MIC – medische aspecten
Inhoud
1. Maternale morbiditeit en mortaliteit.................................................................................................5
1.1 Acute ziekte patiënte: ABCDE-approach.......................................................................................5
1.2 Preconceptie counseling...............................................................................................................6
1.3 Intake raadpleging........................................................................................................................7
1.3.1 Na intake: risico-assessment: laag vs. Hoogrisico................................................................12
2. Hartziekten.......................................................................................................................................13
2.1 Incidentie....................................................................................................................................13
2.2 Is zwangerschap een probleem?.................................................................................................13
2.2.1 Cardiovasculaire aanpassingen in de zwangerschap............................................................13
2.2.2 Preconceptie counseling......................................................................................................14
2.2.3 Medicatie tijdens de zwangerschap.....................................................................................14
2.2.4 Prenatale opvolging.............................................................................................................14
2.3 Hartfalen.....................................................................................................................................15
2.3.1 Risicofactoren voor hartfalen...............................................................................................15
2.3.2 Symptomen voor hartfalen..................................................................................................15
2.3.3 Maternale risico inschatting.................................................................................................15
2.4 Hartziekten en bevalling.............................................................................................................16
2.5 Hartziekten en perpartaal beleid................................................................................................16
2.5.1 Hartziekten en actief meepersen.........................................................................................17
2.5.2 Hartziekten en sectio...........................................................................................................17
2.5.3 Endocarditisprofylaxe..........................................................................................................17
2.6 Postpartum.................................................................................................................................17
2.7 Acute pijn op de borst tijdens de zwangerschap........................................................................17
2.8 Peripartum cardiomyopathie......................................................................................................18
3. Haematologische aandoeningen......................................................................................................19
3.1 Haematologische veranderingen................................................................................................19
3.2 Haematologische aandoeningen................................................................................................19
3.2.1 Anemie / V£Itamine B12......................................................................................................19
3.2.2 Diepe veneuze trombose / Longembolie / Sinustrombose..................................................19
3.2.3 Trombocytopenie................................................................................................................21
4. Neurologische aandoeningen...........................................................................................................23
4.1 Migraine.....................................................................................................................................23
1
, 4.2 Epilepsie......................................................................................................................................23
4.2.1 therapie epilepsie................................................................................................................23
4.2.2 Epilepsie en zwangerschap..................................................................................................24
5. Maag-darm pathologie.....................................................................................................................25
5.1 Maag en slokdarm......................................................................................................................25
5.2 Bariatrische heelkunde...............................................................................................................25
5.2.1 Complicaties........................................................................................................................25
5.2.2 Opvolging.............................................................................................................................26
5.3 Maag- & duodenumulcus...........................................................................................................26
5.4 Inflammatoire darmziekten: Crohn & colitis ulcerosa................................................................26
6. Leverpathologie................................................................................................................................27
6.1 Zwangerschapscholestase (galstase)..........................................................................................27
6.2 Galstenen – Cholecystolithiase...................................................................................................28
6.3 Acute Fatty Liver.........................................................................................................................28
6.4 Hepatitis B..................................................................................................................................30
6.5 Hepatitis C..................................................................................................................................30
7. Acute buik.........................................................................................................................................31
7.1 Acute appendicitis......................................................................................................................31
7.2 Andere oorzaken acute abdominale pijn....................................................................................31
8. Nieren en urinewegen......................................................................................................................33
8.1 Fysiologische aanpassingen........................................................................................................33
8.2 Pathologieën...............................................................................................................................33
8.2.1 Cystitis of blaasinfectie........................................................................................................33
8.2.2 Pyelonefritis.........................................................................................................................34
8.2.3 Urolithiasis of nierstenen.....................................................................................................35
8.2.4 Hydronefrose.......................................................................................................................35
8.2.5 Urineretentie.......................................................................................................................35
8.2.6 Chronische nier-insufficiëntie..............................................................................................36
9. Longziekten......................................................................................................................................39
9.1 Fysiologische aanpassingen........................................................................................................39
9.2 Pathologieën...............................................................................................................................39
9.2.1 Acute ademnood.................................................................................................................39
9.2.2 Longoedeem........................................................................................................................40
9.2.3 Astma...................................................................................................................................40
9.2.4 Pneumonie...........................................................................................................................41
9.2.5 Andere longziekten..............................................................................................................41
2
,10. Systeemziekten...............................................................................................................................43
10.1 Lupus erythematosus...............................................................................................................43
10.2 Antifosfolipidensyndroom (APS)...............................................................................................43
10.3 Reumatoïde artritis...................................................................................................................43
11. Trauma tijdens de zwangerschap...................................................................................................45
12. Psychiatrische aandoeningen.........................................................................................................45
12.1 Depressie..................................................................................................................................45
12.2 Psychose...................................................................................................................................46
12.3 Angsten.....................................................................................................................................46
13. Early warning signs op MIC vo pathologie......................................................................................47
4. Casus.................................................................................................................................................50
4.1 Casus 1........................................................................................................................................50
4.2 Casus 2........................................................................................................................................51
4.3 Casus 3........................................................................................................................................52
4.4 Casus 4........................................................................................................................................52
4.5 Casus 5........................................................................................................................................53
4.6 Casus 6........................................................................................................................................54
4.7 Casus 7........................................................................................................................................54
4.8 Casus 8........................................................................................................................................55
4.9 Casus 9........................................................................................................................................55
3
,4
, 1. Maternale morbiditeit en mortaliteit
Maternale sterfte: Sterfte van een patiënte tijdens een zwangerschap of binnen de 42 dagen na heb
beëindigen van de zwangerschap, ongeacht de duur of de plaats van de zwangerschap, door elke
oorzaak gerelateerd aan of verergerd door de zwangerschap of het zwangerschapsbeleid, maar niet
door accidentele of incidentele oorzaken.
Directe sterfte: Maternale terfte die rechtstreeks het gevolg is v obstetrische verwikkelingen
Oorzaken:
o Hypertensieve aandoeningen (pre-eclampsie)
o Obstetrisch letsel
o Hemorragie
o Abortus
o Trombo-embolie
o Anaesthesie
o Vruchtwaterembool
o Sepsis
Indirecte sterfte: Maternale sterfte tgv voorafbestaande ziekte of van een ziekte ontstaan tijdens de
zwangerschap, maar waarvan de toestand dermate ernstig is geworden door de zwangerschap dat zij
tot het overlijden heeft geleid.
Oorzaken:
o Cardiale ziekten
o Psychiatrische aandoeningen
o Epilepsie
Maternale mortaliteitsratio (MMR): aantal maternale sterfgevallen per 100000 levendgeborenen
binnen een bepaalde periode
Maternale morbiditeit: elke gezondheidstoestand toegeschreven aan en/of verergerd door
zwangerschap en bevalling die negatieve gevolgen heeft voor het welzijn van de vrouw
Nood aan multidisciplinaire samenwerking!!
1.1 Acute ziekte patiënte: ABCDE-approach
Airway Beoordeel luchtweg
Breathing Kijk, luister, voel vo AH O2-toediening en
ventilatienood
Circulation Check perfusie, hartslag, BD
Volumetoediening + controle bloedverlies
Disability Beoordeling + ondersteuning neurologische
toestand
Exposure Omgeving beoordelen (Vb. Vermijd afkoeling)
5
,Prenatale zorg: 3 componenten:
Identificatie van risico’s
Gezondheidsbevordering, informatievoorziening en educatie
Therapeutische interventies
-> Kwalitatieve prenatale zorg k leiden tt vroegtijdig herkennen + behandelen v foetale & maternale
complicaties
-> Preventie v maternale morbiditeit + mortaliteit
Bij voorafbestaande maternale pathologie: Preconceptie counseling
1.2 Preconceptie counseling
Meestal: Basisinformatie gezien fit & gezond
Counseling ikv geidentificeerde risico’s
Advies rond stoppen met anticonceptie
Opstart foliumzuur
Advies naar levensstijl en voeding
Infectiepreventie : hygienemaatregelen en vaccinaties
Voorafbestaande ziekte/aandoening:
Idealiter : preconceptie consult / multidisciplinaire benadering
Twee basisvragen beantwoorden
o Invloed van de zwangerschap op de aandoening
o Invloed van de aandoening op de zwangerschap
6
, 1.3 Intake raadpleging
= Belangrijkste raadpleging om risico’s te identificeren (neem voldoende tijd, durf alles te vragen)
(nood aan systematiek)
Algemeen Leeftijd
o Tienerzwangerschap (< 18 jaar)
psycho-sociaal grote impact extra begeleiding
Fara VZW
https://www.fara.be/tienerzwangerschap
Meer risico op vroeggeboorte en lager
geboortegewicht (sociodemografische redenen en
vaak middelenmisbruik)
Multidisciplinaire aanpak
o Hogere maternale leeftijd (> 40 jaar)
Sommige studies als bij ≥ 35 jaar
Risico’s
Verhoogd risico op foetale aneuploidie
Verhoogd risico op ectopische
zwangerschap, spontaan miskraam,
congenitale afwijkingen, placenta praevia,
zwangerschapsdiabetes, preeclampsie,
keizersnede
Verhoogd risico op vroeggeboorte en perinatale
sterfte
Gewicht, lengte, BMI
o Obesitas (BMI > 30 )
Risico’s overgewicht Risico’s obesitas zws
tijdens zws
Verdubbeling Risico op
van het risico op zwangerschapsdiabetes verviervoudigt
hoog Hoger risico op :
geboortegewicht o Hart- en vaatziekten (bv
van de baby thrombose)
Verhoogd risico o Infecties : wonde,
op keizersnede urinewegen, baarmoeder, …
o Complicaties bij partus :
schouderdystocie
o Meer risico op
postpartumverwikkelingen
o Verlengd verblijf in ziekenhuis
Verdubbeling van het risico op:
o Hoge bloeddruk
o Keizersnede
7
, o Hoog geboortegewicht van de
baby.
o Ondergewicht (BMI < 18,5 )
Verhoogd risico voedingstekorten
Verhoogd risico vroeggeboorte + laag
geboortegewicht
Levensstijlfactoren: roken , alcohol, middelenmisbruik
o Roken
Invloed op fertiliteit
Vermindering O2-gehalte nr foetus
Meer risico zwscomplicaties: abruptio placentae,
PPROM, placenta praevia, vroeggeboorte, laag
geboortegewicht, ectopische zwangerschap
Impact op foetus/kind: wiegendood, respiratoire
infecties, astma
Rookstopbegeleiding / tabacoloog!!!
Nicotinevervangende middelen
o Alcohol
meeste guidelines : NUL-tolerantie
alcohol = teratogeen
risico’s :
FASD (fetal alcohol spectrum disorder)
FAS (fetal alcoholsyndrome)
Pre- en postnatale groeirestrictie
Afwijkingen CZS
Cranio-faciale afwijkingen
Verhoogd risico op miskraam,
vroeggeboorte, intra-uteriene ,
groeirestrictie, hersenschade met cognitieve
en gedragsmatige problemen,
cardiovasculaire afwijkingen
(ventrikelseptumdefect), verhoogd risico op
zuurstoftekort bij geboorte
o Middelenmisbruik:
Cannabis, Hasj, Marihuana (vaak samen met tabak)
Multidisciplinaire somatische + psychosociale
begeleiding
Bij IV-druggebruik : verhoogd risico op
infectieziekten (HIV, hepatitis,..)
geen structurele afwijkingen
↑risico op miskraam, vroeggeboorte, IUGR, IUVD,
SIDS
impact op neurologische ontwikkeling foetus/kind
moeder : ademhalingsproblemen, psychologische,
financiële en sociale problematiek
Cocaïne
Verhoogd risico op IUGR, abruptio placentae,
PPROM, foetaal herseninfarct, microcefalie,
8
, lidmaatreductie, congenitale afwijkingen (cardiaal,
genito-urinair, gastro-intestinaal)
Maternale hypertensie!
Amfetamines
Microcefalie
Cerebrale infarcten
Hart-en lidmaatafwijkingen
Abruptio placentae
IUGR
IUVD
Vroeggeboorte
Heroïne + andere opioïden
IUGR
IUVD
Vroeggeboorte
Abruptio Placentae
SIDS
Methadonsubstitutie!! betere foetale en
neonatale outcome
Nood aan:
Regelmatige toxico-screening tijdens zwangerschap
steeds toestemming vragen, maar niet aankondigen op voorhand
Multidisciplinaire opvolging
Advies borstvoeding specifiek
Beroep
o Gezinstoestand
o Werksituatie (Toxische stoffen, zware metalen, hitte, lawaai,
trillingen, nachtshiften)
o STUUR patiënten steeds naar arbeidsgeneesheer voor
kennisgeving zwangerschap!!
o Consanguin
o Afkomst
o Reizen (Zika!)
o Sociale/financiële problemen
o Huiselijk geweld
Sociaal
Familiale Identificatie familiale risico’s
voorgeschiedenis o Diabetes
o Preeclampsie
o Genetisch
o Meerlingen
o Congenitale afwijkingen
Medische Endocrinologische aandoeningen
voorgeschiedenis Metabole ziekten
Gastro-enterologische aandoeningen
Cardio-vasculaire ziekten
Auto-immuunpathologie/Reumatologie
Genetische aandoeningen
Hematologische aandoeningen
Neurologische aandoeningen
9
, Renale aandoeningen
Longziekten
Transplanten
Andere (oncologie, CVS, fibromyalgie, ….)
Volgende lessen maternale pathologie en zwangerschap!
Belangrijk:
om risico-inschatting te maken
aanvullende onderzoeken te plannen zo nodig
opvolging 1ste, 2de , 3de lijn te bepalen
Psychiatrische Depressie
voorgeschiedenis Psychose
Bipolaire stoornis
Angsten
Schizofrenie
Heelkundige Abdominaal
voorgeschiedenis o Appendix, cholecystomie, ….
o Bariatrie : CAVE tekorten ijzer, vitamines,…. CAVE : herniatie,
obstructie
o Andere abdominale chirurgie bv Crohn, colitis,….
BEKKENTRAUMA
RUG (scoliose, hernia,….) consult ANE
Andere
Gynaecologische Baarmoederpathologie (congenitale afwijkingen)
voorgeschiedenis VG sectio : cave laagdwars/corporeaal , nicheherstel
Myomectomie : openen caviteit?
Baarmoederhalspathologie : LLETZ, Conisatie,..
Genitale verminking
Endometriose chirurgie
Bekkenbodemafwijkingen (prolaps, incontinentie, …)
Andere
Verloskundige Gravida, Para, Abortus, Mama
voorgeschiedenis -> Bepalen herhalingsrisico’s
-> Preventie
10
