mijn. start opnieuw.
Een kabinet is dus altijd in func- van de le- - Leden worden
tie en nooit demissionair, den vervan- voor 4 jaar ge-
vanwege tweepartijenstelsel en gen. kozen, besluit
de directe regeringswissel na • AN is 5 jaar. kabinet na 1,5
verkiezingen. • President is jaar nieuwe
ook 5 jaar verkiezingen
uit te schrijven,
dan zit de
nieuwe Riks-
dag nog voor
de resterende
2,5 jaar.
3
, Ministeriële ver- Collectief Collectief. Collectief. Dit is een Individueel.
antwoordelijkheid (art. 67 en 68 GG). Ministers treden erfenis van Zweed-
in het parlement se idee dat de
- Kan geen motie van nooit namens koning vroeger de
wantrouwen worden zichzelf op, bevoegdheden
aangenomen jegens een maar altijd uitoefende, minis-
individuele minister. namens de ters waren raadge-
Vergelijkbaar met Ned en regering. ver van de koning.
VK hebben ministers • Collectieve
zelfstandige bevoegdhe- MP is de eerst ministeriele
den via ressortprinzip en geroepene om verant-
moeten verantwoording het beleid van woordelijk-
aan Bondsdag afleggen. regering in het heid, geen
Maar is de bondsdag niet parlement te individuele
tevreden kan formeel verdedigen. verant-
gezien de Bondsdag deze woordelijk-
individuele minister niet heid
wegsturen. • Collectief
opererend
orgaan is te
zien aan
het feit dat
ministers
geen de-
partement
onder zich
hebben.
Bijzonder contro-
lemiddel: constitu-
tionele commissie.
Deze commissie
controleert de notu-
len van de minis-
ters.
- Is be-
voegd/initiatief
tot strafvervol-
ging ministers
Wetgever Parliament + HoL + HoC (be- Bondsdag (+ Bondsraad) Het Congres = Riksdag Regering + Staten
langrijkste van de twee) - Formeel gezien is AN (belangrijk- generaal
enkel Bondsdag de ste van de
Dat HoC belangrijkste kamer is, wetgever, want is twee)+ Sénat
is formeel bevestigd door Parli- immers direct demo- - Beide recht
ament Acts 1911 en 1949. cratisch gelegiti- van Amen-
meerd. dement,
- Beide recht van Amende- - Zowel Geheel als de kan dus zo
ment, kan dus zo zijn dat je Delen hebben in- zijn dat je
met verschillende wettekst spraak in wat de fe- met ver-
komt te zitten. derale regels zijn. schillende
Oplossing: HoC beslist uiteinde- wettekst
lijk welke amendementen van Hoofdregel: komt te zit-
HoL worden aanvaard. Als HoL De Landen zijn be- ten.
nee zegt over wetsvoorstel (niet voegd, tenzij (alle wat - Oplossing:
zijnde Money Bill), mag HoC een niet opgeschreven is, art. 45 C.
jaar later alsnog wet aannemen daar gaan de landen
met meerderheid. over/als het niet in GG
staat).
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dm95. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.89. You're not tied to anything after your purchase.
